بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - Mastodon شبکه‌ی اجتماعی نسبتا نوپایی به‌شمار می‌آید که امروزه سر زبان‌ها افتاده و توانسته شمار درخورتوجهی از کاربران توییتر را به‌سمت خود جلب کند.

براساس گزارش برخی رسانه‌ها، شماری از کاربران پیشین توییتر ، به‌‌ویژه در هند، در حال مهاجرت به شبکه‌ی اجتماعی جدیدی هستند که مستودان (Mastodon) نام دارد. دلیل این موضوع چیست؟ مستودان چه ویژگی‌های شاخصی دارد که کاربران توییتر را به‌سمت خود کشانده است؟ در ادامه نگاهی به این شبکه‌ی اجتماعی جدید خواهیم انداخت و دلایل مهاجرت کاربران از توییتر به‌سمت مستودان را ذکر خواهیم کرد. در سال 2016، آیگن راشکو ، برنامه‌نویسی آلمانی، شبکه‌ی اجتماعی نسبتا نوپای مستودان را راه‌اندازی کرده است. مستودان را می‌توان سرویسی در حوزه‌ی بلاگ‌نویسی کوچک (میکروبلاگینگ) به‌شمار آورد که بسیاری از ویژگی‌های توییتر را ارائه می‌دهد و رابط کاربری یکدست و جالبی دارد. آمار رسمی منتشرشده‌ی وب‌سایت این شبکه‌ی اجتماعی نشان می‌دهد هم‌اکنون 2/2 میلیون نفر در حال استفاده از مستودان هستند. محبوبیت مستودان روزبه‌روز در حال افزایش است؛ بااین‌حال فراموش نکنید این شبکه‌ی اجتماعی ازلحاظ محبوبیت هنوز فاصله‌ی بسیار زیادی با توییتر دارد. براساس آمار، بیش از 126 میلیون نفر در سراسر دنیا به‌صورت روزانه از توییتر استفاده می‌کنند و این شبکه‌ی اجتماعی در ایران هم محبوبیت بسیار زیادی دارد.
برای مشاهده‌ی تصویر بالا در اندازه‌ی اصلی، روی آن کلیک کنید. سؤالی که پیش‌ می‌آید این است که مستودان چه تفاوت‌هایی با توییتر دارد؟ شبکه‌ی اجتماعی مستودان ازلحاظ ظاهری و حتی برخی عملکردهای اولیه، شباهت بسیار زیادی به توییتر دارد و ما را یاد آن می‌اندازد. در مستودان کاربران می‌توانند پیام‌هایی را ارسال کنند که از آن‌ها با نام «توت» یاد می‌شود. برای توت‌ها محدودیت 500 حرفی در نظر گرفته شده است. افزون‌بر‌این، امکان ارسال عکس و ویدئو نیز ازطریق حساب کاربری مستودان وجود دارد. به‌علاوه همچون توییتر، کاربران مستودان نیز می‌توانند پست‌های دیگران را لایک و درصورت تمایل بازنشر کنند. قابلیت‌های یادشده شبیه قابلیت‌های توییتر هستند. در توییتر امکان ارسال پیام‌هایی با عنوان «توییت» با محدودیت 280 حرفی وجود دارد و کاربران می‌توانند توییت‌ها را لایک یا ری‌توییت کنند؛ البته در بین کاربران توییتر، به‌جای اصطلاح لایک‌کردن از اصطلاح «فِیوزدن» استفاده می‌شود. بزرگ‌ترین تفاوت بین مستودان و توییتر را می‌توان متن‌بازبودن (O pen Source) مستودان به‌شمار آورد. متن‌بازبودن مستودان به این معنی است که در‌حال‌حاضر، هیچ‌ شرکت یا گروه خاصی به‌عنوان گرداننده‌ی این شبکه‌ی اجتماعی شناخته نمی‌شود. این موضوع به کاربران امکان می‌دهد سرویس‌های خودشان را به‌سادگی راه‌اندازی کنند. به‌عبارت‌دیگر، کاربران می‌توانند مستودان را به روش‌های مختلفی شخصی‌سازی کنند. افزون‌بر آنچه گفته شد، مستودان راه‌های بیشتری برای مسدودسازی محتوای توهین‌آمیز پیش‌ روی کاربر قرار می‌دهد. در مستودان، امکان اضافه‌کردن برچسب خاصی با نام Content Warning به پست‌های ارسالی وجود دارد. این موضوع باعث می‌شود محتوای پست‌های مذکور به‌صورت پیش‌فرض پنهان شود و تا زمانی‌که کاربر روی گزینه‌ی Show More کلیک نکند، به‌نمایش درنیاید. درضمن، کاربران می‌توانند کاری کنند که برخی از پست‌هایشان فقط برای دنبال‌کنندگان مشاهده‌کردنی است.
نکته‌ی جالب‌ دیگری که در مستودان وجود دارد و آن را از سایر شبکه‌های اجتماعی متمایز می‌کند، این است که اپلیکیشن رسمی از آن برای اندروید یا iOS وجود ندارد. بااین‌حال، ازطریق چند اپلیکیشن متفرقه (ترد پارتی) می‌توان وارد حساب کاربری مستودان شد و از این شبکه‌ی اجتماعی استفاده کرد. یکی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌ها برای انجام این کار، Tusky نام دارد که می‌توانید آن را با مراجعه به این صفحه در فروشگاه گوگل‌پلی دانلود کنید. درضمن، کاربران می‌توانند درصورت تمایل ازطریق اپلیکیشن‌های دیگری که مخصوص رایانه‌های شخصی یا iOS هستند، حساب کاربری مستودان را بررسی کنند. همچنین، امکان ورود به نسخه‌ی تحت‌وب مستودان نیز ازطریق ابزارهایی خاص وجود دارد. برای شناسایی ابزار مذکور می‌توانید به وب‌سایت رسمی مستودان مراجعه کنید.
کاربران هند جزو نخستین افرادی بودند که استقبال بسیار زیادی از مستودان کردند. آمار نشان می‌دهد در هند، توییتر 30 میلیون کاربر دارد. براساس گزارش BBC، افزایش ناگهانی شمار کاربران مستودان در هند بدین‌دلیل اتفاق افتاد که حساب کاربری یکی از وکلای دیوان عالی این کشور با نام سانجای هگده دوبار در توییتر تعلیق شد. توییتر در هر دوبار مدعی شده بود این فرد توییت‌هایی با محتوای توهین‌آمیز پست کرده است؛ درحالی‌که محتوای هر دو توییت مذکور اعتراض به سخنرانی‌های نفرت‌آمیز بود. به‌دنبال همین اتفاق، سانجای هگده اعلام کرد از‌این‌پس قصد دارد بیشتر پست‌هایش را در شبکه‌ی اجتماعی مستودان ارسال کند. همین موضوع کاربران دیگر هندی را نیز ترغیب کرد که بیشتر از مستودان استفاده کنند؛ زیرا آنان معتقد‌ند در مستودان آزادی‌بیان بیشتری دارند. وکیل دیوان عالی کشور هند از ثبت دادخواستی علیه توییتر خبر داد. ظاهرا او می‌خواهد به‌طور جدی با برخی از سیاست‌های توییتر مقابله کند. درهمین‌زمینه، مدتی پیش شعبه‌ی هندی حساب کاربری رسمی توییتر با انتشار توییتی جدید اعلام کرد این شرکت برای برخورد با افراد خاطی به ایدئولوژی یا دیدگاه سیاسی خاصی اتکا نمی‌کند و صرفا قوانین خودش را در اولویت قرار می‌دهد. حاشیه‌ها همچنان ادامه پیدا کردند تا اینکه BBC در گزارشی جدید اعلام کرد بسیاری از کاربران هندی اعتراض به قوانین توییتر را شروع کرده‌اند. BBC می‌گوید این افراد مدعی هستند توییتر درزمینه‌ی برخورد با محتوای شامل توهین به حقوق زنان یا اقلیت‌ها کم‌کاری می‌کند. این دسته از کاربران هندی توییتر می‌گویند مستودان با ویژگی‌های جالبش، بهترین جایگزین برای توییتر به‌شمار می‌آید.
مستودان فعلا در حد و اندازه‌ای نیست که بتوان آن را رقیبی برای توییتر به‌شمار آورد. آیا مستودان می‌تواند روزی به رقیبی جدی برای توییتر تبدیل شود؟ شاید در حال‌حاضر زود باشد که به این پرسش پاسخ دهیم؛ اما نباید محبوبیت درخورتوجه توییتر را دست‌کم گرفت. حتی با وجود افزایش ناگهانی شمار کاربران هندی در مستودان، توییتر نباید نگرانی خاصی بابت مهاجرت کاربرانش به این شبکه‌ی اجتماعی نوپا داشته باشد. مستودان ویژگی‌های متعددی دارد؛ اما نبود اپلیکیشن رسمی درکنار ساختار پیچیده‌ی سرورها باعث می‌شوند آن را نتوان شبکه‌ی اجتماعی کامل و بی‌نقصی به‌شمار آورد. این موضوع به‌‌ویژه درزمینه‌ی نبود اپلیکیشن رسمی صدق می‌کند؛ زیرا بسیاری از کاربران حوصله‌ی استفاده از اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های متفرقه را ندارند. البته پیش‌بینی می‌کنیم درصورت افزایش شمار کاربران، سازنده‌ی مستودان اپلیکیشن آن را نیز بسازد تا بخش مهمی از مشکلات فعلی رفع شوند. افزون‌براین، توییتر هنوزهم محبوبیت فراوانی دارد و شمار زیادی از مردم سراسر دنیا از آن استفاده می‌کنند. برای شبکه‌ای اجتماعی نظیر مستودان، رسیدن به توییتر کاری بسیار سخت به‌شمار می‌آید و به برنامه‌ریزی بلندمدت نیاز دارد. دیدگاه شما کاربران زومیت دراین‌زمینه چیست؟ تاکنون نامی از مستودان شنیده بودید؟