چاپ

ایرانیان جهان - روزنامه شهروند / متن پیش رو در شهروند منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
اسناد جدید ویکی‌لیکس نشان می‌دهد سازمان منع سلاح‌های شیمیایی احتمالا در پی توجیه حمله احتمالی آمریکا به سوریه بوده است
هفتم آوریل ٢٠١٨ در شهر «دوما»ی سوریه، در دومین روز بمباران هوایی مخالفان، حمله‌ای شیمیایی صورت گرفت. حمله‌ای که براساس گفته شاهدان و پزشکان، ٤٩ کشته و بیش از صد مجروح بر جای گذاشت. شورشیان مخالف دولت بشار اسد در دوما، این حمله را به نیروهای دولتی سوریه نسبت دادند و کشورهای ایالات‌متحده آمریکا، فرانسه و بریتانیا اسد را مسئول این حمله اعلام کردند. رسانه‌های معتبر دنیا از هر سو با حمله به دولت سوریه و روسیه آنها را عاملان این حمله معرفی کردند.
اما دولت‌های سوریه و روسیه ادعا می‌کردند شورشیان در دوما، پایگاه تولید بمب‌های شیمیایی داشتند که بر اثر برخورد موشک به این پایگاه، مواد شیمیایی در منطقه پخش شده است و اسناد مختلف ازجمله ویدیوها اثبات می‌کند که این حمله صحنه‌سازی بوده است. آنها همچنین اعلام کردند اسنادی دارند که نشان‌می‌دهد این حمله با کمک بریتانیا صورت گرفته است. با این حال، از آنجا که در ماه فوریه همان سال نیروهای وفادار به دولت سوریه با حمله به غوطه شرقی باعث مرگ هزارو٧٠٠ غیرنظامی شده بودند، هیچ‌کس ادعای دولت دمشق و مسکو مبنی بر دخالت نداشتن در این حمله را باور نکرد. کار به جایی رسید که در چهاردهم آوریل یعنی یک هفته پس از حمله شیمیایی به دوما، آمریکا، فرانسه و بریتانیا در حملاتی هوایی، چندین مقر دولتی در سوریه را بمباران کردند.
روز ششم جولای گزارش اولیه سازمان منع سلاح‌های شیمیایی منتشر شد. آنها اعلام‌کردند در نمونه‌های آزمایش‌شده، ترکیبات شیمیایی مختلفی را تشخیص‌داده‌اند. یکی از مهم‌ترین شواهد، دو سیلندر گاز شیمیایی در منطقه بود که گفته می‌شد حاوی مواد شیمیایی بوده‌اند. کمیسیون تحقیق سازمان ملل در امور سوریه اعلام کرد در هفتم آوریل سیلندرهایی که حاوی گاز کلر بود، از بالگردی به پایین پرتاب شده است.
در حالی که هنوز کاملا مشخص نبود آیا حملات شیمیایی صورت گرفته یا خیر، کمیته حقیقت‌یاب سازمان منع سلاح‌های شیمیایی در گزارش نهایی خود وقوع حمله شیمیایی را تأیید کرد: «پس از ارزیابی و تجزیه‌وتحلیل تمام اطلاعات جمع‌آوری‌شده کمیته حقیقت‌یاب -اعم از شهادت شاهدان، نتیجه آنالیز نمونه‌های زیست‌محیطی و زیست‌پزشکی و سم‌شناسی- دلیل منطقی مبنی بر استفاده از سلاح شیمیایی سمی حاوی کلر وجود دارد.» سازمان منع سلاح‌های شیمیایی همچنین اعلام کرد هیچ سرنخی را پیدا نکرده که ادعای دولت سوریه را مبنی بر اینکه شورشیان مخالف دولت، پایگاه تولید سلاح‌های شیمیایی داشته‌اند، تأیید کند.
روز گذشته اما با انتشار گزارش افشاگرانه ویکی‌لیکس ورق برگشت.
بازرس دستور پاک‌کردن اطلاعات را می‌دهد
ویکی‌لیکس اسنادی را منتشر کرد که نشان می‌دهد سازمان منع سلاح‌های شیمیایی اطلاعات و یافته‌هایی را پاک کرده است که نشان می‌داد دولت بشار اسد، سال گذشته در دوما از سلاح شیمیایی استفاده نکرده است. در یکی از ایمیل‌هایی که میان اعضای کمیته حقیقت‌یاب مستقر در دوما و مقامات ارشد سازمان منع سلاح‌های شیمیایی رد و بدل شده، «سباستین براها» رئیس هیأت بازرسان دستور داده بود «همه شواهد» گزارش «یان هندرسون» پاک شود. او در ایمیلی نوشته بود: «لطفا این سند را از آرشیو اسناد خارج‌کنید... و لطفا همه شواهد را در آرشیو، اگر چیزی وجود دارد و ذخیره شده است، حذف کنید.»
اما «یان هندرسون» در گزارش خود چه چیزی نوشته بود که «سباستین براها» خواهان حذف آن اطلاعات شده بود. هندرسون، بازرس سازمان منع سلاح‌های شیمیایی بود که به دوما رفته بود تا در مورد این حمله شیمیایی تحقیق کند. او در تحقیقات خود دو سیلندر گاز را در محل حمله شیمیایی پیدا کرد. او در گزارش خود به این نتیجه رسیده بود که این سیلندرها به احتمال زیاد در این محل قرار داده شده بودند – و این‌طور نبوده که از بالگرد به پایین پرتاب شده باشند. یافته‌های او نشان می‌داد که این «حمله» ساختگی بوده است. یعنی گرچه گازهای شیمیایی در هوا پراکنده شده است، اما این اتفاق آن‌طور که نشان داده می‌شود، نیست. این درحالی است که رسانه‌ها و سیاستمداران آمریکایی ادعا می‌کردند این سیلندرها از ارتفاع زیاد و از سوی دولت سوریه به پایین پرتاب
شده است.
از آنجا که به نظر می‌رسید این سیلندرهای گاز در جایی قرار گرفته‌اند و سپس برخورد موشک با آنها باعث انتشار گازهای شیمیایی و سمی در منطقه شده و همچنین با توجه به اینکه این منطقه در کنترل نیروهای ضددولتی بوده است، یافته‌های هندرسون به این تئوری ختم می‌شد که این اتفاق به شکل یک «حمله» شیمیایی از سوی بشار اسد به مخالفان و غیرنظامیان طراحی شده تا زمینه حمله آمریکا به سوریه را فراهم کند.
ویکی‌لیکس همچنین اسنادی را از یک جلسه در ششم ژوئن ٢٠١٨ (دو ماه پس از حمله شیمیایی) منتشر کرده که در آن، اعضای سازمان منع سلاح‌های شیمیایی با سه متخصص سلاح‌های شیمیایی دیدار داشتند.
بر اساس اسناد منتشرشده ویکی‌لیکس، هدف این جلسه درخواست از متخصصان برای نبش قبر کشته‌شده‌های حمله شیمیایی و شنیدن نظر متخصصان در مورد علایم گزارش‌شده قربانیان بود. در اسناد ویکی‌لیکس آمده است: «آنها (اعضای سازمان منع سلاح‌های شیمیایی) خصوصا دوست داشتند بدانند آیا علایم مشاهده‌شده در قربانیان نشان می‌دهد که آنها در معرض گاز کلر یا سایر گازهای شیمیایی قرار گرفته‌اند یا نه.»
اما در این دیدار متخصصان به اعضای سازمان منع سلاح‌های شیمیایی گفتند «با توجه به علایم مشاهده شده و گزارش قربانیان و مصدومان نتیجه گرفتند هیچ ارتباط معناداری میان این علایم و قرارگیری در معرض گاز کلر وجود ندارد.
سکوت رسانه‌ها
طبق معمول اسناد منتشرشده ویکی‌لیکس که برخلاف روح حاکم بر رسانه‌های آمریکایی و اروپایی است، از سوی آنها نادیده گرفته شد. رسانه‌هایی که در آوریل ‌سال گذشته پس از حمله شیمیایی ادعا شده تلاش خود را کردند که به شکل کامل اخبار را پوشش‌دهند، اما حالا در مورد اسناد جدید منتشرشده ویکی‌لیکس سکوت کرده‌اند.
این اسناد، چهارمین و مهم‌ترین بخش از اسناد ویکی‌لیکس هستند که در مورد حمله شیمیایی دوما منتشر می‌شود. ماه گذشته «طارق حداد» یکی از خبرنگاران «نیوزویک» تلاش کرد گزارشی را در مورد این اسناد بنویسد، اما سردبیر مجله به او اجازه چنین کاری را نداد. او هم در پی این فشار استعفا کرد.
در بحبوحه اخبار سوریه، «سِیمور هِرش» ژورنالیست آمریکایی از معدود کسانی بود که دست داشتن بشار اسد در این حمله شیمیایی را مورد سوال قرار داده بود. او در مصاحبه‌ای با بی.بی.سی گفته بود که شواهد کافی و متقن برای اثبات این ادعا وجود ندارد. وقتی خبرنگاری از او در مورد عکس‌ها و ویدیوهای منتشرشده پرسید و گفت که «آیا این تصاویر، شواهد متقن به حساب نمی‌آیند»، او بیان کرد: «من ادعا نمی‌کنم که این تصاویر ساختگی هستند، اما باید بدانید مخازن گاز کلر در همه‌جای سوریه وجود دارد. ممکن است یکی از بمب‌ها هم به یکی از این مخازن گاز کلر برخورد کرده و باعث انتشار گازهای سمی شده باشد.»
او در ادامه به چالش با خبرنگار می‌پردازد. خبرنگار بی.بی.سی از او می‌پرسد: «آیا شواهدی هم برای گفته‌های شما وجود دارد؟» سیمور هرش هم می‌گوید: «گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا به صراحت بیان می‌کند هیچ شاهدی وجود ندارد که نشان دهد روس‌ها، سوری‌ها یا دولت سوریه از گاز کلر یا سلاح شیمیایی استفاده کرده باشند. گاز کلر در همه‌جا وجود دارد و وقتی بمباران می‌کنید، این گاز خارج می‌شود.»
هندرسون، بازرس سازمان منع سلاح‌های شیمیایی بود که به دوما رفته بود تا در مورد این حمله شیمیایی تحقیق کند. او در تحقیقات خود دو سیلندر گاز را در محل حمله شیمیایی پیدا کرد. او در گزارش خود به این نتیجه رسیده بود که این سیلندرها به احتمال زیاد در این محل قرار داده شده بودند - و این‌طور نبوده که از بالگرد به پایین پرتاب شده باشند. یافته‌های او نشان می‌داد که این «حمله» ساختگی بوده است. یعنی گرچه گازهای شیمیایی در هوا پراکنده شده است، اما این اتفاق آن‌طور که نشان داده می‌شود، نیست. این درحالی است که رسانه‌ها و سیاستمداران آمریکایی ادعا می‌کردند این سیلندرها از ارتفاع زیاد و از سوی دولت سوریه به پایین پرتاب شده است.