بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - شرکت های ایرانی می توانند برای فعالیت های اقتصادی خود از راه های گوناگونی استفاده کنند:
1. تأسیس شرکت مستقل
2. تشکیل شعبه مستقل
3. تشکیل شعبه وابسته (پایگاه ثابت)
4. دفتر نمایندگی
شرکت مستقل
شرکت های ایرانی می توانند مبادرت به تأسیس یک شرکت مستقل در آلمان نمایند. در این صورت چنین شرکتی از شرکت ایرانی یعنی شعبه مادر و اصلی مجزا بوده و قانون آلمان بر آن حاکم خواهد بود. اگر چه مجزا بودن این دو شرکت از دیدگاه حقوقی صحیح می باشد، اما از دورنمای اقتصادی می توان گفت که شرکت تأسیس شده در آلمان وابسته به شرکت مادر و اصلی خود می باشد. وابسته بودن اقتصادی به این شکل پدیدار می شود که سهامداران شرکت در آلمان و سهامداران شرکت مادر در ایران یکسان می باشند. حقوق تجارت آلمان میزان سهام اشخاص خارجی و درصد سرمایه گذاری اشخاص خارجی را محدود نمی سازد. بنابراین اتباع ایرانی می توانند همانند اتباع آلمانی شرکت های تجاری که 100% سهام متعلق به آن ها باشد را تأسیس نمایند. این در حالی است که قانون کشور آلمان، در فعالیت های آن ها به دلیل خارجی بودن این اشخاص تفاوتی قائل نمی شود.
شعب
چنانچه یک شرکت ایرانی مایل به ایجاد شرکت دیگری نباشد، می تواند اقدام به تأسیس یک شعبه نماید. اگر چه شعبه یک شرکت در محلی غیر از مرکز اصلی خود شرکت واقع شده است، اما از دیدگاه قانونی شعبه یک شرکت ایرانی در آلمان وابسته به شرکت ایرانی است. باید توجه داشت که قانون آلمان شعب را به عنوان اشخاص حقوقی مستقل نمی پذیرد. قانون آلمان بین شعبه مستقل و شعبه وابسته (پایگاه ثابت) تمایز قائل است؛ هر دو تحت حاکمیت و مقررات جمهوری فدرال آلمان قرار دارند.
شعب مستقل
اگر چه شعبه مستقل از نظر حقوقی محتاج به شرکت ایرانی بوده و دارای شخصیت حقوقی مستقل نیست، ولی به لحاظ اقتصادی و گردش سرمایه و مبادلات تجاری تا حدودی از شرکت ایرانی مادر مستقل می باشد. به همین سبب شعبه مستقل باید دارای عوامل اقتصادی جداگانه ای باشد، از جمله حساب و ترازنامه و سود و زیان جدا و همچنین مدیریتی که تا حد امکان و مقدور، دارای اختیارات عملی باشد.
شعب وابسته پایگاه ثابت
یک شعبه وابسته، بر خلاف شعبه مستقل کاملاً به شرکت ایرانی وابسته است و تنها از نظر مکانی از شرکت ایرانی جدا می باشد. (بنابراین هرگاه شعبه وابسته با اشخاص دیگر اعم از حقیقی و حقوقی قراردادی منعقد نماید، طرف و ذینفع آن قرارداد شعبه وابسته نیست، بلکه خود شرکت ایرانی است که شعبه را تأسیس نموده است). چنانچه فروشگاه، دفتر، کارخانه یا کارگاه یک شرکت ایرانی در آلمان واقع باشد، مادامی که کاملاً به شرکت ایرانی وابسته است، به عنوان یک شعبه وابسته یا پایگاه ثابت محسوب می شود.
دفتر نمایندگی
حوزه اختیارات اجرایی و عملیاتی یک دفتر نمایندگی محدود است. لذا دفتر نمایندگی فقط می تواند به عنوان یک مؤسسه ثابت منحصراً به منظور تبلیغات تجاری، کسب اطلاعات یا تحقیقات، علمی و یا فعالیت های مشابه که جنبه مقدماتی دارند، مورد استفاده شرکت در ایران قرار گیرد. در این صورت شرکت ایرانی اقدام به برقراری ارتباط با یک فرد آلمانی می کند تا وی به نمایندگی از جانب شرکت ایرانی عمل نماید. به این ترتیب شرکت ایرانی به بازار آلمان شناسانده می شود. دفتر نمایندگی پایگاه ارتباطی تبلیغ محصولات تجاری و زمینه های فعالیت شرکت ایرانی و رابط شرکت ایرانی با تجار و شرکت های آلمانی می باشد.
تأسیس شعبه
تأسیس یک شعبه در آلمان تحت حاکمیت قوانین و مقررات جمهوری فدرال آلمان قرار دارد. موجودیت یک شرکت ایرانی با تأسیس شعبه در آلمان آغاز می شود. برای تشکیل شعبه نیاز به تأمین و سپردن سرمایه نمی باشد. شایان ذکر است تنها شرکت های تجاری مجاز به تشکیل شعبه می باشند. در غیر این صورت چنانچه شرکت متقاضی از نوع تجاری نباشد، فقط تأسیس یک شعبه وابسته امکان پذیر است. شعبه یک شرکت ایرانی می بایست با شرکت ایرانی همنام باشد. زیرا در این صورت مشخص می شود که شعبه مزبور بخش و یا واحدی از شرکت ایرانی است. همچنین می توان به نام شرکت، اصطلاحِ “شعبه” را نیز افزود. در صورتی که شرکت ایرانی از نوع “سهامی” و یا “با مسئولیت محدود” باشد، این نکته می بایست به نام شعبه نیز افزوده شود. شرکت های ایرانی موظفند شعبه مستقل خود در آلمان را به ثبت برسانند، بنابراین ثبت شعبه مستقل الزامی و تابع مقررات قانونی است.
ثبت شرکت و شعبه توسط دادگاه صلاحیت دار انجام می شود. همچنین می بایست موجودیت آن نیز به اداره بازرگانی محل اعلام شود. برای ثبت شعبه مستقل ارائه مدارک زیر به دادگاه الزامی است:
1. نشانی و موضوع فعالیت شعبه
2. شماره ثبت شرکت ایرانی در اداره کل ثبت شرکت ها در تهران و یا شهرستان ها
3. نوع شرکت ایرانی (سهامی، با مسئولیت محدود، تضامنی، …)
4. نام مدیر شعبه در آلمان
علاوه بر مدارک پیش گفته چنانچه شرکت ایرانی از نوع سهامی باشد، ارائه اساسنامه شرکت به زبان آلمانی نیز الزامی است.
گفتنی است بر خلاف شعبه مستقل، ثبت شعبه وابسته در دادگاه لازم نیست. ولی شعبه وابسته نیز باید آغاز فعالیت های خود را به اداره بازرگانی محل اعلام نماید.
شعبه و مالیات
شعبه یک شرکت ایرانی در آلمان، همانند شرکت های آلمانی موظف به پرداخت مالیات است. دولت های جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدرال آلمان در گذشته موافقت نامه ای در خصوص اجتناب از اخذ مالیات مضاعف از درآمد و ثروت منعقد کرده اند، که در حال حاضر نیز معتبر است. بر اساس این قرارداد درآمد حاصل شعبه نمی تواند مشمول مالیات هر دو کشور باشد. به طور کلی می توان گفت درآمد شعبه فقط مشمول مالیات دولت آلمان است. دولت آلمان از مجموع درآمد حاصل شعبه، مالیات بر درآمد یا مالیات بر شرکت ها را وصول می نماید. سود شرکت های سرمایه ای، یعنی اشخاص حقوقی، مشمول مالیات بر شرکت ها است، در صورتی که درآمد حاصل شرکت های غیرسرمایه ای یا اشخاص حقیقی مشمول مالیات بر درآمد می باشد.
مالیات بر اشخاص حقوقی
قانون جمهوری فدرال آلمان شرکت سهامی و شرکت با مسئولیت محدود را جزو اشخاص حقوقی قلمداد می کند. این نوع شرکت ها موظف به پرداخت مالیات بر شرکت ها می باشند. بنابراین شعبه اشخاص حقوقی اصولاً مشمول مالیات بر شرکت ها است. نرخ مالیات شرکت ها در آلمان معمولاً 25% از سود حاصله می باشد.
مالیات بر اشخاص حقیقی
چنانچه طرف ایرانی یک شخصیت حقوقی نباشد، درآمد حاصل شعبه وی مشمول مالیات بر درآمد در آلمان است. در این صورت درآمد حاصل شعب، درآمد خود شعب نیست، بلکه جزو درآمد شخص حقیقی محسوب می شود که صاحب شعبه می باشد. نرخ مالیات بر درآمد بین 15 و 42 درصد (سال 2005 میلادی) از سود حاصله می باشد. بدیهی است که همراه با افزایش میزان درآمد، نرخ مالیات نیز افزایش یافته و درصد مالیات بصورت تصاعدی محاسبه می شود.
سایر مالیات ها
غیر از مالیات مذکور، مالیات های دیگری از جمله مالیات حق کسب (مالیات بازرگانی) و مالیات همبستگی نیز مطالبه می شود. مالیات حق کسب سود شعبه را تقریباً به میزان 12% کاهش می دهد. مالیات همبستگی پس از اتحاد آلمان غربی و آلمان شرقی وضع شده و دولت تلاش دارد از این طریق از اقتصاد آلمان شرقی سابق حمایت کند. قابل ذکر است مالیات مزبور در مقایسه با مالیات دیگر بسیار کمتر است. همچنین شعبه موظف به پرداخت مالیات مصرف (مالیات بر ارزش افزوده) می باشد. نرخ مالیات مصرف در حال حاضر 16% و این در حالــی است کــه نرخ مالیات بــر مواد خوراکی (به استثنای نوشیدنی ها) معــادل 7% می باشد. پرداخت کننده مالیات در این خصوص
فروشنده است، که وی نیز مبلغ مالیات را به قیمت کالا اضافه می کند. به این ترتیب پرداخت کننده واقعی مالیات شخص مصرف کننده یا خریدار می باشد. مالیات بر مصرف از انواع مالیات های غیرمستقیم محسوب می شود.
اتباع ایرانی در آلمان
زمانی که مدیر شعبه تبعه جمهوری اسلامی ایران باشد، ملزم به داشتن پروانه کار خواهد بود. اما اگر شخص ایرانی مقیم ایران باشد و صرفاً به دلیل انجام مذاکره و معامله به آلمان سفر کند، ملزم به داشتن پروانه کار در آلمان نمی باشد. بدیهی است در این صورت، داشتن اجاره ورود (روادید) به آلمان کافی است.
اتاق بازرگانی و صنایع ایران و آلمان