بزرگنمايي:

سرزمین ایرانیان- با توجه به اهمیت بالای موضوع مقاومت میکروبی و تاثیر مستقیم آن بر بهداشت عمومی، سازمان جهانی بهداشت (WHO) سالانه هفته ای را تحت عنوان هفته جهانی آگاهی در مورد آنتی بیوتیک در نظر گرفته است.

اهمیت موضوع زمانی روشن می شود که بدانیم این سازمان، مقاومت میکروبی را به عنوان بزرگترین تهدید سلامت جهانی و امنیت غذایی قرن 21 معرفی کرده است.

بنا بر گزارشات مرکز ملی تجویز منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها، در ایران ما شاهد تجویز بیش از اندازه داروها هستیم و متاسفانه برغم زحمات سازمان‌های مربوطه مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور تقریبا برابر با کل مصرف اروپا است، به‌طوری که گفته می‌شود مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران 16 برابر استاندارد جهانی است.

 برخی پژوهشگران بر این باورند که گسترش مقاومت میکروبی به آنتی‌بیوتیک‌ها نه تنها از تجویز و استفاده غیرضروری این ترکیبات در انسان بلکه از مصرف گسترده داروهای ضدمیکروبی در دامپزشکی که موجب انتقال اینگونه از باکتری‌های بیماری‌زا از دام به عامل‌های بیماری زا انسانی بوده، حاصل می‌شود.

تفاوت عمده بین مقاومت میکروبی به داروهای ضدمیکروبی در انسان و دام، در این نکته نهفته است که مقاومت میکروبی در انسان، فرد را تحت تاثیر قرار داده، در حالی که مقاومت میکروبی در دام به دلیل مصرف فرآورده های خام دامی توسط انسان، جمعیت کثیری را از طریق انتقال، هم در معرض باکتری های مقاوم قرارداده و هم ترکیبات آنتی بیوتیکی که برای درمان بیماری‌های عفونی برای دام تجویز می‌شوند، باعث انباشتگی دارو و باقی‌مانده‌های دارویی در فرآورده‌های خام دامی می‌شوند.

از این رو دفتر جهاد دانشگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران با رویکرد افزایش میزان آگاهی عمومی، نشستی را تحت عنوان مقاومت میکروبی و بهداشت عمومی برگزار کرد.

در این نشست که دکتر سید مصطفی عزیزیان کارشناس سازمان دامپزشکی، دکتر فاطمه سلیمانی دبیر کمیته تجویز و مصرف منطقی سازمان غذا دارو و دکتر علی رسولی و دکتر جلیل مهرزاد اساتید دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، حضور داشتند علاوه بر بررسی معضلات و مشکلات موجود به ارائه راهکارها و همچنین نقش سازمان های مرتبط با این موضوع مانند سازمان دامپزشکی کشور و همچنین سازمان غذا داروی کشور پرداخته شد.

50 درصد نسخه های سرپایی یک آنتی بیوتیک دارند

دکتر فاطمه سلیمانی دبیرکمیته تجویز و مصرف منطقی سازمان غذا و دارو کشور با اظهار تاسف از مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک در کلینیک‌های انسانی در سطح کشور گفت: در حال حاضر در بیش از 50 درصد نسخه‌های سرپایی یک آنتی‌بیوتیک وجود داشته و شاهد تجویز نسل سوم آنتی‌بیوتیک‌ها در مراکز درمانی کشور هستیم؛ حال آنکه در سال‌های قبل اینطور نبود و این زنگ خطر را برای ما به صدا در می‌آورد.

وی افزود: میزان مرگ و میر ناشی از مقاومت میکروبی از مجموع مرگ و میر ناشی از بیماری‌های سرطانی در سطح جهان بیشتر است و این موضوع به جای اینکه بیشتر جدی گرفته شود به مسائلی مانند سرطان و نحوه درمان آن پرداخته شده است.

سلیمانی با بیان اینکه میزان مصرف آنتی بیوتیک در ایران بی رویه نیست بلکه غیر منطقی است، ادامه داد: اینکه گفته می‌شود ایران دومین کشور مصرف کننده آنتی‌بیوتیک در آسیا است اصلا صحت ندارد.

مصرف 50 درصد تولید کل آنتی بیوتیک جهان در دامپزشکی

در این جلسه دکتر جلیل مهرزاد استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران نیز بحث مقاومت آنتی‌بیوتیکی را از جنبه ایمنی‌شناسی مورد بررسی قرار داده و نتایج مقالات داخلی و خارجی انجام شده را ارائه داد.

به گفته وی، فاکتور های مختلف مدیریتی، محیطی و تغذیه ای بر میزان سطح ایمنی بدن حیوانات نقش تاثیرگذاری دارد و ما با فراهم کردن محیطی مناسب و بدون استرس برای حیوان می توانیم از مصرف آنتی بیوتیک و بدنبال آن مقاومت آنتی بیوتیکی جلوگیری کنیم.

همچنین دکتر مصطفی عزیزیان کارشناس سازمان دامپزشکی کشور نیز گفت: در تحقیقاتی روی باکتریهای موجود در غارهایی بکر با قدمت 4 میلیون سال متوجه شدند که این باکتری ها به 14 آنتی بیوتیک مقاوم هستند و این نشان می دهد بعضی باکتریها ذاتا به آنتی بیوتیک مقاومت دارند.

وی با بیان اینکه 50 درصد تولید کل آنتی بیوتیک جهان در دامپزشکی مصرف می شود، اضافه کرد: مقاومت باکتری ها نسبت به آنتی بیوتیکها به دو دسته ذاتی و اکتسابی تقسیم می شود که انسان بصورت مستقیم و غیر مستقیم در بروز مقاومت اکتسابی نقش بسزایی ایفا می کنند. طی یک بررسی غیر رسمی روی نتایج کشت آنتی بیوگرام در آزمایشگاه های کشور معلوم شد تتراسایکلین، فلموکوئین و فلورکینولون ها به ترتیب بیشترین مقاومت آنتی بیوتیکی را نشان داده اند.