بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - سرمقاله وطن امروز/ مراسم عزاداری با وجود بیماری کرونا
سایز متن الف الف
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد! http://akhr.ir/6660328
٠
٠
وطن امروز / « مراسم عزاداری با وجود بیماری کرونا » عنوان یادداشت روزنامه وطن امروز به قلم حجت‌الاسلام علی‌اصغر مجتهدزاده است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
این روزها با عارضه‌ یک بیماری همه‌گیر بین‌المللی مواجه هستیم که تقریبا در همه‌ کشورهای دنیا مشغول گرفتن تلفات و پیشرفت است.1 این بیماری مصداق این آیه‌ شریفه است: و لَنَبلُوَنَّکُم بِشَیءٍ مِنَ ‌الخَوفِ وَالجوعِ وَ نَقصٍ مِنَ الاَموالِ وَالاَنفُسِ وَالثَّمَرات؛ هم با خودش خوف می‌آورد و عده‌ای واقعا می‌ترسند، هم مسأله‌ مشکل اقتصادی را به وجود می‌آورد، هم نقص اموال و انفس و ثمرات را به همراه دارد؛ لکن بعدش خداوند می‌فرماید: وَ بَشِّرِ الصابِرین؛2 اینجا هم صبر لازم است. صبر در اینجا یعنی کار درست و عاقلانه انجام دادن. همه‌ ابزارهای عالم وسایل الهی هستند، او مسبب‌الاسباب است؛ با این اسباب باید کار کنیم و استفاده کنیم اما نتیجه و اثر را از خدای متعال بخواهیم.3 
* پیشینه بیماری‌های واگیر در تاریخ
پیشینه بیماری‌های واگیر مانند وبا، طاعون، سل و... به‌ عنوان یکی از عوامل مهم مرگ‌و‌میر با تاریخ آفرینش بشر همراه بوده است و یافته‌های آسیب‌شناسی تاریخی حاکی از شواهد این قبیل بیماری‌ها در اسکلت‌های دوران نوسنگی است و برخی از ستون مهره‌های مومیایی‌شده مصریان اثر سل را نشان داده‌اند. یکی از الواح باستانی بین‌النهرین حاوی شرحی از بیماری مسری است. در دوران‌های تاریخی جهان بارها بیماری‌های همه‌گیر وحشتناکی بروز کرده و هزاران انسان را به کام مرگ فرستاده است. گاهی گستردگی و تأثیر بیماری‌های واگیر در ایران به حدی بوده که موجب دگرگونی‌های سیاسی شده، چنانکه بروز طاعون اسبی در لشکریان مغول (765 ه‌‌ق) سبب پیروزی سربداران سمرقندی شد و سلطان ابوسعید تیموری به واسطه تلفات اسبان بیمارش از لشکر آق قویونلو شکست خورد.4 
* عامل انسانی ایجاد و نشر کرونا5
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای در عید مبعث امسال (99) با عجیب خواندن ابراز آمادگی آمریکا مبنی بر کمک دارویی به ایران خاطرنشان کردند: «شما متهم هستید این ویروس را ایجاد کرده‌اید. من نمی‌دانم این اتهام چقدر واقعی است اما ممکن است دارویی وارد کشور کنید که این ویروس را ماندگار کند. شاید کسی را وارد ایران کنید تا اطلاعات خود را از میزان اثرگذاری این ویروس تکمیل کند».6 
بیانات روشنگرانه و هشداردهنده رهبر حکیم انقلاب ضرورت توجه به موضوع جنگ بیولوژیک و سابقه آمریکا در ساخت سلاح‌های بیولوژیک برای تحقق اهداف استکباری را مضاعف می‌کند. 
استفاده از عوامل بیولوژیک مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها برای ناتوان ساختن دشمن در جنگ‌های کلاسیک را «جنگ بیولوژیک» می‌نامند. تهیه و استفاده از این سلاح از زمان‌های دور معمول بوده و شواهد تاریخی نشان از به‌کارگیری این سلاح در دوره مغول و جنگ‌های اول و دوم جهانی دارد. سال 1925 برای منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیک، پروتکل ژنو به امضای کشورهای جهان رسید اما آمریکا برای نخستین‌‌بار در سال 1943 برنامه تحقیقاتی خود را در این زمینه آغاز کرد و تا سال 1969 ادامه داد. در این سال نیکسون، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا تحت فشارهای داخلی و بین‌المللی، این برنامه را متوقف کرد. متعاقبا در سال 1972 کشورهای جهان کنوانسیونی مبنی بر عدم تولید، فرآوری و گسترش سلاح‌های بیولوژیکی امضا کردند. سال 2011 نیز 165 کشور در سراسر جهان متعهد شدند که استفاده از سلاح‌های بیولوژیک را در برنامه‌های دفاعی خود قرار ندهند. به‌رغم موانع بین‌المللی، امروز بیش از 17 کشور در زمینه ساخت و توسعه سلاح‌های بیولوژیکی فعالیت دارند. 
* مذهب و کرونا
ویروس کرونا مشکلات عدیده‌ای را در زمینه‌های مختلف بهداشتی، اقتصادی، اجتماعی و محدودیت‌های فرهنگی و مذهبی به بار آورده است. در این راستا، بسیاری از مردم دنیا با هر باوری دست به دعا برداشته و با آنکه با اقدامات پیشگیرانه از شیوع کرونا از حضور در عبادتگاه‌ها محروم هستند، در خانه‌های خود برای رفع این بیماری به درگاه الهی تضرع کرده و این بلا را وسیله تقرب بیشتر به خداوند قرار می‌دهند. 
مسلمانان با تمسک به آیه شریفه «وَلَا تُلقُوا بِأَیدِیکُم إِلَی التَّهلُکَهِ7»، ضمن لزوم رعایت توصیه‌های پزشکی و بهداشتی برای جلوگیری از شیوع این ویروس، بر ضرورت تقرب جستن به خداوند، صدقه دادن و کمک به نیازمندان جهت بالا بردن روحیه و بعد معنوی جامعه تاکید می‌کنند. 
همه قوت شیعه به این است که دین خود را نه در اختیار منحرفین قرار داده و نه به افراد دارای جمود فکری سپرده، بلکه مطابق تعالیم اهل‌بیت، به دست کارشناسانی سپرده که می‌دانند چگونه آن را از روایات و قرآن، مطابق با اصول دقیق نقلی و عقلی استنباط کنند و پاسخ‌های دقیق به مسائل روز مردم دهند و در تبیین دین به چنان زهد و ورعی رسیده‌اند که جز بیان دین خدا دغدغه‌ای نداشته باشند. تردید نداریم شیعه به تبعیت از اهل‌بیت عصمت و طهارت یاد گرفته که احساسات خود را در برابر دستورات دینی و احکام الهی کنترل کند و در برابر دستورات دینی، تابع محض باشد. 
صرف‌نظر از حاکمیت سنت‌های الهی و قوانین طبیعی در متون دینی ما توصیه‌های فراوانی درباره رعایت سلامت و بهداشت شده است. از جمله: پیامبر اکرم(ص) جهت کنترل بیماری واگیر فرمودند: اگر بیماری طاعون همه‌گیر شد و انسان در شهر خود بماند و به خاطر خدا صبر کند و بداند که جز آنچه خداوند برایش مقدر کرده به او نمی‌رسد، خداوند متعال به چنین فردی اجر شهید عنایت می‌فرماید8. 
در برابر برخی از مخالفان که می‌کوشند دینداری را مخالف عقل و علم و روش‌های سیستماتیک نشان دهند، حضرت امام خمینی(رض) می‌فرمایند: «اگر مراد از مظاهر تمدن و نوآوری، اختراعات و ابتکارات و صنعت‌های پیشرفته است که در پیشرفت و تمدن بشر دخالت دارد، هیچ‌گاه اسلام و سایر مذاهب توحیدی با آن مخالفت نکرده و نخواهند کرد، بلکه علم و صنعت، مورد علاقه، تأکید و تأیید اسلام و قرآن مجید است».9 
علامه جوادی‌آملی10 نیز می فرماید: «قرآن وقتی جاهلیت را ترسیم می‌کند، می‌فرماید اینها در بخش اندیشه دست‌شان از اندیشه خالی بود؛ «ان یتبعون الا الظن» و در بخش انگیزه و عمل «ما تهوی الانفس»11 بودند و روی هوای نفس کار می‌کردند. نظام عقلانیت این است که در بخش اندیشه دستش پر از برهان و استدلال باشد و در بخش انگیزه دستش پر از عدل باشد، نه به بیراهه برود و نه راه کسی را ببندد». 
مراسم عزاداری ماه محرم یکی از آیین‌های مذهبی و عاطفی است و زندگی ملت ایران با عشق به امام حسین(ع) و فرهنگ عاشورا و سوگواری برای سیدالشهدا عجین شده و در حقیقت برگزاری این مراسم مذهبی، هم نیاز معنوی شیعه است و هم سبب تقویت مکتب سیدالشهدا به شمار می‌رود. این نگرانی وجود دارد که اگر تمهیدات لازم را به عمل نیاوریم ممکن است کم‌کم ذائقه فرهنگی و دینی مردم تغییر کند. 
* هیأت‌های مذهبی
هیأت‌های مذهبی، تشکیلاتی‌ترین و مردمی‌ترین نهاد موجود در کشور هستند که از اجتماع محبان سید‌الشهدا(ع) شکل گرفته‌‌اند. خدمات هیأت‌ها از جمله کمک به زلزله‌زدگان، سیل‌زدگان و نیازمندان، بویژه نقش پر‌رنگ آنها در پیشگیری و کنترل بیماری کرونا و کمک به بیماران و تجهیز و تغسیل اموات کرونا نشان داد ماهیت هیأ‌ت‌های مذهبی فقط به تعظیم شعائر دینی محدود نمی‌شود، بلکه کارکرد‌های مختلفی را در دستور کار خود قرار داده است. در فرمایش اخیر رهبر معظم انقلاب که فرمودند رزمایش همدلی، مواسات و کمک مؤمنانه به نیازمندان رقم بخورد، بچه‌‌هیأتی‌ها پیش‌قدم شدند و عملیات گسترده‌ای را در 2 مرحله مقدماتی و تکمیلی با عنوان رزمایش همدلی در دستور کار خود قرار دادند. 
* مراسم محرم و صفر
مراسم دینی هرگز نباید به خاطر ویروس منحوس کرونا یکجا و به ‌صورت مطلق تعطیل شود؛ برای تقویت روحی افراد و حل معضلات روانی و افسردگی، جامعه نیازمند برگزاری این نوع مراسم است. مساجد و هیئات مذهبی باید جمع بین 2 اصل رعایت بهداشت عمومی و حفظ شعائر دینی باشند و با رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی و اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی به برگزاری مراسم دینی اقدام کنند. محرم و صفر به عنوان مهم‌ترین نماد و شناسه شیعی تعطیل‌پذیر نیست. 
همه‌ساله در آستانه محرم و ایام اربعین، موج تخریب عزاداری‌ها و مقابله با این سنت بسیار مهم و استراتژیک مذهبی از خارج کشور آغاز می‌شود و با بازیگری عده‌ای در داخل کشور به اوج خود می‌رسد. گاه نذری دادن برای امام حسین(ع) و گاه خدمات مسیر پیاده‌روی اربعین را زیر سوال می‌برند. ترساندن مردم از مراسم عزاداری و ارائه آمارهای عجیب و غریب از احتمال ابتلا به کرونا در صورت حضور در مراسم محرم، خط جدید رسانه‌ای جهت تخریب عزاداری امسال محرم و هیئات مذهبی کشور است. از سوی دیگر تجربه 3 ماه گذشته در زمینه برگزاری عروسی‌ها، مجالس ختم و مسافرت‌ها نشان داد مردم را نمی‌توان در خانه‌ها حبس کرد بلکه باید روش‌های پیشگیری را به آنها آموخت. بر اساس اعلان رسانه‌ها، بیشترین رعایت پروتکل‌های بهداشتی توسط قشر مذهبی انجام شده و بالاترین حد استاندارد رعایت مسائل بهداشتی نیز تاکنون مربوط به مراسم مذهبی کشور بوده است. نمی‌توان به مردم گفت مراسم عزاداری امام حسین(ع) را برپا نکنند. چنین امری شدنی نیست ولی می‌توان این مسأله را مدیریت کرد. همان‌طور که مقام معظم رهبری با نگاهی جامع و مانع چنین فرمودند: «توصیه‌ من و تأکید من به همه‌ کسانی که عزاداری می‌خواهند بکنند- هیئات، آقایان حضرات منبری‌ها، صاحبان مجالس، مداح‌ها، نوحه‌خوان‌ها و دیگران- این است که هر کاری می‌کنید، ببینید آنها چه می‌گویند؛ یعنی ستاد ملی کرونا، اگر یک ضابطه‌ای را معین کرد برای عزاداری، همه‌ ما موظفیم آن را عمل کنیم. مسأله، مسأله‌ کوچکی نیست؛ مسأله‌ بسیار مهمی است. همین مقداری هم که الان مراقبت هست و کنترل هست، خدای نکرده چنانچه شل گرفته بشود و از بین برود، آنوقت فاجعه‌ای به وجود خواهد آمد که آن سرش ناپیدا است.12
بدون شک با نظارت گسترده و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی می‌توانیم محرم را در سوگ باشیم و به چرایی و جنبه‌های مختلف آن بپردازیم. نذور بهداشتی و توزیع ماسک رایگان، کمک به مستمندان و پخش نذری‌ها به صورت سبدهای ارزاق و برگزاری آنلاین مراسم می‌تواند از روش‌های پیشنهادی باشد. ارائه زیرساخت رایگان برای پخش زنده مراسم و سامانه‌های پلتفرم به هیأت‌های مذهبی ضمن پاسداشت ایام محرم و صفر، سبب رونق مراسم محرم خواهد شد. 
.......................................................................................
پی‌نوشت‌ها
 1- سخنرانی نوروزی رهبر انقلاب خطاب به ملت ایران 3/1/1399
2- سوره مبارکه بقره، آیه 155
 3- پیام نوروزی رهبر انقلاب به مناسبت آغاز سال 1399شمسی 1/1/1399
 4- سخنرانی دکتر حسن تاج‌بخش، عنوان: بیماری‌های واگیر انسانی و حیوانی در آیینه تاریخ، مجله آموزشی و بهداشتی، صص278-277. 783 ه.ق
 5- کرونا، چرا آمریکا متهم است؟ نویسنده: محسن پاک‌آیین، سفیر سابق ایران در آذربایجان، ازبکستان، تایلند، زامبیا و تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل
http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/1990310
 6- بیانات تلویزیونی مقام معظم رهبری مدظله العالی در عید مبعث 3/1/1399
 7- بقره 195/ خود را به مهلکه نیندازید.
 8- قال النبی الأکرم(ص): «لَیسَ مِن أحَدٍ یَقَعُ الطّاعونُ فَیَمکُثُ فی بَلَدِهِ صابِراً مُحتَسِباً یَعلَمُ أنَّهُ لا یُصیبُهُ إلاّ ما کَتَبَ أللهُ لَهُ إلاّ کانَ لَهُ مِثلُ أجرِ شَهیدٍ»؛ کنز العمّال، متقی هندی، ج 10، ص 77.
 9- صحیفه نور (جلد21، ص406)
10- دیدار دانشجویان در سال 1396
11- سوره مبارک نجم، آیه 23
12- بیانات تلویزیونی عید قربان مقام معظم رهبری در تاریخ 10/5/1399