بزرگنمايي:

ایرانیان جهان- حافظه‌ی کاری یا فعال قسمتی از فرآیند کلی حافظه است. کاری که حافظه‌ی فعال انجام می‌دهد این است که بعد از ورود اطلاعات تازه، همزمان با پردازش اطلاعات، قسمت‌های مهم آن را ذخیره می‌کند. در واقع حافظه‌ی کاری؛ ذخیره‌سازی موقت و دست‌کاری اطلاعات ضروری است و در گذشته به آن حافظه‌ی کوتاه‌مدت می‌گفتند. این حافظه در انجام وظایفی مثل درک زبان، یادگیری، استدلال، خواندن، نوشتن و محاسبات ذهنی به کار می‌رود.

یکی از اشکال انرژی، که در زندگی مدرن امروزی کاربرد فراوانی دارد، انرژی حاصل از تابش امواج الکترومغناطیس است. امروزه از این امواج در صنایع مختلف پزشکی، نظامی، لوازم خانگی و مخابرات استفاده می‌شود. با گسترش جهانی استفاده از این امواج در تلفن همراه، رادیو، تلویزیون و ... می‌توان گفت که امروزه انسان در اقیانوسی از امواج الکترومغناطیس غوطه‌ور است.

این امواج با حرکت ذره‌ی باردار الکتریکی ایجاد می‌شوند و باعث تشکیل میدان مغناطیسی و الکتریکی می‌شوند. این میدان‌ها بر فعالیت الکتریکی مغز تاثیر می‌گذارند و سبب تغییر پتانسیل غشای سلول‌های سیستم عصبی و اندام‌های حسی می‌شوند. تمام فعالیت‌های ذهنی و عملکردهای شناختی انسان به دلیل فعالیت‌های الکتریکی سلول‌های مغز است. پس با توجه به نحوه‌ی اثرگذاری امواج الکترومغناطیس بر فعالیت‌های الکتریکی مغز، ممکن است بر کارکردهای شناختی انسان نیز تاثیر داشته باشند.

تاکنون در مورد آثار زیستی امواج الکترومغناطیس، پژوهش‌های مختلفی انجام شده که نتایج آن‌ها متفاوت و گاهی متناقض بوده است. به همین دلیل دکتر علیرضا مرادی استاد روان‌شناسی بالینی دانشگاه خوارزمی و رئیس پژوهشکده علوم شناختی، به همراه همکارانش در پژوهشی اثر امواج وای‌فای را بر حافظه‌ی کاری بررسی کردند.

این تحقیق طی چهار مرحله اجرا شد: پیش‌آزمون؛ تابش امواج؛ پس‌آزمون و پیگیری 24 ساعت بعد از آزمایش. برای انجام پژوهش از 24 دانشجوی مرد راست دست دانشگاه شهید بهشتی که در محدوده‌ی سنی 20 تا 30 سال قرار داشتند و دارای سلامت روانی و همچنین سلامت بینایی و شنوایی بودند، استفاده شد. افراد به صورت تصادفی در دو گروه تفکیک شده و یک گروه در معرض امواج الکترومغناطیس 2450 مگاهرتز (معادل امواج وای‌فای) قرار گرفتند.

همه‌ی افراد شرکت‌کننده در این آزمایش با استفاده از آزمون ان بک (N-back) که یک نرم‌افزار ارزیابی حافظه‌ی کاری است، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نحوه‌ی کار با این نرم‌افزار به این صورت است که فرد در فاصله‌ی 60 سانتی‌متری صفحه‌ی نمایش می‌نشیند و یک مربع سیاه در مکان‌های معینی از صفحه‌ی نمایش نشان داده می‌شود. هر زمان فرد تصویری مشابه با اولین تصویر مشاهده کرد، در کوتاه‌ترین زمان باید تشابه را با کلید راست و عدم تشابه را با کلید چپ موس اعلام کند. این آزمون قبل تابش امواج، بلافاصله بعد از تابش و 24 ساعت پس از آن نیز انجام شد. در هر مرحله با استفاده از نرم‌افزار سای‌تسک (Psytask) زمان واکنش افراد و تعداد پاسخگویی صحیح آن‌ها محاسبه و ارزیابی شد.

به طور کل بر اساس نتایج این تحقیق که در فصل‌نامه‌ی تازه‌های علوم شناختی منتشر شده است: این امواج باعث کاهش زمان واکنش افراد می‌شود یعنی سرعت واکنش افراد را به طور موقت بهبود می‌بخشد. مشخص شد که 24 ساعت بعد از مواجهه با امواج این تاثیر از بین می‌رود و کارکرد مغز به سطح اولیه باز می‌گردد. همچنین مشخص شد که تابش امواج تاثیری در میزان پاسخ‌های صحیح در آزمون نداشت. این نتایج، با یافته‌های برخی از تحقیقات گذشته هم راستا و هم‌سو است.

به اعتقاد دکتر مرادی و دیگر همکاران این تحقیق، در مجموع یافته‌های این تحقیق، این فرض را که امواج الکترومغناطیس بر کارکردهای شناختی تأثیرگذار است، تقویت می‌کند.

به پیشنهاد این محققان بهتر است پژوهش‌های بیشتری در این زمینه انجام شود تا اطلاعات بیشتری برای جمع‌بندی و تعمیم این نتایج در دسترس باشد.