بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - آرمان ملی /متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
احسان اسقایی| «خط لوله صلح»، جمله کوتاهی که در خود تلاش‌های 25 ساله ایران را همراه دارد تا بتواند از طریق یک خط لوله گاز خود را به پاکستان برساند تا این کشور از آن بهره ببرد و در نهایت بخش عظیمی از گاز ایران به هند برسد و از این طریق هند و پاکستان به هم نزدیک شده به مخاصمه‌های خود پایان دهند. 
اما اکنون سال‌ها از موعد این طرح گذشته است و هیچ قراردادی هم در این زمینه امضا نشده است و به نظر می‌رسد هندی‌ها هم دیگر در انتظار واردات گاز از ایران نیستند. چرا که از منابع جایگزین برای تامین انرژی مورد نیاز خود استفاده کرده‌اند.آن روز که هند علاقه داشت که از ایران گاز بخرد شاید به شکوفایی اقتصادی کنونی نرسیده بود اما هند امروز درحال تلاش برای رساندن خود به چین در ابعاد مختلف اقتصادی است و ایران نتوانست از این ظرفیت استفاده کند. آرمان ملی برای بررسی آنچه در گذشته خط لوله صلح نامیده می‌شد با نرسی قربان، کارشناس برجسته حوزه انرژی به گفت‌وگو پرداخته اصست او معتقد است: “از نظر اقتصادی بررسی‌های زیادی بر روی انتقال گاز ایران به پاکستان صورت گرفته. قرار بود 60 درصد این گاز به هند برود 30 درصد به پاکستان و 10 درصد هم در جنوب ایران مصرف شود. زمانی که هند از این خط حذف شد و با فشار آمریکایی‌ها کنار رفت شاید از منظر اقتصادی هم این خط لوله و مساله انتقال گاز ایران به پاکستان چندان مقرون به صرفه نباشد. ایران البته ذخایر گاز زیادی دارد اما به علت اینکه تحریم‌ها علیه تهران شدید است کشوری و یا شرکتی حاضر به سرمایه‌گذاری بر روی چاه‌های گاز ایران نیست و ایران هم نمی‌تواند آنگونه که باید از این ذخایر بهره ببرد. قرار بود یک کنسرسیوم گازی برای سرمایه‌گذاری در استخراج گاز در ایران ایجاد شود و کشورهای مختلف دنیا نیزدر این کنسرسوم نقش داشتند صحبت‌هایی وجود داشت که 2 الی 3 فاز پارس جنوبی توسط این کنسرسیوم توسعه یابد و خط لوله انتقال هم به هند از پاکستان کشیده شود اما اکنون این شرایط هم دیگر وجود ندارد.
در ادامه این مصاحبه را می‌خوانید
* آقای نرسی قربان بار دیگر مساله صادرات گاز ایران به کشورهای شرقی با سفر رئیس‌جمهور مطرح شده است به راستی چه خبر از خط لوله صلح؟
خط لوله صلح در حدود سه دهه گذشته مطرح شد و در آن زمان بحث‌های زیادی در این ارتباط صورت گرفت. علت اینکه نام این خط لوله انتقال گاز را خط لوله صلح گذاشتند این بود که از قرار معلوم برنامه این بوده که خط لوله‌ای حامل گاز از ایران به پاکستان رفته و در نهایت به هند برسد و چون پاکستان و هند در آن زمان با یکدیگر درگیری داشتند و تنش زیادی بین این دو کشور بود کارشناسان معتقد بودند اگر این خط لوله ایجاد شود صلح بین دو کشور ایجاد خواهد شد. به همین علت نام این خط لوله را خط لوله صلح گذاشتند.
* اکنون هم نامگذاری این خط با توجه به از بین رفتن تنش بین پاکستان و هند معنا دارد؟
در حال حاضر که شرایط بین دو کشور بهبود یافته اما دیگر بحثی در موردصادرات گاز ایران به هند وجود ندارد. از این منظر نگاه به این خط برای انتقال گاز ایران به پاکستان بی‌معناست.
* انتقال گاز ایران در موقعیت کنونی که ایران با چالش‌هایی در حوزه گاز مصرفی روبه روست، صرفه اقتصادی دارد؟
از نظر اقتصادی بررسی‌های زیادی بر روی انتقال گاز ایران به پاکستان صورت گرفته. قرار بود 60 درصد این گاز به هند برود 30 درصد به پاکستان و 10 درصد هم در جنوب ایران مصرف شود. زمانی که هند از این خط حذف شد و با فشار آمریکایی‌ها کنار رفت شاید از منظر اقتصادی هم این خط لوله و مساله انتقال گاز ایران به پاکستان چندان مقرون به صرفه نباشد. ایران البته ذخایر گاز زیادی دارد اما به علت اینکه تحریم‌ها علیه تهران شدید است کشوری و یا شرکتی حاضر به سرمایه‌گذاری بر روی چاه‌های گاز ایران نیست و ایران هم نمی‌تواند آنگونه که باید از این ذخایر بهره ببرد. قرار بود یک کنسرسیوم گازی برای سرمایه‌گذاری در استخراج گاز در ایران ایجاد شود و کشورهای مختلف دنیا نیزدر این کنسرسوم نقش داشتند صحبت‌هایی وجود داشت که 2 الی 3 فاز پارس جنوبی توسط این کنسرسیوم توسعه یابد و خط لوله انتقال هم به هند از پاکستان کشیده شود اما اکنون این شرایط هم دیگر وجود ندارد.
* پس درخواست‌هایی که مقامات پاکستانی برای واردات گاز از ایران دارند چیست؟
آمریکایی‌ها جلوی رفتن این خط لوله به هند را گرفتند. هندی‌ها هم از آن کنار کشیدند. پاکستان البته هیچ گاه از این خط لوله کنار نکشید اما اینجا این سوال به وجود می‌آید که هزینه کشیدن خط لوله با کیست پاکستان می‌خواهد هزینه انتقال گاز را ایران بپردازد. اگر هم نیت این است که صادراتی به پاکستان صورت بگیرد باید سرمایه‌گذار بر روی چاه‌های گاز ایران لحاظ شود. این سرمایه‌گذاری را چه کسی می‌خواهد انجام دهد، خدا داند چرا که ایران در شرایط کنونی خود با مشکلات متعددی روبه روست و خود نمی‌تواند برای توسعه تولید و صادرات آن سرمایه‌گذاری کند.
* برای همیشه بازار صادرات گاز ایران به هند را از دست دادیم؟
با این شرایط که کنسرسیومی وجود ندارد و سرمایه‌گذاری هم صورت نمی‌گیرد پس نمی‌توان گاز ایران را به هند صادر کرد در نتیجه بازار صادارتی برای گاز ایران به هند از بین رفته است.
* اگر قرار باشدایران خود سرمایه‌گذاری برای انتقال گاز انجام دهد چه صرفه‌ای برای ایران دارد که قصد دارد که گاز خود را به پاکستان صادر کند؟
ایران یکی از بزرگ‌ترین ذخایر گاز جهان را دارد. روس‌ها اول هستند و ایرانی‌ها دومین ذخایر گاز جهان را دارند و اگر قرار است از این ظرفیت برای توسعه اقتصادی ایران بهره ببریم باید شرایطی را به وجود آوریم سرمایه‌گذاری بر روی چاه‌های نفت و گاز ایران افزایش یابد و از ایران بتواند به این سمت حرکت کند جز منفعت نخواهد داشت اما اگر قرار باشد همه کارها از سرمایه‌گذاری تا تولید تا انتقال گاز را خودمان انجام دهیم دیگر صادرات گاز به منظور بهره اقتصادی، معنا ندارد.