بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - باشگاه خبرنگاران / کنترل روند معاملات بازار ارز در هفته های گذشته ابهام بزرگی است که ذهن عموم را درگیر کرده است.
هفته‌های گذشته، بازار‌های جهانی به دنبال تغییر روند به دلیل تنش‌های سیاسی و جغرافیایی بوده و دائم با تغییر شاخص‌های مختلف اقتصادی، یک به یک چراغ قرمز سقوط ارزش را به روشن می کردند. آژیرها به صدا درآمده و مشتریان هر صنف ابراز نگرانی می کردند.
از شاخص بورس جهانی، نیویورک، شانگ‌های و .. تا افزایش قیمت نفت، اونس جهانی طلا و در نهایت از بین رفتن قسمت اعظمی از ارزش دلار در بازار‌های جهانی از جمله مواردی بود که جنگ نظامی بر جنگ اقتصادی تاثیر گذاشت.
تهران نیز متعاقبا پس از افزایش قیمت نفت و اونس جهانی طلا، با افزایش قیمت در طلا و مشتقات نفتی موجه شد. سکه در عرض یک هفته به قیمت 5 میلیون و 200 تومان رسیده و نفت نیز از مرز 70 دلار در هر بشکه عبور کرد. اما نکته قابل تامل اینجا بود که نرخ دلار پله‌های افزایش نرخ را تجربه نکرده و تنها به نوسانات روزانه خود بسنده می‌کرد.
کمانه زنی‌های خوبی به گوش نمی‌رسید و مردم به این ثبات در بازار ارز، خوشبین نبودند. عده‌ای این آرامش را آرامش قبل از طوفان نام می‌نهادند ودر طرفی دلالان برای افزایش قیمت و ایجاد هیجانات دست به کار شده بودند.
ترور سردار رشید اسلام، شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی که تاثیر بسیار زیادی در ایجاد تنش از سوی آمریکا در جهان را به دنبال داشت، منجر شد تا مسئولان مهم نهاد‌های کشوری پس از شوک بزرگ شهادت این مرد مهم، دست به کار شوند و اجازه افزایش نفوذ دشمن به سایر جبهه‌ها از جمله اقتصاد کشور‌ها نشوند.
اما نکته بسیار مهم سوالات عمومی بر این است که راز کنترل به موقع بازار ارز و در ادامه آن کاهش نرخ سکه در بازار‌های ایرانی چه بود که در سال‌های قبل عملیاتی نشد و نرخ دلار را تا مرز 20 هزار تومان نیز کشاند! چه چیزی باعث شده بود که تحلیلگران روز‌های تنش در منطفه را بدترین نرخ گذاری تاریخ پیش بینی می‌کردند، اما این امر محقق شد؟!
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در حاشیه نشست با روسای اتاق های مشترک ایران با کشورهای جهان در پاسخ به این سوال خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، مبنی بر اینکه چرا در تنش های سیاسی هفته گذشته، نرخ دلار به 20 هزار تومان نرسید؟ اظهار کرد: همانطور که می دانید بانک مرکزی بارها تاکید کرده بود که کنترل بازار ارز را در دست دارد و با ایجاد شبکه یکپارچه مبادلات در صرافی ها این اجازه را به سفته بازها برای بهره برداری شخصی نمی دهد.
وی افزود: همچنین برای بهبود روند مبادلات ارز، سامانه نیما کارکرد خوبی را به نمایش گذاشته است.
همتی تاکید کرد: دور از انتظار نیست که ما با مدیریت ریال و محدودیت های ایجاد شده در گردش ریال هم ارزش ارز را ثابت نگه داشتیم به گونه ای که نرخ ارز هم اکنون با مدت مشابه سال گذشته برابر است و افرادی که قصد سرمایه دار شدن با ارز را داشته اند، ضرر کرده اند.
چرا نرخ ارز 20 تا 40 هزار تومان نشد؟
همچنین رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، مبنی بر اینکه بانک مرکزی برای پرداخت غرامت هواپیمای اوکراینی حادثه دیده، با وجود تحریم ها چطور عمل خواهد کرد؟ گفت: پرداخت این غرامت مستلزم تصمیمات دولت ها و سیاست های بین المللی است، بانک مرکزی توانایی انجام این کار را داشته و دارد.
وی افزود: پرداخت غرامت با روش هایی که در اختیار ما قرار دارد بسیار آسان است و مشکلی وجود ندارد. همچنین ما می توانیم از پتانسیل های کشورهای مقصد استفاده کرده و غرامت را پرداخت کنیم. قطعا بانک مرکزی برای این امر آماده و منتظر دستور دولت است.
رئیس کل بانک مرکزی در خصوص این جلسه گفت: بخش مهمی از تجارت خارجی ما بر مبنای صادرات صادرکنندگان بخش خصوصی است. حدود 40 میلیارد دلار میزان صادرات ماست که به همین میزان نیز واردات داریم و آمار 9 ماه گذشته نیز همین را نشان می‌دهد.
همتی تصریح کرد: در این جلسه مشکلات و فرصت‌ها مطرح و قرار شد کشور‌هایی که تجارت بیشتری با آن‌ها داریم در اولویت رفع مشکلات قرار گیرد و در بخش ارزی‏ بانک مرکزی نیز مسائل را پیگیری کنند. هر قدر آمریکا بخواهد تحریم ظالمانه را ادامه دهد ما روش‌های دیگری را برای تجارت پیگیری می‌کنیم.
وی افزود: بخش خصوصی آمادگی دارد این نقش مهم تاریخی را در خنثی کردن تحریم و تامین نیاز‌های وارداتی و ارزی کشور ایفا کند و بانک مرکزی از آن‌ها تشکر می‌کند. یکی از موضوعاتی که در جلسه مطرح شد تهاتر با کشور‌های هدف بود که این کار آغاز شده و بهترین راه است.
همتی گفت: ما تحریم‌ها را دور نمی‌زنیم بلکه روش‌های تجارت در شرایط تحریم را انجام می‌دهیم که بیشتر به صورت تهاتر انجام می‌شود و هنوز ظرفیت‌های زیادی در این زمینه وجود دارد
نسخه دائمی برای کنترل نرخ ارز در کشور، حذف دلار و یورو از مبادلات است
عبدالمجید شیخی کارشناس اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: راه حل کنترل نرخ ارز، تزریق آن در بازار نیست. چرا که در این شرایط تا زمانی که سوداگران اقتصادی و رانت خواران در گلوگاه اقتصاد کشور قرار دارند، ارائه هرگونه ارز اضافی در بازار، به واسطه آن‌ها جمع‌آوری می‌شود.
او گفت: به علت عدم ثبات اقتصادی در کشور و نیازمندی به واردات، حاشیه سود قابل ملاحظه‌ای برای مبادله ارز وجود دارد؛ بنابراین فرصت طلبان هیچ زمان دست بردار نیستند.
این کارشناس اقتصادی در رابطه با راهکار کنترل نرخ ارز افزود: راه حل ما تزریق ارز در بازار نیست. راه کار عملیاتی، شامل رونق تولید داخل، قطع واردات و به صفر رساندن تقاضای ارز است.
شیخی گفت: نسخه دائمی برای کنترل ارز، حذف دلار و یورو از نرخ مبادلات است. باید به جایگاهی برسیم که ارزش دلار و یورو مانند کشور‌های گمنام آسیایی و آفریقایی باشد. در این صورت نوسانات ارزی نمی‌تواند اثری در اقتصاد ما داشته باشد.
شیخی آمار داده شده مبنی بر افزایش 40 درصدی پول ملی را بی اساس برشمرد و افزود: افزایش قیمت در بازار، از بالارفتن نرخ ارز تبعیت می‌کند، اما پایین آمدن نرخ ارز منجر به نزول قیمت‌ها نمی‌شود. در حال حاضر قدرت خرید مردم یک چهارم فروردین سال 97 است و کاهش نرخ ارزی حتی تا قیمت 5 هزار تومان هم، تاثیری در کاهش قیمت‌ها در بازار نخواهد داشت.
او با اشاره به اینکه هرچه نیاز کشور به ارز کمتر باشد قیمت ارز هم کاهش پیدا می‌کند گفت: دو راه‌حل برای حذف ارز از معادلات اقتصادی در کشور وجود دارد. راه اول قطع نیاز کشور از واردات کالا‌های اساسی از طریق دلار و یورو است.
این کارشناس اقتصادی در توضیح راه حل دوم برای حذف ارز از مبادلات اقتصادی تصریح کرد: راه دوم، ایجاد مبادلات پولی دو جانبه و چند جانبه به واسطه پول ملی برای تأمین نیاز‌های وارداتی کشور است. کشور‌هایی مانند ترکیه و روسیه از جمله نمونه‌هایی هستند که برنامه ریزی برای انجام روابط اقتصادی با این کشور‌ها به واسطه روش ذکر شده در حال انجام است.
شیخی در پایان گفت: دلار به تدریج در حال حذف شدن از مبادلات بین المللی است. یکی از دلایل افول آمریکا به حاشیه رفتن دلار از بزرگراه مبادلات اقتصادی دنیا ست.
بازار متشکل ارز کمک حال نرخ های بازار آزاد
رئیس کل بانک مرکزی راه حل کنترل نرخ ارز را مدیریت بازار اسکناس, صیانت از ارزش ریال می داند و معتقد است همین امر ترمز نرخ جهشی قیمت هاست. در روزهایی که تمام بازارها با رکود ورشگستی دست و پنجه نرم می کنند فعالان واقعی بازار ارز که همان صرافی ها هستند با اعلام برخی نرخ های کنترل شده بازار را مدیریت کردند.این امر نشان دهنده بینش دقیق و برنامه ریزی درست در این مسیر است. امید بر آن است با استفاده از بازار متشکل ارزی به صورت غیر رسمی و رسمی بازار ارز کشور به نوعی بیمه شود.