بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - صبح نو /متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
حسام رضایی / در خاموشی و انفعال قاطبه احزاب و جریان‌‌‌های اصلاح‌طلب، حزب کارگزاران سازندگی، اکنون فعال‌ترین حزب اصلاح‌طلبی به شمار می‌‌‌آید که در حوزه‌‌‌های مختلف، مشغول برداشتن قدم‌‌هایی برای توفیق در انتخابات آینده ریاست‌‌جمهوری است. این حزب مشخصا در سه حوزه انسجام درون‌تشکیلاتی، تلاش برای باز‌‌سازی روابط اصلاح‌طلبان با حاکمیت و نهایتا کوشش برای همراه‌کردن بدنه اجتماعی سرخورده اصلاحات با خود، مشغول اقدامات و رایزنی‌‌‌های فشرده است. کارگزاران این روزها، لشکر تک‌نفره اصلاحات است؛ پس از شکست فاحش اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس یازدهم، روند بی‌حرکتی و انفعال در درون جبهه اصلاحات، شیبی تند به خود گرفت، به‌گونه‌‌ای که بخش عمده‌‌ای از اصلاح‌طلبان، از اساس حضور در عرصه سیاسی به ویژه در انتخابات را بی‌فایده و از سویی موجب خدشه به آبروی سیاسی این جبهه دانستند.
 در همین روند، قاطبه اصلاح‌طلبان به ورطه رادیکالیسم افتادند و ناامیدانه، ادامه روند اصلاحات در ایران را ممتنع ارزیابی ‌کردند. در این میان، تنها حزب و گروهی که فعالانه میدان را خالی نکرده و قصد دارد به‌طور ویژه عرصه انتخابات سال آینده را مشغول بازیگری سیاسی خود کند، حزب کارگزاران سازندگی است. عمل‌گرایان قصد دارند در میانه سرخوردگی و یأس تشکیلاتی و معرفتی اصلاح‌طلبان، یک‌تنه بار حضور در عرصه سیاسی ایران را به دوش بکشند تا به خیال خودشان اجازه ندهند، دولتی غیر از مختصات آنها در آینده روی کار بیاید.
کارگزارانی‌ها پیش از انتخابات مجلس یازدهم و در شرایطی که اصلاح‌طلبان در انجماد سیاسی به سر می‌بردند، با ارائه لیستی تحت عنوان «یاران هاشمی»، یخ تحریم‌طلبی جبهه اصلاحات را شکستند و به‌طور حداکثری در آوردگاه دوم اسفند شرکت ‌کردند؛ حضوری که هرچند با شکستی از پیش محتمل مواجه شد، لیکن مستمسکی به رادیکال‌های اصلاح‌‌‌طلب داد تا کارگزارانی‌ها را بیش از پیش، به قدرت‌طلبی و اپورتونیسم متهم کنند. با این حال، کارگزارانی‌ها هم‌اکنون تنها جریان فعال اصلاح‌طلبی به شمار می‌‌‌آیند که علم و کتل اصلاحات را برای انتخابات 1400 همچنان در اهتزاز نگه داشته‌اند؛ آن‌ها چه در سر دارند؟
سه چالش بزرگ پیش روی اصلاح‌طلبان
محمد عطریانفر، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی، چندی پیش در یادداشتی در روزنامه سازندگی، به تشریح و تبیین اهداف این حزب در عرصه سیاسی ایران پرداخت. او در این یادداشت با بیان اینکه اصلاح‌طلبان در هیچ بازه‌ای به اندازه امروز در مقابل سوال کلیدی «چه باید کرد» دچار حیرت نشده‌اند، به اولین چالش اصلاح‌طلبان پرداخت و تاکید کرد: اولین چالش، ضرورت اعتماد‌‌سازی اصلاح‌طلبان و نخبگان با نظام سیاسی و به‌طور مشخص شخص رهبری است. از سال 76 تا به امروز اصلاح‌طلبان به‌واسطه برخی افراط و تفریط‌ها موجب ایجاد دره عمیقی از گسستگی و گرفتار سوءتفاهم با نهادهای غیرانتخابی در کشور شده‌اند که در رأس آن انقطاع روابط مستمر و کارآمد با رهبری است. عطریانفر ادامه داد: اگر قرار اصلاح‌طلبان، بر مشارکت سیاسی در اداره نظام و حضور در قدرت باشد، آنها باید بتوانند مانع بزرگ عدم‌اعتماد و موانع گفت‌وگوی سازنده میان اصلاح‌طلبان و نظام سیاسی و مشخصا شخص رهبری را از میان بردارند و به‌طور کلی مرتفع کنند. تکیه بنده بر این نکته است که مگر می‌شود در رأس هرم سیاسی و اقتدار ملی و مذهبی نظام، رهبری و ولی فقیه باشد و گروهی که قصد فعالیت سیاسی معطوف به قدرت در این نظام دارند، نتوانند رابطه وثیق، پیمان مستحکم و همدلی کلی در روند تامین منافع‌ملی را با رهبری داشته باشند؟ این چالش مهمی است که باید فکری برای آن شود. عطریانفر در این‌باره با اشاره به خلأ وجودی هاشمی‌رفسنجانی به عنوان پیوند‌دهنده اصلاح‌طلبان با حاکمیت و نقش جایگزینی خاتمی، اظهار کرد: اعتماد‌‌سازی با نظام سیاسی از جمله توانمندی‌های بی‌نظیر این مرد بزرگ بود که امروز در فراق او کام‌مان تلخ و قلب‌مان محزون و چشم‌مان هنوز گریان است. امروز در فراق آن یار وفادار و دلسوز مردم، تمامی صلاحیت و تکلیف و انتظار بر عهده بزرگمردی به نام سیدمحمد خاتمی است.
کارگزارانی‌ها هم‌اکنون تنها جریان فعال اصلاح‌طلبی به‌شمار می‌‌‌آیند که علم و کتل اصلاحات را برای انتخابات 1400 همچنان در اهتزاز نگه‌داشته‌اند؛ آن‌ها چه 
در سر دارند؟ 
این عضو کارگزاران در مقام تبیین چالش دوم اصلاح‌طلبان، به تکثر و عدم‌وحدت تشکیلاتی اشاره و تصریح کرد: چالش دوم به ضرورت اجماع‌‌‌سازی درون‌تشکیلاتی احزاب، نخبگان سیاسی و فعالان حزبی اصلاحات برمی‌گردد. جبهه اصلاحات به‌درستی یا به خطا هم‌اکنون بالغ بر 30 گروه سیاسی مدعی اصلاح‌طلبی را درون خود جا داده است. گرچه این 30 گروه در دسته‌بندی‌های محدودتری ذیل سه عنوان کلی قابل دسته‌بندی‌اند اما به دلیل اینکه در محک وزن‌گذاری و راستی‌آزمایی کافی قرار نگرفته‌اند، چه بسیار پیش آمده که گروهی با اندک بهانه و ناسازگاری میان اعضا به دو پاره تقسیم شده‌اند. وی افزود: امروز اصلاحات با مجموعه‌ای از گروه‌هایی مواجه است که از هر یک صدایی مغایر و تدبیری متفاوت و عمدتا فاقد استدلال شنیده می‌شود. از این حیث نمی‌توان کار سیاسی موفق کرد، درحالی‌که در جبهه فراگیر نیروها و نخبگان سیاسی صداهای متکثر، متنوع و متعارض به گوش برسد. تشتت و اختلاف از منظر مخالف، بهترین فرصت برای حذف رقیب است و عارضه‌ای فراهم می‌کند که منشأ سوءاستفاده رقبا، آن هم به‌ مدد واگرایی اصلاح‌طلبان است. عطریانفر همچنین ریزش فاحش بدنه اجتماعی اصلاحات طی مدت اخیر به ویژه از پیش از انتخابات مجلس یازدهم را به عنوان سومین چالش اصلاح‌طلبان برشمرد و تصریح کرد: چالش سوم معطوف به آینده و نسبت همراهی مردم با اصلاح‌طلبان به‌عنوان ضرورت در فعالیت سیاسی و ضلع سوم درمان سیاسی است. اگر حضور اصلاح‌طلبان برای بقا در عرصه خدمت ضرورت باشد و اگر آنها نیازمند اعتماد‌‌سازی با نظام سیاسی و اجماع‌‌‌سازی با نیروهای همسو باشند، لاجرم برای پیشبرد اهداف‌شان نیازمند همراه‌‌‌سازی بدنه همفکر و طرفداران نیز هستند.
چهار گزینه کارگزاران برای نامزدی در 1400
همزمان با عطریانفر، حسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران نیز در گفت‌وگو با «شرق» از برنامه این حزب برای انتخابات گفت. او تصریح کرد: قطعا معرفی و حمایت از یک نامزد اصلاح‌طلب اولویت ماست. کارگزاران اکنون چهار نامزد حزبی دارد و نیازی ندارد از آقای لاریجانی حمایت کند. حزب کارگزاران که بیشترین ظرفیت را برای معرفی نامزد دارد، حتما از یک نامزد غیرحزبی و حتی غیرجبهه‌ای حمایت نمی‌کند. مرعشی در گفت‌وگوی دیگری با «خبرآنلاین» درباره گزینه‌‌‌های انتخاباتی کارگزاران برای نامزدی، تاکید کرد: کاندیداهای حزبی ما مشخص هستند؛ آقای جهانگیری، آقای محسن هاشمی، آقای همتی، آقای ملک‌زاده، آقای هاشمی‌طبا، آقای کرباسچی، مطرح هستند؛ البته هنوز خودشان نپذیرفته‌اند. ترجیح اکثریت اصلاح‌طلبان بر اساس تجربه گذشته، این است که کاندیداهای خودشان را داشته باشند. مرعشی در همین گفت‌وگو تاکید کرد کرد که دولت آینده باید دولت فن‌گرا باشد. او گفت: راه‌حل از نظر ما به‌عکس برخی تصورات، آمدن همه نیروها به صحنه است؛ نیاز آینده کشور این است که اقتصاد و توسعه اقتصادی سیاست محوری جمهوری اسلامی شود، دولت رییس‌جمهور آینده چه اصول‌گرا و چه اصلاح‌‌‌طلب، باید دولت فن‌گرا و دولت کار باشد.
مرعشی در بخش دیگری از گفت‌وگویش، با تکرار ایده عطریانفر مبنی بر جلب اعتماد با مقامات نظام از جمله رهبر انقلاب و با بیان اینکه طبق قانون اساسی یک مقامی به نام رهبری داریم که هماهنگ‌کننده قوای سه‌گانه است، گفت: سیاست روشنی که ما به هرکسی که می‌‌‌خواهد رییس‌جمهور آینده شود توصیه می‌‌‌کنیم این است که اگر نمی‌تواند در یک چارچوبی حرکت کند که قدرت رهبری را پشت‌سر دولت بیاورد، بهتر است رییس‌جمهور نشود تا مردم را معطل نکند. هرکسی نمی‌تواند با رهبری هماهنگ باشد، نمی‌تواند هماهنگی قوای سه‌گانه را رقم بزند و نمی‌تواند تکنوکرات‌ها و فن‌گراهای کشور را گرد هم آورد، در انتخابات ریاست‌‌جمهوری شرکت نکند. مرعشی در این‌باره با اشاره به لزوم پیوند نزدیک‌‌تر اصلاح‌طلبان با حاکمیت و ماموریت محمد خاتمی در ایجاد این نزدیکی، گفت: آقای خاتمی همیشه نقش‌آفرینی مثبت داشته‌اند؛ هرچند ما دو مساله اساسی حل‌نشده داریم که یکی، بحث هماهنگی در مجموعه نظام است و در این بخش با یک سکته جدی مواجه هستیم، یعنی الان کانال‌‌‌های ارتباطی ما با مدیریت عالی نظام 
برقرار نیست.
هاشمی می‌گفت مردمی که گرسنه هستند سیاست نمی‌فهمند
در گفت‌وگو با هدایت‌الله آقایی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی به ایده توسعه اقتصادی کارگزاران برای دولت آینده پرداختیم. آقایی معتقد است که این ایده، امتداد همان ایده هاشمی‌رفسنجانی، پدر معنوی این حزب است. او در عین حال و برخلاف مرعشی، مخالف واسطه‌گری میان اصلاح‌طلبان و حاکمیت بوده و معتقد است که رابطه اصلاحات و حاکمیت باید از معبر قانونی عبور کند. در ادامه این گفت‌وگو را از نظر خواهید گذراند.
هدایت‌الله آقایی با اشاره به بحث مربوط به قرابت بیشتر اصلاح‌طلبان با حاکمیت ازجمله با رهبر انقلاب گفت: ارتباط با رهبری و لزوم این ارتباط، چیزی نیست که کسی بخواهد تعریف کند بلکه قانون حد و مرز هر کسی را تعیین کرده است و تفسیرهایی که صورت‌ می‌گیرد، باعث بالابردن توقعات می‌شود. وی افزود: بعضا در طیف اصول‌گرا، برخی چهره‌ها بحث قانون را با دوست‌داشتن‌‌‌های شخصی قاطی می‌کنند. قانون حد و مرز رهبری و رییس‌جمهور را مشخص کرده است اما الان می‌خواهند این‌ها را با هم مخلوط کنند.
 آقایی در پاسخ به این سوال که چرا اصلاح‌طلبان در ایجاد ارتباط با رهبری و بقیه نهادهای حاکمیتی موفق نبوده‌اند، گفت: این مساله به نوع تفکر اصلاح‌طلبان بازمی‌گردد. برخی اصلاح‌طلبان کنونی، نگاهی که الان نسبت به رهبری دارند را پیش از این، نسبت به امام‌خمینی؟ره؟ داشتند اما به تدریج افکار تغییر پیدا می‌کنند. وی افزود: امروز در میان اصلاح‌طلبان، آن تفکرات اول انقلاب دیگر وجود ندارد یا اینکه احساس می‌کنند آن تفکرات اشتباه و تندروی بوده است.
این عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی با بیان اینکه اصلاح‌طلبان به لحاظ قانونی از رهبری دور نشده‌اند، گفت: اینطور نیست که رهبری، دستور قانونی صادر کنند و اصلاح‌طلبان با آن مخالفتی داشته باشند؛ البته اصلاح‌طلبان معمولا اینطور نیستند که بخواهند عین فرمایشات رهبری را تکرار کنند و خود ایشان هم چنین انتظاری را از افراد ندارند. آقایی با اشاره به رد نقش هاشمی‌رفسنجانی در ایجاد ارتباط میان اصلاح‌طلبان و حاکمیت، گفت: شخصا این را قبول ندارم. آقای هاشمی حتی در اواخر حیات خود، آن ارتباطات پیشین را نداشت و ارتباطاتش، بسیار کم شده بود و آن نقش را از دست داده بودند. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه واسطه‌گری افراد میان اصلاح‌طلبان و حاکمیت، نه درست است و نه می‌تواند الگو باشد، افزود: ما باید به سمت قوانین برویم و نباید به افراد و روابط افراد عادت کنیم. نباید جایگاه دوستی‌ها و ارتباطات شخصی پررنگ شود. در عوض، قانون باید پررنگ شود.
این عضو حزب کارگزاران سازندگی با اشاره به لزوم توسعه اقتصادی در آینده ایران، گفت: معتقد هستم که اگر جامعه به لحاظ اقتصادی و امکانات، توسعه پیدا کند، افکار مردم آن جامعه هم شکوفا می‌شود و مسلما کارگری که از صبح تا شب دارد زحمت می‌کشد اما نمی‌تواند نان زن و بچه‌اش را بدهد، دیگر نه وقت گوش ‌کردن به اخبار و نه وقت خواندن روزنامه را خواهد داشت. آقایی با بیان اینکه در جامعه مرفه، دموکراسی نهادینه‌‌تر و افکار عمومی شکوفاتر می‌شود، تاکید کرد: اگر همان کارگر بتواند ساعات کارش را به هشت ساعت برساند، می‌تواند در مورد مسائل اجتماعش هم فکر کند. وی در پاسخ به این سوال که تاکید حسین مرعشی بر توسعه اقتصادی را تا چه اندازه استمرار مسیر توسعه اقتصادی مدنظر هاشمی‌رفسنجانی می‌دانید، گفت: من زمانی که نماینده مجلس بودم، با گوش خودم از آقای هاشمی شنیدم که ایشان می‌گفت: «مردمی که گرسنه هستند، سیاست را کنار می‌گذارند.» وی افزود: این تز مدنظر آقای هاشمی بود. آقای هاشمی با جدا‌کردن مسائل سیاسی از مسائل اجرایی، تلاش کرد کشور را از وضعیت جنگی آن برهه بیرون بیاورد. نتیجه توسعه اقتصادی که آقای هاشمی بنا کرد هم در قالب دوم خرداد، تجلی پیدا کرد. هر کسی در هر کشوری بتواند این تفکر یعنی توسعه اقتصادی را پیگیری کند، مردمش هم به خوبی وارد مسائل سیاسی می‌شوند. مردم کشوری که میلیون‌ها فقیر و گرسنه دارد، سیاست داخلی و خارجی برایش چندان اهمیتی
 نخواهد داشت.