بزرگنمايي:

سرزمین ایرانیان- ناباروری تجربه‌ای غم‌انگیز در زندگی زنان است. تجربه‌ ناتوانی در فرزندآوری فشار احساسی زیادی را به زوجین وارد می‌کند و می‌تواند باعث مشکلات روحی و روانی متعددی شود. کاهش عزت‌نفس، استرس، افسردگی، مشکلات زناشویی و نارضایتی جنسی از مشکلاتی هستند که می‌تواند به دنبال تجربه‌ ناباروری به وجود آید. ناباروری و درمان آن، اختیاری بودن رابطه‌ جنسی را از بین می‌برد و هدف آن را تنها به «بچه‌دار شدن» محدود می‌کند. به این ترتیب جنبه‌ لذت‌بخش رابطه از بین رفته و تنها زمانی یک رابطه‌ جنسی موفق خوانده می‌شود که به فرزند ختم شود.

اختلال عملکرد جنسی مشکل رایجی در زندگی زنان نابارور است. این مشکل در زنان نابارور بیشتر از جمعیت سالم گزارش شده است و نزدیک به نیمی از زنان نابارور ایرانی با این دست به گریبان هستند.

بررسی‌ها نشان داده 40 تا 50 درصد از زنان نابارور از افسردگی رنج می‌برند. بین اختلال عملکرد جنسی و افسردگی ارتباط وجود دارد. با انجام مطالعات مختلف مشخص شده که افسردگی اغلب با اختلالات جنسی همراه است. یعنی خود افسردگی ممکن است منجر به اختلالات جنسی شود و وجود اختلال جنسی می‌تواند باعث افسردگی شود. همچنین این مطالعات نشان داد که افسردگی منجر به کاهش میزان موفقیت IVF نیز می‌شود. علاوه بر این، افسردگی نیز رابطه‌ معکوس با بارداری دارد. سطوح بالاتر افسردگی با میزان پایین بارداری همراه است.

بنابراین درمان افسردگی و کاهش علائم آن در زنان نابارور، برای بهبود زندگی و در نهایت کمک به درمان ناباروری لازم و ضروری است. زهرا بصیرت و همکارانش در مرکز تحقیقات ناباروری و سلامت باروری و گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل، اثر بخش بودن داروهای ضد افسردگی و مداخله‌ روانشناختی را بر علائم افسردگی زنان نابارور و دارای اختلال عملکرد جنسی مورد بررسی قرار دادند.

 این مطالعه  به مدت 6 ماه در مرکز ناباروری و سلامت باروری فاطمه زهرای شهر بابل انجام شد. از 485 شرکت کننده، 93 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. افراد به سه گروه تقسیم شدند. گروه اول تحت درمان روانی-جنسی قرار گرفتند، گروه دوم هر روز داروی ضد افسردگی بوپروپیون آهسته رهش با دوز 150 میلی‌گرم دریافت کردند و در گروه کنترل درمان و مداخله‌ای انجام نشد، اما بسته‌ آموزشی به آن‌ها داده شد و پس از پایان مطالعه به کلینیک درمان جنسی مراجعه کردند. پرسش‌نامه‌ افسردگی در آغاز و پایان مطالعه توسط شرکت‌کنندگان در تحقیق تکمیل شد.

درمان روانی-جنسی بر برنامه‌های آموزشی تمرکز داشت و به طور عمده شامل جلسات هفتگی دو ساعته (به مدت هشت هفته) شامل آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی، آموزش آرام سازی و رفتار جنسی به صورت بحث‌های گروهی، پرسش و پاسخ، سخنرانی، جزوه و لوح فشرده بود.

داده‌های استخراج شده از پرسشنامه‌ شرکت‌کنندگان نشان داد که هم با درمان دارویی و هم با درمان روانی-جنسی، میزان افسردگی کاهش یافته بود، اما درمان روانی- جنسی تاثیر بهتری داشت.

یافته‌های این پژوهش نشان داد که درمان روانی-جنسی می‌تواند جایگزین قابل اعتمادی برای داروی بوپروپیون در کاهش علائم افسردگی زنان نابارور ایرانی دچار اختلالات جنسی باشد.

دکتر بصیرت و همکارانش بیان کردند: «ضروری است که در مراکز ناباروری خدمات مشاوره‌ای و حمایت اجتماعی برای شناسایی و درمان افسردگی و اختلالات جنسی ایجاد شود».

نتایج این پژوهش در آخرین شماره‌ فصل‌نامه‌ بین‌المللی باروری و ناباروری (IJFS) پژوهشگاه رویان به چاپ رسیده است.