بزرگنمايي:

ایرانیان جهان -

گفتگو: فائقه انوار/ ترجمه: سارا خلیقی- در بحبوحه بیماری کرونا و ایامی که اکثر کشورهای جهان با موج جدید و شدیدتری از این بیماری دست به گریبان هستند، چشم و گوش میلیاردها انسان به اخبار سازمان بهداشت جهانی (WHO) است تا از تولید قطعی واکسن ضدکرونای موثر و ایمن اطلاع یابند. از سوی دیگر با توجه به جمعیت 7 میلیارد و 800 میلیون نفری جهان، نحوه توزیع و در دسترس قرارگرفتن واکسن چالشی جدی در برابر جامعه جهانی است.
دکتر مارگارت هریس سخنگوی سازمان تخصصی سازمان ملل متحد که نقش یک مرجعیت سازمان‌دهنده را بر بهداشت جامعه جهانی ایفا می‌کند (WHO) می‌گوید: برخی واکسن‌ها که آزمایش‌های فاز 3 را پشت سرگذاشته‌اند، تا پایان سال میلادی (دی‌ماه) در دسترس خواهند بود. خانم سخنگو همچنین هدف این سازمان را پایان همه‌گیری کرونا در سال 2021 می‌داند و البته بر توزیع عادلانه واکسن این ویروس تاکید دارد. پیش از این سازمان غذا و داروی کشورمان نیز از پیوستن ایران به برنامه جهانی پیش‌خرید و توزیع عادلانه واکسن کووید19 موسوم به «کوواکس» خبر داده و تاکید کرده بود: وزارت بهداشت نامه پیوستن به برنامه توزیع عادلانه واکسن کرونا (کوواکس) را امضا کرده و به‌طور رسمی عضو این برنامه جهانی شده و در نوبت خرید این واکسن قرار گرفته است.
برای این‌که از آخرین اقدامات جهانی در زمینه واکسن کرونا آگاهی یابیم، به سراغ سخنگوی سازمان بهداشت جهانی رفتیم. با پیگیری‌های مداوم توانستیم سوالات‌مان را با دکتر مارگارت هریس درمیان بگذاریم و خوشبختانه او برای پاسخ به پرسش‌هایمان حوصله به خرج داد.
خراسان: با توجه به تلاش محققان در کشورهای مختلف برای ساخت واکسن، آیا سازمان بهداشت جهانی بر این تلاش‌ها نظارت دارد؟
ما (WHO) همواره اخبار تولید واکسن کووید19 را به روز می‌کنیم؛ این اخبار شامل اطلاعاتی از داوطلبان دریافت واکسن و اطلاعاتی که سازندگان واکسن به سازمان ارائه می‌دهند، می‌شود. البته اکثر واکسن‌ها همچنان در حال گذراندن مراحل تولید هستند.
خراسان: لطفا از آمار تولید واکسن، جزئی‌تر برایمان بگویید. واقعا می‌توان به واکسن خوش‌بین بود؟
همان‌طور که دکتر تِدروس آدهانوم، رئیس سازمان جهانی بهداشت گفته است، خوش‌بینی برای تولید واکسن، وجود دارد . هم‌اکنون بیش از 190 واکسن در کشورها و شرکت‌های مختلف در مراحل مختلف تولیدند؛ از این تعداد 42 واکسن در مرحله بالینی و 10 واکسن در آزمایش‌های فاز 3 تولید هستند. این شانس ما را برای دست‌یافتن به یک واکسن ایمن و موثر افزایش می‌دهد. با این‌که انتظار می‌رود یک یا چند واکسن موثر باشد، اما هنوز نمی‌دانیم کدام یک از آن‌ها در برابر عفونت ایمن و موثر است. فقط نتایج آزمایش فاز سه می‌تواند این را بیان کند. برخی از نمونه‌هایی که آزمایش‌های فاز 3 را در تابستان آغاز کرده‌اند، در صورت موفقیت تا پایان سال در دسترس خواهند بود. البته ماه‌ها طول خواهید کشید که در دسترس همگان قرار بگیرد. به همین دلیل است که ادامه رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای جلوگیری از انتشار عفونت و شکستن زنجیره انتقال ویروس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
خراسان: با تایید واکسن از سوی WHO، جامعه جهانی باید از ایمنی این محصولات اطمینان داشته باشد...
اطمینان از ایمنی و کیفیت واکسن‌ها یکی از اولویت‌های سازمان بهداشت جهانی است؛ به همین دلیل سازمان در این زمینه با کشورهای مختلف همکاری می‌کند تا اطمینان حاصل کند که هنجارها و استانداردهای جهانی برای ارزیابی کیفیت، ایمنی و ایمنی‌زایی در واکسن‌های در حال تهیه مورد توجه قرار گرفته است.
خراسان: سازمان بهداشت جهانی برای جلوگیری از توزیع ناعادلانه واکسن یا داروی ضدکرونا در جهان چه طرح‌هایی را پیش‌بینی کرده است؟
سازمان بهداشت جهانی در شرایط همه‌گیری برای تسریع دسترسی بیماران، یک فهرست و روش استفاده اضطراری دارد که براساس آن واکسن بیماری‌های اولویت‌دار را به کشورهای کم‌درآمد و متوسط از طریق برنامه پیش ‌واکسیناسیون خود ارائه می‌کند. این کار را برای حمایت از کشورهایی با سیستم نظارتی ضعیف انجام می‌دهد.
خراسان: میزان تولید واکسن چه تعداد خواهد بود و در چه مدت همه مردم جهان واکسینه می‌شوند؟
واکسن‌ها، به عنوان روش‌های تشخیصی و درمانی موثر برای پایان‌دادن به همه‌گیری و تسریع بهبود جهانی ضروری هستند؛ اما این ابزارهای نجات‌دهنده زندگی فقط در صورتی کارایی دارند که به طور عادلانه و همزمان در همه کشورها به آسیب‌پذیرترین افراد ارائه شود. معتقدم کووید19 را نمی‌توان هربار در یک کشور شکست داد و تا زمانی که همه در امنیت نباشند، هیچ‌کس ایمن نیست. هدف ما پایان‌دادن به همه‌گیری کرونا در سال2021 با ارائه 2 میلیارد دوز واکسن به جهان، 245 میلیون دوره درمانی و 500 میلیون آزمایش تشخیصی به کشورهاست. به هر روی «COVAX» (نسخه مقابله با کرونا) یا تلاش برای دسترسی عادلانه جهانی به واکسن‌های کووید19 راهی برای سرعت‌بخشیدن به تولید و ساخت واکسن ایمن و موثر و همچنین اطمینان به دسترسی عادلانه و منصفانه همه کشورهاست. هم‌اکنون 182 کشور، به نمایندگی از تقریباً دوسوم مردم جهان، برای رسیدن به واکسن‌های ایمن، موثر و مقرون به صرفه در تلاشی بی‌سابقه هستند. بر اساس این سیستم در مرحله اول، مدافعان خط‌مقدم در مراکز بهداشتی و درمانی که شامل 3 درصد از جمعیت هستند، شامل واکسینه می‌شوند. سپس تا زمان دسترسی بیشتر به واکسن 20 درصد از جمعیت که گروه‌های در معرض خطرند واکسینه می‌شوند و بعد از این، گروه‌های دیگر به ‌تدریج واکسینه خواهند شد. در مرحله دوم کشورها با در نظرگرفتن میزان تهدید و آسیب‌پذیری کووید19 واکسینه می‌شوند.علاوه بر این حدود 5 درصد از کل دوزها برای کمک به اهداف بشردوستانه (به عنوان مثال واکسیناسیون پناهندگان) اختصاص خواهد یافت. اعتماد فوق‌العاده به این ائتلاف نشان می‌دهد دسترسی عادلانه به نفع همه است. هرچه تعداد بیشتری از کشورها به آن بپیوندند، شانس موفقیت جمعی در غلبه بر کرونا بیشتر خواهدبود. 
(برنامه جهانی کوواکس می‌خواهد واکسن را به 92 کشور فقیر دنیا برساند. این ائتلاف هم‌اکنون به دنبال جمع‌آوری منابع مالی لازم برای این کار است. حساب کاربری کوواکس در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرده 64 کشور از جمله ایران به این برنامه پیوسته‌اند. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است38 میلیارد دلار برای این برنامه لازم دارد