چاپ

ایرانیان جهان - خراسان / بعد از تغییر قیمت و سهمیه بندی بنزین، یکی از سوالات مهم موجود در فضای عمومی و کارشناسی جامعه بحث آثار تورمی آن است. برخی از افزایش قابل توجه تورم با اجرای این طرح سخن می گویند اما نظر اکثریت کارشناسان و نتیجه تحلیل های اقتصادی چیز دیگری است. علاوه بر آن تجربه افزایش قیمت بنزین در سال های 86، 89 و 93 هم نشان می دهد که آثار تورمی افزایش قیمت بنزین بسیار محدودتر از آن چیزی است که به تصور برخی بزرگ نمایی می شود.
نظر کارشناسان چیست؟ حدود 1.8 درصد
حامد قدوسی دکترای اقتصاد مالی از وین و مدرس اقتصاد در نیویورک در یادداشتی تفصیلی به بررسی آثار تورمی افزایش قیمت بنزین پرداخت و تصریح کرد که اثر تورمی این طرح زیاد نیست. وی نوشت: حتی در بخشی که بیشترین تاثیر را از سوخت می‌پذیرد (یعنی حمل و نقل)، میزان افزایش قیمت خیلی کمتر از یک به یک است. در دیگر بخش‌ها این اثر خیلی کمتر خواهد بود و چون تورم کل جمع این آثار روی همه بخش‌هاست، اثر مستقیم بنزین روی تورم کل خیلی کوچک‌تر از تغییر مستقیم قیمت آن خواهد بود. بر همین مبنا، مدل‌های کلان سنجی اثر تورمی افزایش قیمت بنزین را در حد چند درصد تخمین می‌زنند.
به تازگی فریدون اسعدی کارشناس حوزه انرژی هم در برنامه گفت وگوی ویژه خبری درباره این موضوع گفته بود: «اصلاح قیمت بنزین بر تورم سبد خانوار و رفاه آن به صورت مستقیم تأثیر چندانی ندارد. اگر نرخ بنزین هزار و 500 تومان شود میانگین تأثیر آن بر تورم و همه دهک‌های جامعه 34 صدم درصد و اگر دو هزار تومان شود یک و هشت دهم درصد است».علاوه بر محاسبات فوق باید توجه کرد که گاهی اثر تورمی افزایش قیمت بنزین با افزایش قیمت سوخت اشتباه می شود. چرا که در دوره های قبل گاهی افزایش قیمت بنزین همزمان با افزایش قیمت گاز و برق و گازوئیل انجام می شد که به عنوان نهاده تولید استفاده می شوند. افزایش نرخ برق و گاز صنایع و گازوئیل باعث فشار بر هزینه های تولید می شود و از این محل فشار تورمی واقعی دارد اما بنزین اثر بسیار کمتری در هزینه های تولید دارد.سایت خبری تحلیلی اقتصادنیوز نیز در گزارشی ضمن بررسی آماری از یکی از تاکسی‌های اینترنتی نشان داد که هزینه سوخت کمتر از 15 درصد از کل درآمد یک تاکسی است (یعنی حاشیه سود ناخالص تاکسی ها 85 درصد است و لذا افزایش قیمت بنزین فشار زیادی بر ساختار هزینه های حمل و نقل شهری وارد نمی کند).گفتنی است مرکز پژوهش های مجلس نیز در گزارشی، حالت افزایش 100 درصدی قیمت بنزین با اختصاص سهمیه 60 لیتری را بررسی و میزان تورم ناشی از این سناریو را 1.6 درصد برآورد کرده است.همتی رئیس کل بانک مرکزی نیز دیروز در پیامی نوشت: محاسبات اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی نشان می‌دهد که تاثیر افزایش امروز قیمت بنزین در تورم در حدود 4 واحد درصد در سال خواهد بود.اما آن چه مهم تر و ملموس تر است، تجربه تاریخی است. طی 15 سال اخیر سه مرتبه شاهد افزایش شدید قیمت بنزین بودیم که اتفاقا در هیچ کدام از آن سال ها نه تنها شاهد جهش تورمی نبودیم بلکه تورم فقط به میزان چند درصد رشد کرده است. به گزارش فارس، در این باره مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران در مصاحبه با روزنامه اعتماد و در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش قیمت سوخت و کاهش یارانه آن، به افزایش تورم منجر نخواهد شد؟ گفت: «در دفعات گذشته که اصلاح قیمت بنزین صورت گرفته، آثار تورمی قابل اعتنایی مشاهده نشده و آن چه رخ داده نیز کوتاه‌مدت بوده است».
سال 86، 89 و 93 جهش تورمی داشتیم؟
با هم تجربه سال های قبل را بررسی می کنیم. و ملاحظه می شود که طی هیچ کدام از این سال ها و سال بعد از اجرای سیاست شاهد فشار تورمی نبودیم. تنها در سال 90 (یک سال بعد از اجرای هدفمندی و افزایش قیمت بنزین) شاهد افزایش قیمت ها بودیم که بیش از هر چیز ناشی از تحریم ها و جهش نرخ ارز بود تا سهمیه بندی بنزین. در سال های 86 و 93 هم روند قیمت ها و تورم کاملا طبیعی بوده است.با توجه به جدول مقابل مشاهده می شود که در هیچ سالی بر اثر افزایش شدید قیمت بنزین شاهد جهش تورمی نبوده ایم. ضمن آن که نوسانات تورم در سال های نشان داده شده در جدول ، عوامل دیگری غیر از تغییر قیمت سوخت هم داشته است.