بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - ابتکار / متن پیش رو در ابتکار منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
نزدیک به 14 هزار نفر در انتخابات این دوره از مجلس نام‌نویسی کردند. این حجم از افراد برای نامزدی در انتخابات مجلس بی‌سابقه بوده است. چرا این تعداد از مردم تشنه خدمت هستند؟ به گفته سیداسماعیل موسوی دبیر و سخنگوی ستاد انتخابات کشور، در این دوره نسبت به دوره قبلی بیش از 15 درصد افزایش ثبت‌نام داشته‌ایم. این در حالی است که بسیاری از چهره‌های شاخص دو جریان‌ سیاسی (اصلاح‌طلبان و اصولگرایان) در این دوره حضور ندارند. با این حال می‌بینیم که در جریان اصولگرا همه کسانی که شرایط کاندیدا شدن را دارند نام‌نویسی کرده و در مقابل اصلاح‌طلبانی که هم احتمال تایید صلاحیت‌شان زیاد نیست نیز ثبت‌نام کرده‌اند.
قطعا در پس این تصمیم و استراتژی یک پیام سیاسی-‌ جناحی نهفته است، اما در‌پس حضور این تعداد از افراد بدون سابقه مدیریت و فعالیت سیاسی چه پیامی نهفته است؟ آیا این نوع رفتار حامل پیام بی‌اعتمادی مردم نسبت به مسئولان است. یعنی آنها معتقدند مطالبات‌شان از سوی مسئولان و نهادها پیگیری نمی‌شود. بنابراین بهترین راهکار حضور خودشان در عرصه قدرت است یا نه احساس تکلیف و شوق خدمت به مردم پای آنان را به فرمانداری‌های سراسر کشور کشانده تا بتوانند با نشستن بر صندلی‌های سبز بهارستان یکی از 290 نماینده مجلس آینده باشند. اینها درواقع سوالات و ابهاماتی است که در رابطه با این حجم بالا از ثبت‌نام‌ها وجود دارد. مهدی مطهرنیا، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با «ابتکار» سعی کرده است به این ابهامات پاسخ دهد که مشروح آن را در ادامه می‌‌خوانید.
آیا باید از این اتفاق خرسند بود که مردم شوق خدمت دارند یا نه این رفتار ابعاد پنهانی دارد؟ مهدی مطهرنیا دراین‌باره می‌گوید: برای پاسخ به این پرسش باید به لایه‌های گوناگون جواب توجه کنیم. در لایه زیرین که حوزه حیات اجتماعی را دربر می‌گیرد، چندین مورد را باید بدان توجه کرد از جمله این‌که مردم ایران دریافته‌اند که کلید رسیدن به موفقیت، داشتن قدرت سیاسی است. ایران یک اجتماع سیاست‌زده‌ای است که فاقد تاثیرگذاری عمیق اقتصادی موثر بر حوزه سیاست است. به معنای دیگر این سیاست است که موفقیت در آن و کسب قدرت در جهت گرفتن کرسی‌های متعدد سیاسی می‌تواند دروازه ورودی و موفقیت‌های اقتصادی باشد. تا زمانی که این دیدگاه در جامعه وجود داشته باشد که از طریق رسیدن به یک پست سیاسی می‌توان زندگی بهتر و شایسته‌تری را فراهم کرد، ما شاهد چنین رفتارهایی از سوی جامعه خواهیم بود.
این استاد دانشگاه در ادامه تصریح می‌کند: این رفتارها از منظر اجتماعی به این نکته بازمی‌گردد که سامانه سیاسی در کشور فاسد است. در کنار آن احساس بی‌عدالتی اجتماعی، عده‌ای را به این سمت می‌کشاند که می‌توان با ریسک ورود به یک رقابت و احیانا موفقیت از طریق آن، زمینه‌های دستیابی به موفقیت‌های بیشتر را حاصل کرد. لذا برای ثبت‌نام نزدیک به 14 هزار نفر برای انتخابات مجلس با لایه‌های گوناگونی از خودآگاهی و یا ناخودآگاهی در این مسیر، چندان دور از انتظار نیست. چرا که در لایه بعدی قانون قرار می‌گیرد که نشان می‌دهد انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان دارای وضعیت‌های سختی هستند. زمانی که گفته می‌شود کاندیداها باید لااقل دارای مدرک کارشناسی ارشد باشند بیشتر تکیه بر مدرک مدنظر قرار گرفته می‌شود تا ادراک. بنابراین وقتی با فراوانی افراد با این مدارک روبه‌رو هستیم قطعا شرایط برای انتخاب‌شوندگان بسیار سهل‌تر از گذشته به وجود می‌آید. حضور گسترده در وهله اول امیدوار‌کننده است اما وقتی به ابعاد و دلایل این حضور نگاه بیندازیم متوجه ابعاد مختلف و نگرانی‌های زیادی در‌این‌باره می‌شویم.
این فعال سیاسی اضافه می‌کند: از طرف دیگر باید توجه داشت که همه این 14 هزار نفر سودای رسیدن به موفقیت‌های فراسیاسی برای رسیدن به قدرت و پستی بهتری نمی‌اندیشند. درواقع بین این افراد می‌توان عده محدودی را هم یافت که دارای آرمان‌ها و آرزوهای بسیار مقدس در جهت ایجاد فضای مناسب خدمت هستند. درواقع اعتراضات آبان‌ماه 98 در چارچوب همین معنا رخ می‌دهد و به‌تبع آنهایی که اهل اعتراض نیستند اعتراض‌شان به افرادی برمی‌گردد که با اشغال چنین پست‌هایی نمی‌توانند توانایی‌های خود را در جهت ایجاد فضای بهتر برگردانند. این در حالی است که در برابر این عده نیز چالش جدی‌تری وجود دارد و آن این است که مجلس آیا هم اکنون در سپهر سیاسی کشور چه جایگاهی دارد. زمانی که مجلس نمی‌تواند در مهم‌ترین تصمیم‌سازی‌ها جایگاهی داشته باشد آیا این عده آرمان‌گرا می‌توانند با توجه به این جایگاه و بافتی که در این ساختار است، وارد عمل شوند. این درواقع توجه به این ابعاد تردیدها در رابطه با ثبت‌نام 14 هزار نفر را بیشتر می‌کند. در عین حال باید توجه داشت بعضی از این کاندیداها تنها برای ایجاد یک فضای سیاسی وارد عمل می‌شوند چرا که زمانی که به درستی آگاه هستند که قادر نخواهند بود از فیلتر شورای نگهبان بگذرند با ثبت‌نام درواقع نوعی رفتار اعتراضی را به نمایش می‌گذارند.
این استاد دانشگاه با بیان این‌که نگرانی چندانی در رابطه با حضور گسترده برای ثبت نام وجود ندارد، می‌گوید: مهم فقدان اعتماد نسبت به نهادهای موجود است که اینگونه مردم را برای نامزد شدن حریص کرده است. به زعم آنها اگر خودشان در راس نهادهای تصمیم‌گیر و نهادهای قدرت باشند بهتر می‌توانند از حق خود دفاع کنند. چرا که به عقیده این افراد دیگران پیگیر مطالبات آنها نیستند و می‌توان از این راه به خواسته‌هایشان برسند. همین اعتراضات اخیر درواقع نشات گرفته از بی‌اعتمادی به مسئولان بود و نمی‌توان نسبت به این امر بی‌تفاوت بود و نگرانی نداشت. لذا باید برعکس حضور 14 هزار نفر را نه امری منفی بلکه مثبت تلقی کرد.
مهدی مطهرنیا فقدان تحزب واقعی در کشور را نیز یکی از دلایل این هجوم گسترده برای ثبت‌نام‌ها می‌داند و می‌گوید: احزاب در جامعه سیاسی ایران متاسفانه احزاب پایه‌دار و ریشه‌داری نیستند. چرا که اگر دارای احزاب واقعی و تاثیرگذار در کشور بودیم سازوکار حضور در انتخابات اینگونه نبود و قطعا ما شاهد حضور افراد متخصص و تاثیرگذار در صحنه رقابت‌ها بودیم. درست است که همه اقشار و طبقات و اشخاص دارای شرایط حق دارند نام‌نویسی کنند اما مسئله فقط ثبت‌نام نیست. باید ببینیم برنامه آنها برای حل مشکلات کشور چیست؟ سوالی که قطعا بسیاری از آنها از پاسخ به آن عاجز هستند و جواب کارشناسانه‌ای ندارند.