بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - سرمقاله شرق/ نگهداشت اروپا در برجام
سایز متن الف الف
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد! http://akhr.ir/6052379
٢٠
٠
شرق / « نگهداشت اروپا در برجام » عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم جاوید قربان‌اوغلی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
وضعیت برجام و حضور سه عضو مهم اروپایی آن در توافق، این روزها بیش از گذشته در ابهام فرورفته است. مهم‌ترین رویداد دیپلماتیک جهان در چند دهه گذشته، با خروج ترامپ از برجام به‌شدت تهدید شد. رئیس‌جمهور ایالات متحده، آنچه را که در رقابت‌های انتخاباتی وعده داده بود و یک‌سال‌و‌اندی هم درباره احتمال آن سخن گفته بود، اجرائی کرد و اردیبهشت 97 از توافق خارج شد. اروپا در ابتدا بر پایبندی خود به توافق تأکید و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از اقدام ترامپ به‌شدت انتقاد کرد. با توجه به رفتار رئیس‌جمهور ایالات متحده و میزان داد‌و‌ستد شرکت‌های اروپایی با آمریکا، تخمین اینکه اروپا تا چه زمانی در مقابل اراده آمریکا ظرفیت ایستادگی دارد، مشخص نبود. نارضایتی شدید رهبران اروپا از بی‌توجهی ترامپ به درخواست‌های مکرر این کشورها و سفر ناکام امانوئل مکرون، آنگلا مرکل و بوریس جانسون در آخرین روزهای قبل از پایان ضرب‌الاجل ترامپ درباره برجام به ایالات متحده، این سه کشور قدرتمند را در موقعیت انتقادی نسبت به ترامپ قرار داد. نقش این سه کشور در شکل‌گیری مذاکرات هسته‌ای از زمان آغاز حتی قبل از ورود آمریکا به مذاکرات، پایبندی بر قواعد و معاهدات بین‌المللی و آسیب‌پذیری منافع اقتصادی و امنیتی قاره سبز در صورت شکست نهایی برجام و خارج‌شدن ایران از آن، از دیگر دلایل موضع متفاوت اروپا در قیاس با آمریکای ترامپ است. با‌این‌حال نگارنده در همان مقطع با توجه به نوع رفتار ترامپ، نوشت پشت‌کردن به برجام تنها اقدام او در این‌گونه موارد نیست و ایران باید در انتخاب استراتژی مناسب و تالی آن، واقعیت‌های جهان امروز را به‌درستی مشاهده و از رفتارهای احساسی پرهیز شود. آمریکا در دوران اوباما، در میان کشورهای مذاکره‌کننده برای شکل‌گیری برجام سهم بالا را در اختیار داشت و حتی گاهی از این مذاکرات، تعبیر 1+1 می‌شد که منظور ایران و ایالات متحده بود؛ این یعنی ترک توافق توسط ترامپ، ضربه‌ای جدی به پیکره توافق بود. خروج از برجام نفعی برای ایران نخواهد داشت؛ چراکه با مقابله‌به‌مثل اروپا مواجه شده و عملا پایان این توافق، برای طرف‌های آن بازی باخت-باخت محسوب خواهد شد. اعاده پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت، بازگشت تحریم‌ها با پشتوانه شورای امنیت و تبدیل آمریکا به بازیگر اصلی علیه ایران حتی در شورای امنیت، پیامد این اتفاق خواهد بود. اگر تصمیم ترامپ در کنار تحولات دو سال اخیر در منطقه مانند رفتار عربستان سعودی، تحولات سوریه و شدت‌گرفتن حملات تحریک‌آمیز اسرائیل به اهداف ایرانی و حتی درگیری‌های مستقیم ایران و آمریکا در یک طیف مشاهده شود، سناریوی خطرناک نهایی برای ایران و خاورمیانه، تا حدی مشخص می‌شود. هدف رفتارهای اسرائیل، تحریک ایران برای واکنش‌های تلافی‌جویانه است تا پای ایالات متحده را بیش از درگیری‌های موردی به جنگی رسمی بکشاند. تحت‌الشعاع قرارگرفتن مواضع اروپا در حمایت از برجام، از جمله دلایل تحریک مداوم ایران است و به‌طور طبیعی، اروپا بعد از تصمیمات ایران درباره برجام، موضعی متزلزل در حمایت از برجام دارد.
با توجه به اختلاف‌نظر آمریکا و اروپا درباره توافق هسته‌ای، هر دو در موضوعات فعالیت موشکی ایران و نفوذ ایران در منطقه نظرات و نگرانی‌های مشترکی دارند. ایران می‌تواند برای حفظ موضع اروپا در توافق هسته‌ای و جلوگیری از « نقش‌آفرینی دیگر موضوعات» در به شکست کشاندن کامل برجام، تصمیماتی اخذ و اجرا کند. تفکیک برجام از دیگر موارد و گفت‌وگو با اروپا به شکل صریح درباره مسائل مختلف، امری است که می‌تواند در شرایط موجود راهگشا باشد. زیرا در غیر این صورت اروپا تحت فشار آمریکا از ایران فاصله گرفته و مواضع آمریکا و اروپا در مسائل غیربرجامی به یکدیگر نزدیک خواهد شد. واکنش اولیه اروپا در مخالفت با خروج ترامپ از برجام در سال‌های پس از تشکیل اتحادیه، اتفاقی تأمل‌برانگیز است. همچنان می‌توان با به‌کارگیری ترفند‌های دیپلماتیک، اقتصادی و تجاری، موضع آنان در قبال ایالات متحده را تقویت کرد. تلاش برای حفظ برجام و همراهی با ایالات‌ متحده در موارد حضور ایران در منطقه‌ و برنامه موشکی، دو بال سیاست اروپا درباره ایران است. این موضع‌گیری‌ها که در یک‌سال‌و‌نیم اخیر گفته شده، بخشی از رفتار اروپاست. آنها تلاش برای تعدیل مواضع هم‌زمان ایران و آمریکا را در دستور کار داشتند که تاکنون بی‌نتیجه بوده است. نگارنده همچنان تأکید دارد نباید اروپا در معرض انتخاب بین ایران و آمریکا قرار گیرد. آمریکا به‌واسطه مسائل تاریخی، اقتصادی و امنیتی، روابط متفاوتی با اروپا دارد و ایران با درک این مسئله می‌تواند در اتخاذ تصمیم در این شرایط بسیار حساس، با درایت لازم عمل کند. با خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و حتی موضع جانسون درباره جایگزین‌شدن برجام با طرح ترامپ، حفظ این کشور در برجام نیز دشوار‌تر از گذشته است. انگلیس هویت اروپایی دارد و این هویت برای سران لندن بسیار حائز اهمیت است؛ پس می‌توان با حل مسائلی مانند اتباع زندانی، همچنان از انگلیس در برجام بهره برد. تلاش برای حفظ موضع اروپا حتی اگر تأمین‌کننده منافع حداکثری پیش‌بینی‌شده در برجام نباشد، در حفظ منافع حداقلی کشور و به‌ویژه پشت‌سرگذاشتن مرحله حساس در شرایط کنونی حائز اهمیت است.