چاپ

ایرانیان جهان - حذف موانع سلطنت
سایز متن الف الف
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد! http://akhr.ir/6139307
k ١.٣
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
کسی دقیقا نمی‌داند در ریاض چه خبر است، چهار شاهزاده برجسته و ده‌ها مقام وزارت کشور و نیروهای مسلح عربستان، تاکنون بازداشت شده‌اند. اقداماتی که به نظر می‌رسد در راستای مقابله با اقدام به یک کودتا انجام شده است. پادشاه این کشور، دست کم به ادعای خبرگزاری رسمی عربستان که تصاویر او را در دیدار با سفرای اعزامی سعودی به اوکراین و اروگوئه روز یکشنبه منتشر کرد، زنده است. اما خبرها و گزارش‌ها از تلاش برای کودتا، بازداشت مدعیان جانشینی و سرکوب‌های امنیتی، نشان از رخدادهای مهم در سطح بالای حاکمیت این کشور دارد. دست کم چهار شاهزاده ارشد خاندان سلطنتی سعودی توسط نیروهای امنیتی روز جمعه بازداشت شده‌اند. میدل ایست‌ای در گزارشی اختصاصی می‌نویسد که نزدیک به 20 شاهزاده سعودی بازداشت شده‌اند که تاکنون فقط نام چهار تن از آنها منتشر شده است. به نوشته میدل ایست‌ای، شاهزادگان از سوی ولیعهد، محمد بن سلمان، وادار شده‌اند تا علنا با او اعلام بیعت کنند. دست‌کم سه شاهزاده سعودی تاکنون توییت‌هایی با محتوای حمایت از پادشاه و ولیعهد سعودی منتشر کرده‌اند. همزمان با این رویدادها، روز یکشنبه وزارت کشور عربستان دستور منع سفر به استان شیعه نشین قطیف را صادر کرد. استان قطیف که مرکز سکونت شیعیان عربستان است، در طول سال‌های گذشته شاهد سرکوب‌های گسترده اعتراضات علیه شیوه سلطنت خانواده سعودی بوده است. به نوشته خبرگزاری رسمی عربستان سعودی، دلیل بسته شدن راه‌های ورود و خروج به استان قطیف، شیوع بیماری کرونای جدید در این استان است، اما گروهی از رسانه‌ها از احتمال ارتباط این محاصره با مسائل سیاسی جاری در ریاض خبر داده‌اند.
نخستین گزارش‌ها در مورد بازداشت‌های سطح بالا در دربار سعودی، از سوی روزنامه وال‌استریت ژورنال منتشر شد. وال‌استریت ژورنال به نقل از منابع بدون نام در عربستان سعودی نوشت که شاهزاده محمد بن نایف، ولیعهد پیشین و احمد بن عبدالعزیز، برادر پادشاه، توسط نیروهای امنیتی در خانه‌های‌شان بازداشت شده‌اند. منابع این روزنامه امریکایی گفته‌اند که دلیل بازداشت این دو شاهزاده «تلاش برای کودتا» بوده است. ساعاتی بعد روزنامه نیویورک تایمز هم از بازداشت شاهزاده «نواف بن نایف» برادر محمد بن نایف خبر داد. نایف بن احمد، مدیر پیشین اطلاعات ارتش عربستان، چهارمین بازداشتی است که رسانه‌ها از بازداشت او خبر می‌دهند. به نوشته وال‌استریت ژورنال، نیروهای ماسک‌دار امنیتی با حمله به خانه‌های این شاهزادگان، آنها را از خانه بیرون کشیده‌اند و به مکان‌هایی نامعلوم منتقل کرده‌اند.رسانه‌های دولتی عربستان سعودی، از انتشار اخبار در مورد این بازداشت‌ها و دلایل آن خودداری کرده‌اند. در عوض، صبح یکشنبه بعد از انتشار شایعاتی در مورد مرگ سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه سعودی، خبرگزاری رسمی عربستان سعودی، واس، تصاویری از او در دیدار با سفرای این کشور در اوکراین و اروگوئه منتشر کرد. سلمان بن عبدالعزیز، 84 ساله است و از روزهای اول سلطنتش در سال 2015 شایعاتی در مورد سلامت او وجود داشت. برخی او را مبتلا به بیماری زوال عقل و ناتوان از مدیریت مسائل جاری کشور توصیف می‌کنند. سلمان بن عبدالعزیز، زمانی که به قدرت رسید، مقرن بن عبدالعزیز، برادرش را به عنوان ولیعهد برگزیده‌بود، اما کمتر از سه ماه بعد از آغاز سلطنتش، او را با محمد بن نایف، وزیر کشور پیشین و برادرزاده‌اش جایگزین کرد. اما دوران ولایت عهدی محمد بن نایف هم چندان طولانی نبود و بعد از دو سال، از این مقام برکنار شد تا پسر ارشد پادشاه، محمد بن سلمان، رسما به عنوان ولیعهد گمارده شود. به نوشته رسانه‌ها، احمد بن عبدالعزیز، یکی از سه شاهزاده ارشد سعودی بود که در هیات بیعت با جانشینی محمد بن سلمان در مقام ولایت عهدی مخالفت کرده‌بود. میدل ایست‌ای می‌نویسد مخالفت‌های احمد بن عبدالعزیز با محمد بن سلمان بر هیچ کس پوشیده نیست، اما اینکه او و پادشاه، تنها بازماندگان از 7 برادر سدیری، قدرتمندترین ائتلاف شاهزادگان سعودی هستند و حذف کامل و علنی او از قدرت عملا برای محمد بن سلمان امکانپذیر نیست.
محمد بن نایف، وزیر کشور پیشین و نخستین ولیعهد پادشاه سعودی که دو سال و نیم پیش جای خود را به محمد بن سلمان، پسر پادشاه داد، یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های جانشینی پادشاه سعودی محسوب می‌شود. هر چند، محمد بن سلمان، فرزند پادشاه به دلیل بر عهده داشتن مسوولیت ولایت عهدی، در صورت مرگ، نخستین گزینه برای جانشینی پادشاه است، اما تصمیم در مورد جانشین پادشاه بر عهده هیات بیعت سعودی است که از شاهزادگان ارشد دربار تشکیل شده است. به گزارش گاردین، یک منبع نزدیک به خانواده سلطنتی سعودی گفته است که بازداشت‌های اخیر ارتباطی با سلامت پادشاه ندارد و فقط با هدف «تنبیه و ایجاد نظم در دربار انجام شده است.» به گفته این منبع «ولیعهد سعودی [محمد بن سلمان] مسوولیت این بازداشت‌ها را برعهده داشته است و بعد از مشاهده چندین رفتار منفی از سوی دو شاهزاده مذکور، آنها را بازداشت کرده است.» رسانه‌ها همواره از نزدیکی محمد بن نایف به دولت امریکا و تمایل بخشی از نهادهای حکومتی واشنگتن، از جمله آژانس مرکزی اطلاعات (CIA) و وزارت دفاع به جانشینی او در مقام سلطنت در صورت مرگ پادشاه نوشته‌بودند.
احمد بن عبدالعزیز، برادر پادشاه عربستان سعودی است که سخنان او در برابر معترضانی که سال گذشته در مقابل خانه‌اش در لندن جمع شده‌بودند جنجالی شد. او در پاسخ به معترضانی که علیه عربستان شعار می‌دادند، گفته‌بود که حمله به یمن و وضعیت فاجعه بار این کشور عربی «بر عهده کل خاندان سعودی نیست، بلکه تصمیم برخی افراد در این خانواده است.» وال استریت ژورنال، در گزارشی روز شنبه نوشت که بعد از بازداشت، احمد بن عبدالعزیز و محمد بن نایف، ده‌ها مدیر وزارت کشور و چندین افسر ارشد ارتش، به اتهام تلاش برای کودتا بازداشت شده‌اند. میدل ایست‌ای، از نگرانی در مورد سرنوشت متعب بن عبدالله، فرزند پادشاه پیشین عربستان سعودی نوشته است که پیش از این نیز از جمله اصلی‌ترین رقبای محمد بن سلمان برای سلطنت محسوب می‌شد. او جزو افرادی بود که دو سال پیش به اتهام فساد اقتصادی در هتل ریتز کارلتون بازداشت شده‌بودند. در میان 200 مقام بازداشت شده در این هتل، دست کم 17 شاهزاده بودند.
رامی خوری، استاد دانشگاه امریکایی بیروت به الجزیره می‌گوید: «محمد بن سلمان نگران کودتا علیه خود نیست. او می‌خواهد همه صداهای مستقلی را که ممکن است با تمام اقدامات او موافق نباشند خفه کند.» خوری معتقد است: «احتمال برنامه‌ریزی برای یک کودتا، کاملا دور از ذهن است، چرا که شخص محمد بن سلمان، کنترلی شدید، مستقیم و سختگیرانه بر تمامی نهادهای امنیتی و نظامی عربستان سعودی برقرار کرده است.» به گفته این کارشناس «اقدامات اخیر نشان از اضطراب شدید ولیعهد و اطرافیان او است، چرا که احتمالا انتظار دارند که پادشاه سعودی به زودی جان خود را از دست بدهد یا اینکه از کار برکنار شود. محمد بن سلمان نگران هر چالش و مانعی است که ممکن است در مقابل جانشینی او به جای پدرش ایجاد شود.» خوری می‌گوید: «مهم‌ترین نکته این است که با این اقدامات، محمد بن سلمان نشان می‌دهد که در حال محکم کردن جای خود به عنوان خودکامه‌ای دیگر در میان خودکامه‌های پیشین جهان عرب مانند صدام حسین، معمر قذافی و حافظ اسد است.» سیمون مابون، استاد دانشگاه لنچستر معتقد است هر چند دلایل بازداشت شاهزادگان سعودی مشخص نیست، اما این رویدادها «در خلأ رخ نداده است.» این استاد دانشگاه به الجزیره می‌گوید: «رویدادهای مختلفی در دربار سعودی رخ داده است و تلاش‌های محمد بن سلمان برای انحصار قدرت و حذف کردن هر مدعی دیگر قدرت چه داخلی و چه خارجی، بی‌سابقه نیست. اقداماتی همچون ترور جمال خاشقجی و بازداشت‌های اخیر برای مقابله با چالش‌های مقابل چشم‌انداز محمد بن سلمان برای سلطنت و میراث خودش در 50 سال آینده است.»