بزرگنمايي:
سرزمين ايرانيان- زيست فناوري از جمله واژه‌هاي پر
سر و صداي سال‌هاي اخير است که باعث شده محققان در اين حوزه تمرکز زيادي
داشته باشند زيرا علاوه بر اشتغال زايي مي تواند سرنوشت کشور را تغيير دهد و
جايگاه آن را به نقطه مطلوبي برساند.
زيست فناوري در ايران بعد از
انقلاب و خصوصا در 15 سال اخير در تجاري سازي محصولات موقعيت هاي خوبي در
سطح منطقه و بين المللي ايجاد کرده است. در حاليکه محققان خارجي، خيلي
زودتر تحقيقات خود را شروع کردند. اما با وجود اينکه تحقيقات در حوزه زيست
فناوري بعد از انقلاب نمايان شد ولي پيشرفت هاي خوبي در راستاي توليد محصول
و صادرات آنها در چندين حوزه از جمله داورها پديدار شده است.
در حال حاضر تعداد داروهاي زيست
فناوري موجود در بازار جهاني 146 قلم است و از اين تعداد، 20 دارو در بازار
ايران موجود است که 4 دارو منوکلونال آنتي بادي و 16 دارو نوترکيب هستند.
اسامي داروهاي زيست فناوري توليد
ايران و نيز داروهايي که در مراحل مختلف توليد (قبل از نهايي شدن) هستند
همراه با موارد مصرف در جدول زير مشهود است.
جدول داروهاي زيست فناوري توليد شده در ايران
|
رديف
|
نام دارو
|
موارد مصرف
|
|
1
|
Erythropoietin alfa
|
درمان کم خوني در نارسايي مزمن کليه
|
|
2
|
Erythropoietin beta
|
درمان کم خوني در نارسايي مزمن کليه
|
|
3
|
G-CSF
|
درمان بيماران مبتلا به نوتروپني مادرزادي
کمک به درمان سرطان
|
|
4
|
Peg- G-CSF
|
پيشگيري و درمان نوتروپني ناشي از انجام شيمي درماني
|
|
5
|
Peg-INF alfa
|
درمان لوسمي، هپاتيت مزمن فعال، کارسينوم مثانه، لنفوم هاي غيرهوچکين، ملانوم بدخيم و کارسينوم دهانه رحم
|
|
6
|
INF gamma
|
درمان پوکي استخوان شديد و بدخيم، کاهش عفونت در بيماري گرانولوماتوز مزمن
|
|
7
|
INF alfa
|
درمان لوسمي، هپاتيت مزمن فعال، کارسينوم مثانه، لنفوم هاي غيرهوچکين، ملانوم بدخيم و کارسينوم دهانه رحم
|
|
8
|
INF beta- 1b
|
بهبود MS
|
|
9
|
INF beta- 1a
(30 micro gram)
|
درمان سرطان، هپاتيت ويروسي و MS
|
|
10
|
INF beta- 1a
(44 micro gram)
|
درمان سرطان، هپاتيت ويروسي و MS
|
|
11
|
Factor VIII
|
درمان هموفيلي نوع A
|
|
12
|
Factor VII
|
درمان هموفيلي A و B
|
|
13
|
Streptokinase
|
درمان ترومبوز شريان هاي کرونري، آمبولي ريه
|
|
14
|
Teriparatide
|
درمان پوکي استخوان
|
|
15
|
FSH
|
درمان نازايي
|
|
16
|
Somatropin
|
درمان کوتاه قدي ناشي از کمبود هورمون رشد
|
|
17
|
Rituximab
|
درمان لنفوماي غير هوکچين
|
|
18
|
Trastuzumab
|
درمان سرطان پستان
|
|
19
|
Etanercept
|
درمان آرتريت روماتوئيد، آرتريدت پسورياتيک
|
|
20
|
Adalimumab
|
درمان آرتريت روماتوئيد، آرتريت پسورياتيک، اسپونديليت انکيلوزان و پسوريازيس متوسط تا شديد مزمن
|
29 داروي بيو در حال توليد است
دکتر مصطفي قانعي، دبير ستاد توسعه زيست فناوري معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري و رئيس انستيتو پاستور ايران در گفتگو با خبرنگار مهر
اظهار داشت: ايران 61 دارو را در اولويت ملي خود دارد که از اين تعداد 29
دارو در مراحل مختلف توليد (قبل از نهايي شدن) شرکت هاي دانش بنيان و در
مراحل مختلف آزمايشگاهي، پايداري محصول، صنعتي، نيمه صنعتي ، مطالعاتي و
تهيه پرونده دارويي هستند.
وي تاکيد داشت: 29 دارويي که در حال توليد است نهايتا 5 سال ديگر به توليد خواهند رسيد.
رقابت با چين و ژاپن در توليد دارو هاي زيست فناوري
رئيس انستيتو پاستور ايران در
ادامه خاطر نشان کرد: اکنون جايگاه ما در توليد داروهاي زيست فناوري در
منطقه، چهارم است و ان شاء الله تا 5 سال ديگر که اين 29 قلم به توليد برسد
به رتبه سوم دست مي يابيم.
جدول داروهاي زيست فناوري در حال توليد
|
رديف
|
نام دارو
|
موارد مصرف
|
|
1
|
Certolizumab pegol
|
درمان آرتريت روماتئيد و پسورياتيک
|
|
2
|
Golimumab
|
درمان آرتريت متوسط تا شديد پسوريازيس
|
|
3
|
Ustekinumab
|
درمان پسوريازيس پلاکي
|
|
4
|
Daclizumab
|
جلوگيري از رد پيوند حاد کليه
درمان لنفوماي سلول T
|
|
5
|
Infliximab
|
درمان آرتريت روماتوئيد و بيماري کرون
|
|
6
|
Vedolizumab
|
درمان بيماري کرون و کوليت اولسراتيو
|
|
7
|
Pembrolizumab
|
درمان سرطان ريه
|
|
8
|
Ipilimumab
|
درمان ملانوما
|
|
9
|
Toclizumab
|
درمان آرتريت ايديوپاتيک
|
|
10
|
Ramucirumab
|
درمان سرطان ريه
|
|
11
|
Ado-Trastuzumab
|
درمان سرطان پستان
|
|
12
|
Dupilumab
|
درمان آسم و بيماري هاي آلرژيک
|
|
13
|
Evolocumab
|
درمان کلسترول بالا
|
|
14
|
Atezolizumab
|
درمان شايع ترين نوع سرطان مثانه با نام کارسينوماي اوروتليال
|
|
15
|
Ocrelizumab
|
درمان MS
|
|
16
|
Omalizumab
|
درمان آسم آلرژيک
|
|
17
|
Nivolumab
|
درمان لنفوم هوچکين
|
|
18
|
Insulin Lispro
|
درمان ديابت
|
|
19
|
Insulin glargie 21A-GLY-30Ba-L-ARG-30Bb-L-ARG-HUMAN Insulin
|
درمان ديابت
|
|
20
|
Insulin B28 aspart
( novolog)
|
درمان ديابت
|
|
21
|
3B-Lysine-29B-glutamic acid-human insulin
|
درمان ديابت
|
|
22
|
Imiglucerase
|
درمان بيماري گوشه تيپ I
|
|
23
|
Laronidase
|
درمان عوارض غيرنورولوژيک بيماري موکوپلي ساکاريدوزيس تيپ I
|
|
24
|
Carboxypeptidase (Voraxaze)
|
کاهش سطح متوترکسات در بيماران تحت شيمي درماني
|
|
25
|
Pegloticase
|
درمان نقرس
|
|
26
|
مکمل بيوسيميلار AWGE
|
درمان زخم مانند زخم بستر
|
|
27
|
Usteokinase
|
----------
|
|
28
|
Anakinra
|
روماتوئيد آرتريت
|
|
29
|
Thrombin
|
انعقاد خون
|
دبير ستاد توسعه زيست فناوري معاونت علمي در ادامه به خبرنگار مهر
گفت: البته ما نمي دانيم در دنيا توليد دارو در زمينه زيست فناوري چه
وضعيتي دارد و چه برنامه اي دارند. همچنين نمي دانيم زمانيکه ما 29 قلم
دارو را به توليد رسانديم سبد دارويي آنها چقدر است، بنابراين نمي توان از
الان تخمين بزنيم که دقيقا چه جايگاهي داريم.
وي با بيان اينکه اما با اين حال
تا 5 سال ديگر ژاپن و چين جز رقباي ما خواهند بود، افزود: بنابراين ايران
تا 3 سال آينده با توليد 49 دارو از مجموع 146 دارو در آسيا رتبه سوم را
خواهد داشت.
12 دارو بلاتکليف هستند
از آنجايي که اعلام شده ليست 61
دارو تهيه شده و از اين تعداد 20 قلم توليد و 29 قلم در حال توليد هستند،
12 قلم باقي مي ماند که هنوز در مرحله صفر هستند.
قانعي در خصوص مابقي داروهاي زيست
فناوري اظهار داشت: 12 دارويي که بنا داريم به توليد برسانيم مشخص هستند و
به صورت ليستي تهيه شده اند، اما هنوز هيچ شرکت دانش بنياني اعلام نکرده
که مي تواند اين ها را به توليد برساند.
به گفته وي، اگر شرکتي اعلام آمادگي کند که ما مي توانيم دارويي که در ليست هست را توليد کنيم از آن حمايت خواهيم کرد.
محققان مي توانند
پروپوزال خود را براي توليد داروهاي زيست فناوري به کارگروه پزشکي ستاد
توسعه زيست فناوري ارسال کنند تا در صورت تاييد به صندوق زيست فناوري معرفي
و از حمايت هاي مالي و نظارتي ستاد توسعه زيست فناوري بهره مند شوند.