کوچه پس کوچه های طهرون/ 1
آجودانیه؛ از عکاسباشی ناصری تا بوستان شطرنج
شهرداری تهران
بزرگنمايي:
ایرانیان جهان - شهر: محله ای در شمال تهران که از نیاوران به سمت شرق آغاز می شود و تا موزه دارآباد پیش می رود روزگاری در مالکیت آقا رضاخان اقبال السلطنه بود. او آجودان مخصوص ناصرالدین شاه بود. نام آجودانیه نیز بجا مانده از آن دوران است.
به گزارش خبرنگار شهر ، آجودانیه یکی از محله‌های شمال شرق تهران است. این محله که در منطقه یک و ناحیه 5 شهرداری تهران واقع شده است، از شمال به دارآباد، از جنوب و شرق به اقدسیه و از غرب به نیاوران و صاحب‌قرانیه محدود می‌شود. پورابتهاج(موزه دارآباد) مرز شرقی این محله است.
خیابان آجودانیه که امروزه با نام شهید سباری شناخته می شود به دلیل واقع شدن در دامنه رشته کوه البرز دارای شیب زیادی است؛ به‌طوری‌که ارتفاع این خیابان از یک هزار و 550 متر بالاتر از سطح دریا در جنوب تا یک هزار و 725 متر در شمال آن متغیر است. آجودانیه متعلق به آقا رضاخان اقبال‌السلطنه، وزیر قورخانه ناصرالدین شاه قاجار بوده‌است. او ابتدا آجودان مخصوص شاه بود و سپس به لقب عکاس باشی مفتخر شد. او در سفرهای نخست و دوم شاه به اروپا همراه او بود. او همچنین حساب‌دار ناصرالدین شاه نیز بود.
آقا رضاخان زمین‌های این محله را از مالکان خرید و پس از آن، این منطقه به دلیل سمتش ، به آجودانیه معروف شد.
صاحب اصلی زمین ها، حاج حیدرعلی نیاورانی بود. قناتی نیز در زمین های منطقه جاری بود که هم اکنون حجم آن بسیار کم شده است.بعدها این زمین ها به دست میرآخور(پسرعضدالملک نایب السلطنه) افتاد. او نیز درختان باغ را قطع کرد و زمین آن را به ارباب جمشید و لشکر فیروز فروخت، و نهایتاً فردی به نام چیت‌ساز در سال 1325 مالک آن شد. اکنون این منطقه مسکونی است . آرامستان قدیمی کاشانک با وسعت یک هزار متر مربع در این محله قرار دارد. همچنین باشگاه آجودانیه مجتمع رفاهی کارکنان بانک ملی نیز در این محله قرار دارد.
«جوز درختک» از بقایای باغ های بزرگ آجودانیه است. باغی که قناتی پر آب در آن جریان داشته و باغ‌های پایین دست را هم سیراب می‌کرده است. عابرانی که کنار باغ قدم می‌زنند یا از پله‌های آن بالا و پایین می‌روند با دیدن سنگ قبرهای متعدد در پله‌ها یا کنار گذر باغ بی شک به وجود گورستانی قدیمی در این منطقه پی می‌برند. گورستان جوز درختک هم از یادگارهای سال‌های گذشته آجودانیه است. گورستانی که مدفن درگذشتگان قدیمی کاشانک است و اهالی در شب‌های جمعه و مناسبت‌های مختلف در آنجا گرد آمده و به قرائت فاتحه و دعا مشغول می‌شدند. اکنون با گذشت سال‌ها و توسعه شهر تهران، گورستان جوز درختک، برج‌ها و ساختمان‌های بسیاری را در همسایگی خود می‌بیند. گویی که گورستان مهمان ناخوانده‌ی آجودانیه است.
بوستان شطرنج یکی دیگر از طرح های محله ای- شهری شاخص این محله است. این بوستان بین دو خیابان پنجم و ششم شرقی، واقع شده و دارای سه هزار و 500 مترمربع مساحت است.، در سال1370، تأسیس شده است . فضای بوستان از دو سطح تشکیل و محوطه آن به صورت صفحه های شطرنج طراحی شده و دارای دو سالن قلعه مانند شبیه رخ است . سالن شطرنج با مساحت 40 مترمربع ، دارای میز مطالعه و ایستگاه روزنامه خوانی است. همچنین، کتابخانه و جایگاه روزنامه و نشریه خوانی برای مخاطبان گردآوری شده است. بوستان شطرنج با داشتن دو سرویس بهداشتی در طبقات بالایی و تخت های چوبی برای نشستن ، محیط مخصوص برای علاقه مندان به شطرنج را فراهم آورده است.
خبرنگار: نیوشا دبیری مهر
لینک کوتاه:
https://www.iranianejahan.ir/Fa/News/171933/