بزرگنمايي:
سرزمین ایرانیان- آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، آژانس تخصصی سازمان بهداشت جهانی و
مقر آن در فرانسه است که فعالیت خود را از سال 1965 با ماموریت تحقیقات
گسترده درباره سرطان و نیز ترویج همکاری های بین المللی در این زمینه آغاز
کرد.
مدال افتخار آژانس تحقیقات سرطان به دانشمندانی اعطا می شود که تحقیقات
آنها سهم قابل توجهی در درک جهانی از اپیدمیولوژی سرطان ، شناسایی عوامل
ایجاد آن، پیشگیری و کمک به کاهش بار این بیماری فزاینده داشته باشد.
مراسم اعطای مدال افتخار تحقیقات سرطان به دکتر ملک زاده، روز سه
شنبه، 9 ژانویه 2018، با سخنان کریستوفر وایلد، رییس آژانس بین المللی
تحقیقات سرطان و با حضور دانشمندان، محققان و سرطان شناسان برجسته دنیا در
مقر آژانس برگزار شد.
دکتر ملک زاده، پیش از دریافت مدال افتخار آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، یازدهمین سخنرانی «ریچارد دال» را ارائه کرد
آژانس بین المللی تحقیقات سرطان از سالهای 2004 تا 2013 همزمان با اعطای
مدال افتخار تحقیقات سرطان به برندگان، سخنرانی «ریچارد دال» استاد
دانشگاه آکسفورد و دانشمند فقیدی که موفق به شناسایی ارتباط مصرف سیگار و
سرطان ریه شد را برگزار کرده است.
مجری بزرگترین مطالعه کوهورت خاورمیانه و شمال آفریقا در ایران در
سخنرانی خود، به تشریح نتایج این مطالعه که یکی از دستاوردهای مهم آن اثبات
«سرطان زایی تریاک» بوده است پرداخت و گفت: استفاده از مواد مخدر ، در حال
حاضر، یک مشکل بهداشتی عمده در بسیاری از نقاط جهان است. به طوری که بیش
از 32 میلیون نفر از ترکیبات مواد مخدر استفاده می کنند.
ملک زاده افزود: تولید جهانی تریاک از دهه 1930 به بالاترین سطح خود در
2014 رسید که عمدتا به علت افزایش کشت خشخاش در افغانستان بوده است و این
درحالی است که دستیابی به مطالعاتی با داده های معتبر درباره «مصرف طولانی
مدت مواد مخدر » چالش برانگیز است.
وی تاکید کرد: فقدان مطالعات دقیق درباره «مصرف طولانی مدت» ترکیبات
مواد مخدر، منجر به کمبود مطالعات اپیدمیولوژیک آینده نگر می شود؛ مطالعاتی
که می توانند تاثیرات مصرف درازمدت این ترکیبات را بر بیماری های قلبی
عروقی و انواع سرطان ارزیابی کنند و این در حالی است که اغلب مطالعات
منتشر شده اخیر در این زمینه ، مطالعات موردی گذشته نگر بوده است.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، مطالعه بزرگ کوهورت در شمال شرق
ایران (گلستان) که بیشترین شیوع سرطان مری در جهان را داراست، تنها مطالعه
ای دانست که اطلاعات دقیق و معتبری درباره تعداد زیادی از افرادی که
ترکیبات مواد مخدر را در «طولانی مدت» مصرف کرده اند، ارائه می دهد.
وی گفت: مصرف تریاک در شمال شرق ایران، عمدتا با اهداف تفریحی، مشابه
مصرف الکل در کشورهای غربی صورت می گیرد و امکان ارائه اطلاعات معتبر از
جمعیت عمومی و نه جمعیتی خاص را فراهم می آورد.
ملک زاده، با اشاره به نتایج حاصل از سالها بررسی و پیگیری 50 هزار و 45
فرد شرکت کننده در مطالعه بزرگ کوهورت گلستان، گفت: بر پایه نتایج این
مطالعه که با توجه به شاخص های جنس، سن، مصرف دخانیات، مصرف الکل، سطح
سواد، میزان درآمد به دست آمده است، 17 درصد شرکت کنندگان شامل 8 هزار و
487 نفر، مصرف دائمی تریاک را گزارش کردند.
وی افزود: از میان بیش از 50 هزار شرکت کننده تحت مطالعه، 6 هزار و 466
نفر تاکنون فوت کرده اند و نتایج بررسی علل مرگ افراد فوت شده نشان داد:
مصرف تریاک با افزایش میزان خطر مرگ و میر ناشی از کلیه علل مرگ در ارتباط
است.
به گفته این سرطان شناس برجسته ایرانی، دیگر نتایج بررسی علل مرگ فوت
شوندگان در مطالعه بزرگ کوهورت گلستان حاکیست که مصرف ترکیبات مواد مخدر به
ویژه تریاک، با افزایش خطر مرگ بر اثر بیماری ایسکمیک قلبی، به میزان 92
درصد، بیماری های ریوی 59 درصد، سرطان مری 47 درصد، سرطان معده 44 درصد،
سکته مغزی 41 درصد و سایر سرطانها شامل مثانه، حنجره، لوزالمعده در ارتباط
است و این یافته ها به شدت این ارتباط را تایید می کنند.
فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد به این یافته مهم مطالعه کوهورت گلستان
اشاره کرد که ارتباط مصرف تریاک با مرگ و میر، بسیار قوی تر از ارتباط
مصرف سیگار با مرگ و میر است و این ارتباط در مطالعه کوهورت گلستان، از نظر
آماری معنی دار بوده است.
استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران، با یادآوری 33 هزار مرگ ناشی از
مصرف بیش از حد مواد مخدر در «کوتاه مدت»، طی سال 2015 در ایالات متحده
آمریکا گفت: این درحالیست که میزان مرگ و میر واقعی ناشی از مصرف «طولانی
مدت» مواد مخدر می تواند بطور قابل توجهی بیشتر از این آمار باشد زیرا
علاوه بر «مصرف بیش از حد» ، «مصرف طولانی مدت مواد مخدر» نیز موجب ایجاد
سرطان، بیماری های قلبی عروقی و سایر بیماری های مزمن خواهد شد.
ملک زاده نتایج حاصل از مطالعه بزرگ کوهورت گلستان که دارای شرکت
کنندگان بسیار (بیش از 50 هزار نفر) بوده است را با یافته های تعداد زیادی
از مطالعات مورد – شاهدی، همسو دانست و گفت: این نتایج نشان می دهد که بار
مرگ ناشی از مصرف «طولانی مدت» مواد مخدر ممکن است بالاتر از برآوردهای
فعلی باشد.
در ادامه این مراسم و پس از پایان یازدهمین سخنرانی «ریچارد دال»، مدال
افتخار آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، توسط کریستوفر وایلد، رئیس آژانس
به دکتر ملک زاده، پزشک و محقق برجسته ایرانی و معاون تحقیقات و فناوری
وزیر بهداشت اعطا شد.
این مدال افتخار به پاس دو دهه تلاش دکتر ملک زاده و محققان همکار او در
مطالعه بزرگ کوهورت گلستان اعطا شد؛ مطالعه ای که به منظور شناسایی عوامل
شیوع بالای سرطان مری در منطقه شمال شرق ایران بر روی بیش از 50 هزار نمونه
و جهت پیگیری به مدت 14 سال به اجرا درآمد و به نتایج مهمی دست یافت.
این دانشمند ایرانی، برای نخستین بار در جهان ثابت کرد که مصرف تریاک
موجب ایجاد انواع سرطان می شود .همچنین مصرف نوشیدنی های داغ نقش بسیار
مهمی در ایجاد سرطان مری دارد.
دستاورد تحقیقاتی دکتر ملک زاده در زمینه تاثیر مصرف نوشیدنی های داغ بر
ایجاد سرطان مری، توسط آژانس بین المللی تحقیقات سرطان سازمان بهداشت
جهانی ثبت شده است و دیگر دستاورد مطالعات وی تحت عنوان «سرطانزایی تریاک»
در فهرست آژانس بین المللی تحقیقات سرطان برای ثبت قرار دارد.