بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - دنیای اقتصاد / بازار سرمایه غیرقابل پیش‌بینی‌تر از آنچه تصور می‌کنیم پیش می‌رود. در حالی که تا قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا کارشناسان راهیابی بایدن به کاخ سفید را به ضرر بورس تهران می‌دانستند اما تنها چند روز پس از انتخابات، معاملات بازار سهام وارد فاز جدیدی شد. این هفته سومی است که بازار سرمایه روزهای سبزی را می‌گذراند. حرکت مثبت و بدون حاشیه شاخص، ارزش معاملات بیش از 10 هزار میلیارد تومانی در روز با حضور سهامداران حقیقی همراه با گزارش عملکرد ماهانه ارسالی شرکت‌ها به سامانه کدال این سیگنال را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که بازار در حال رسیدن به تعادل است.
این در حالی است که در آن سو دیگر وضعیت بازارهای موازی چنگی به دل نمی‌زند. سقوط قیمت دلار از 30 هزارتومان به کانال 23 هزارتومان و ریزش 35 درصدی سکه، کاهش تورم مسکن و قفل کسب و کارها به دنبال موج سوم کرونا پای سرمایه‌گذاران بیشتری را به تالارهای شیشه‌ای باز کرده است. این را تحلیلگران بازار می‌گویند و معتقدند بازار سهام بعد از اصلاح شدید قیمت‌ها سرانجام روی خوش خود را به سرمایه‌گذاران نشان خواهد داد و روند بازار با حرکتی آرام صعودی خواهد شد. برآیند کارشناسان با توجه به گزارش عملکرد آبان ماه شرکت‌ها و صنایع مختلف بورسی از روند رشد سوددهی در این بازار خبر می‌دهد که در نتیجه با کاهش P/ Eنمادهای بورسی و جذابیت قیمت‌ها می‌تواند موجی از امیدواری را به این بازار پرحاشیه بازگرداند.
پیشروی صنایع پتروشیمی و فلزات اساسی
بورس تهران این هفته را هم با چراغ سبز آغاز کرد تا شاخص کل بازار سرمایه در پایان معاملات روز گذشته9 آذرماه 99 با رشد 36 هزار و 426 واحدی به یک میلیون و 427هزار واحد برسد. به گفته علیرضا تاجبر، کارشناس بازارسهام، گزارش عملکرد شرکت‌ها در آبان نشان می‌دهد که حال وهوای دومین ماه پاییز دلچسب‌تر از ماه‌های قبل از آن است. او در همین رابطه به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: بورس تهران از شرکت‌های صادرات‌محور و به‌طور عمده گروه‌های پتروشیمی، فلزی و معدنی تشکیل می‌شود. افزایش سودآوری این شرکت‌ها به 3 عامل مهم نرخ دلار، نرخ جهانی کامودیتی‌ها و میزان فروش بستگی دارد. میانگین نرخ فروش این شرکت‌ها در6ماه ابتدای سال بر اساس نرخ دلار نیمایی 17 هزارتومان بسته شده و اغلب این شرکت‌ها کاری با دلار 30 هزارتومان به بالا نداشته‌اند. بنابراین نرخ دلار فعلی برای این شرکت‌ها قابل انتفاع خواهد بود و تثبیت نرخ دلار در محدوده 22تا26 هزارتومان به نفع این شرکت‌ها است.
وی با اشاره به افزایش قیمت‌های جهانی اظهار می‌کند: به دنبال افزایش نرخ محصولات، کاهش نرخ دلار و گشایش‌های بین‌المللی میزان فروش این شرکت‌ها به تدریج با رشد قابل‌توجهی رو‌به‌رو می‌شود از این رو در یک سال آینده این شرکت‌ها از 3 محل مذکور منتفع می‌شوند.
تاجبر با بیان اینکه در گزارش‌های آبان ماه شرکت‌های پتروشیمی که به‌طور مشخص «اتیلن» یا به اصطلاح «پت» تولید می‌کنند نسبت به صنایع دیگر گزارش‌های قابل قبول‌تری برای ارائه دارند، تصریح می‌کند: در کنار این صنایع شرکت‌هایی که فلزات اساسی و غیرآهنی (از جمله «ملی مس» و «آلومینیوم ایران») تولید می‌کنند به دلیل افزایش نرخ‌هایی که داشتند گزارش مثبت و قابل تاملی ارائه داده‌اند. اگرچه باید این موضوع را درنظر بگیریم با توجه به اینکه فروش بسیاری از شرکت‌ها از نظر زمانی به‌صورت خطی نیست، این شرکت‌ها ممکن است گزارش‌های خوبی در آبان ارائه نکنند، اما به دلیل اینکه فروش عمده آنها در آذرماه انجام می‌شود احتمالا در ماه‌های آتی شاهد گزارش‌های بهتری از سوی این شرکت‌ها خواهیم بود.
گپ قیمتی بلای جان خودرویی‌ها
وی در ادامه می‌گوید: عملکرد برخی شرکت‌ها به دلیل تورم داخلی مثبت ارزیابی می‌شود. گروه‌های شوینده، تولیدکننده‌های تایر و محصولات غذایی همسو با تورم داخلی گزارش‌های قابل تاملی ارائه کردند. اما در گروه خودرو وضعیت به گونه‌ای دیگر است. اگرچه این گروه‌ها فروش خوبی داشتند اما به دلیل ثبت افزایش هزینه‌ها نمی‌توانیم بگوییم عملکرد مثبتی در این خصوص داشته‌اند. در واقع افزایش هزینه‌های مالی شرکت‌های خودروسازی دلیل اصلی زیان‌ده بودن این صنایع به شمار می‌رود، از این رو تا زمانی که بین نرخ فروش و نرخ بازار خودرو گپ شدید قیمتی وجود داشته باشد نمی‌توان انتظار گزارش مثبت از سوی این گروه داشته باشیم و به نظر می‌رسد عرضه خودرو در بورس کالا به‌رغم فروش بالای آنها تنها راه نجات این صنایع است.
این کارشناس بازار سرمایه به وضعیت گزارش آبان ماه بانکی‌ها می‌پردازد و عنوان می‌کند: برخی بانک‌ها به دلیل فروش دارایی‌ها و اتفاقات داخلی در وضعیت خوبی به‌سر می‌برند. به‌طور کلی با رفع شدن تحریم‌ها و محدودیت‌ها شرایط بانک‌ها تغییر خواهد کرد و صنعت مناسبی برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند.
وی در مورد تفاوت وضعیت گزارش صنایع مختلف درآبان امسال و مدت مشابه سال قبل خاطرنشان می‌کند: برخی اتفاقاتی که در اقتصاد کشور رخ داد عملکرد شرکت‌ها را وارد فاز دیگری کرد. افزایش نرخ دلار و تورم تاثیربسزایی در عملکرد شرکت‌ها دارد این در حالی است که سال گذشته نه خبری از نوسانات شدید قیمت دلار بود و نه خبری از این میزان تورم. گزارش‌هایی که شرکت‌های تولید‌کننده مواد پتروشیمی و شرکت‌های فولادی ارائه کرده‌اند به هیچ عنوان قابل مقایسه با گزارش همین شرکت‌ها در مدت مشابه سال قبل نیست. این شرکت‌ها از نظر میزان فروش با رشد عجیبی روبه‌رو شده‌اند.
تاجبر به هیجان فروش سهامداران در ماه‌های اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید: هیجان فروش در بازار سهام بعد از صعود شارپی قیمت‌ها غیرعادی نیست. وقتی قیمت‌ها بدون پشتوانه و غیرمنطقی افزایش می‌یابد سرانجام با اصلاح مواجه می‌شود. ریزش شاخص از اواسط مرداد ماه ربطی به عوامل بنیادی سهام ندارد. در حال حاضر روند معاملات سهام متفاوت‌تر از گذشته جلو می‌رود بر همین اساس صنایعی که عملکرد مثبتی از خود نشان داده‌اند با اقبال بازار مواجه شده‌اند از این‌رو شاهد مثبت بودن همه سهم‌ها بر اثر هیجانات سهامداران نیستیم.
گزارش‌ها فراتر از انتظارات
«در حالی آذرماه هفته اول خود را پشت سر گذاشت که بر اساس انتشار گزارش عملکرد آبان ماه شرکت‌ها اغلب صنایع با افزایش فروش، درآمدهای عملیاتی، سود ناویژه و سود خالص همراه بوده‌اند. البته این رویه درگزارش‌های شش ماهه و فصلی نیز مشهود بود به گونه‌ای که گزارش عملکرد شش ماهه در اکثر صنایع بسیار مناسب و‌ بعضا فراتر از انتظار کارشناسان بازار بود.» حسن برادران هاشمی تحلیلگر بازار سرمایه با بیان مطلب فوق به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: با توجه به گزارش‌های فصل پاییز می‌توانیم شاهد افزایش روند عملیاتی و سود آوری صنایع باشیم، البته دلایل بهبود عملکرد شرکت‌ها در گزارش‌های صنایع مختلف با یکدیگر متفاوت است. به‌طوری که در صنایع دلار محور افزایش نرخ ارز و همچنین افزایش نرخ دلارنیمایی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده افزایش سودآوری این صنایع است.
وی اظهار می‌کند: در شرکت‌های تولیدی، صنایع مختلف با توجه به تحریم‌های اعمال شده و کاهش واردات، شاهد افزایش تقاضا برای تامین جبران کسری واردات هستیم که منجر به افزایش فروش و سود آوری شده است، همچنین تورم قابل توجه در ماه‌های گذشته یکی از دلایل اصلی افزایش سود شرکت‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته است، این در حالی است که با تداوم روند افزایش نرخ مواد اولیه، افزایش هزینه‌ها و در نهایت افزایش بهای تمام شده محصولات در آینده برخی شرکت‌ها با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند.
این کارشناس بیان می‌کند: در گروه فلزات (که این روزها فولادی‌ها درگیر خبر تنظیم شیوه نامه قیمت‌گذاری محصولات فولادی هستند) گزارش آبان ماه حاکی از افزایش فروش و سود آوری نسبت به آبان ماه سال قبل است. در این گروه نمادهای «فولاد»، «ارفع»، «ذوب» و «کاوه» گزارش‌های مثبت و قابل تاملی ارائه کردند.همچنین نماد «فملی» که افزایش قیمت جهانی مس موجب اقبال بازار به آن شده گزارش عملکرد مناسبی داشت. در گروه بانکی تکذیب شایعه افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی و نیز احتمال لغو یا کاهش تحریم‌های بانکی توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران به خود جلب کرده است، از این رو در این گروه نیز شاهد افزایش عملکرد نسبت به مدت مشابه سال قبل هستیم. پتروشیمی‌ها نیز در وضعیت خوبی به سر می‌برند. این گروه‌ها که در چند ماه اخیر افت قیمت قابل توجهی را تجربه کرده‌اند سرانجام در آبان ماه با بهبود عملکردشان گزارش‌های خوبی ارائه کردند. برادران هاشمی در ادامه عنوان می‌کند: «شپنا» که افزایش سرمایه سنگین آن از محل تجدید ارزیابی همچنان تایید نشده است به همراه «شتران»، «شبندر» و‌ «شبریز» از جمله نمادهایی هستند که گزارش افزایش سود آوری آنها نسبت به آبان 98 قابل تامل است.بررسی گروه‌های سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد که این گروه سود نسبتا قابل قبولی نسبت به آبان سال قبل کسب کردند که دلیل اصلی آن افزایش قیمت نمادهای پرتفویی است که از فروش بخشی از آن سود قابل‌توجهی به‌دست آوردند. درگزارش عملکرد این گروه‌ها به‌عنوان نمونه «وخارزم»، «نیکی» و «صبا» سود بسیاری به دست آوردند. بررسی گزارش ماهانه گروه‌های صنایع غذایی و دارویی نیز که به دنبال مجوز افزایش قیمت هستند نشان می‌دهد در این گروه‌ها نیز روند افزایشی قیمت‌ها به عملکرد مثبت آنها در بورس منجر شده است.
رشد صنایع بنیادی
حمید میرمعینی کارشناس بازار سرمایه نیز با بیان اینکه در آبان ماه شاهد گزارش‌های تولید و فروش مثبتی از سوی صنایع بورسی بوده‌ایم، بیان می‌کند:صنایع پتروشیمی، معدنی، فولادی و بانکی در 8 ماه سال جاری ترازی مثبت داشته‌اند و به نظر می‌رسد در 4 ماه باقی مانده تا پایان سال شرایط شرکت‌هایی که تحت تاثیر تحریم‌ها فعالیت می‌کردند نیز با تغییرات عمده‌ای مواجه شود.گزارش عملکرد شرکت‌های بورسی نشان می‌دهد بازار سرمایه نگرانی بابت گزارش شرکت‌ها نخواهد داشت و آنچه می‌تواند مسیر بازار را تغییر دهد تحولات سیاسی، بین‌المللی و بهبود وضعیت اقتصادی است. وی به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: شواهد نشان می‌دهد بازار از دوره ریزش قیمت‌ها گذر کرده و شاهد روند رشد صنایع بنیادی خواهیم بود.
به گفته میرمعینی، شرکت‌های صادرات‌محوری که درآمدشان رابطه مستقیمی با نرخ ارز دارند عمدتا در 6 ماه اول سال تولیداتشان را با دلار 17 هزارتومانی فروخته‌اند. با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود قیمت دلار به زیر 20 هزارتومان کاهش پیدا نکند، ثبات قیمت دلار در همین محدوده باعث می‌شود میزان فروش و صادرات شرکت‌ها حتی از 6 ماه اول سال نیز بهتر باشد، از این رو کاهش قیمت دلار از 30 هزارتومان به نرخ فعلی تهدیدی برای صنایع بورسی محسوب نمی‌شود. پیامد افت قیمت دلار در آبان ماه، سقوط شاخص به کانال یک میلیون و 200 هزارواحد را رقم زد، به همین دلیل نگرانی در مورد ریزش دوباره قیمت سهام در بازار سرمایه وجود ندارد.
این کارشناس با بیان اینکه شرکت‌های خصوصی که حاکمیت شرکتی در آنها رعایت نمی‌شود ممکن است میزان تولید و فروش را دستکاری کنند، اظهار می‌کند: اما در مجموع شرکت‌ها و صنایع بورسی گزارش‌های جذابی ارائه کردند و به مرور با معاملات بیشتری رو به رو خواهیم بود.