چاپ

ایرانیان جهان - اهداف مکرون از بیروت تا بغداد
سایز متن الف الف
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد! http://akhr.ir/6730918
٠
١
اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
مرتضی مکی/ فرانسه با توجه به سابقه استعماری که در منطقه خاورمیانه داشت، همواره این منطقه را جزو حوزه نفوذ سنتی خودش تعریف و تلاش می‌کرد که نقش اثرگذاری در روند تحولات سیاسی و اجتماعی منطقه داشته ‌باشد. حضور و نفوذ فرانسه در منطقه، در یک دهه گذشته به چالش کشیده ‌شد. با توجه به جریان مقاومتی که در لبنان علیه اسراییل و علیه گروه‌های تکفیری در عراق و سوریه شکل گرفت، نفوذ فرانسه دچار چالش و بی‌اعتمادی جدی نسبت به عملکرد فرانسه به ویژه در سوریه و لبنان ایجاد شد. یکی از عوامل اصلی افزایش تنش‌ها و بحران در سوریه که هم‌مرز عراق و لبنان است، حمایت دولت فرانسه از گروه‌های تکفیری در سوریه بود که نتایج فاجعه‌بار آن نه‌تنها در سراسر سوریه، بلکه در همسایگان این کشور یعنی عراق و لبنان هم به ‌شدت احساس شد. مسیحیان منطقه که از جمله متحدان اصلی فرانسه در خاورمیانه به ویژه در لبنان محسوب می‌شدند، یکی از اهداف اصلی خشونت‌ها، جنایات و عملیات تروریستی گروه‌های تکفیری بودند که مستقیم یا غیرمستقیم از سوی فرانسه حمایت می‌شدند. این رویکرد باعث افزایش بی‌اعتمادی جمعیت مسیحیان خاورمیانه نسبت به پاریس شد و مسیحیانی که عمدتا تابعیت دوگانه فرانسوی-لبنانی داشتند و از سوی پاریس به عنوان اهرم نفوذ در سیاست منطقه خاورمیانه تلقی می‌شدند، به تدریج اعتمادشان را نسبت به سیاست‌های منطقه‌ای فرانسه از دست دادند. پاریس در ماه‌های اخیر با توجه به حاشیه رفتن گروه‌های تروریستی و شکست خلافت داعش در عراق و سوریه، فرانسه تلاش‌های تازه‌ای را برای افزایش نفوذ در منطقه آغاز کرد. امانوئل مکرون، از فرصت واقعه فاجعه‌بار انفجار مهیب در بندر بیروت، کمال بهره‌برداری را کرد. فرانسه اولین قدرت عمده غربی بود که به این حادثه واکنش نشان داد و بلافاصله تلاش کرد با حمایت‌های سیاسی و وعده کمک‌های مالی به لبنان، دوباره نفوذ خود را به عرصه سیاسی این کشور برگرداند. با توجه به چالش‌های مقابل گروه‌های سیاسی برای تشکیل یک دولت باثبات، مشکلات عمیق اقتصادی، فساد حکومتی و کاهش ارزش پول ملی در لبنان، حضور مجدد فرانسه در لبنان با استقبال نسبی مواجه شد و حتی جریان مقاومت لبنان هم در مقابل این حضور و کمک‌های فرانسه ممانعتی نکرد.
انتخاب مصطفی ادیب، نخست‌وزیر جدید لبنان هم به نظر می‌رسد که با هماهنگی دولت فرانسه انجام شده ‌باشد.
فرانسه علاقه‌مند است که در روند تحولات سیاسی لبنان اثرگذارتر از گذشته ‌باشد. نوع رویکرد مستقیم و عملگرایانه مکرون در مسائل جاری لبنان، با سیاست‌های قبلی فرانسه و دولت‌های غربی متفاوت است. یکی از ویژگی‌های رویکرد جدید فرانسه، در نظر گرفتن واقعیت‌های میدانی و در پیش گرفتن یک سیاست واقع‌گرایانه در مقابل لبنان است که با رویکرد کشورهای غربی دیگر به ویژه امریکا تفاوت عمده‌ای دارد. سفر مکرون به عراق بعد از لبنان هم می‌تواند از همین رویکرد مورد توجه قرار گیرد. با توجه به چالش‌هایی که دولت مصطفی کاظمی در عراق دارد، نیاز بغداد به روابط نزدیک به غرب و اروپا را افزایش داده است. به نظر می‌رسد که مکرون همان‌گونه که از انفجار بندر بیروت، حداکثر بهره‌برداری را از این حادثه برای پیشبرد جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای خودش کرد، در عراق هم با خلأ ایجاد شده به دلیل عزم امریکا برای خروج نیروهای نظامی‌اش از عراق بهره‌برداری کرده است و می‌خواهد به عنوان یک قدرت غربی که حضور تاریخی در منطقه غرب آسیا داشته است، نقش جدی‌تری در تحولات آینده عراق ایفا کند. موضع‌گیری مکرون و دولت فرانسه در قبال برجام هم از همین زاویه قابل تحلیل است. ایستادگی پاریس در مقابل واشنگتن برای اعمال سیاست‌هایی همچون بازگرداندن تحریم‌های علیه ایران، اگر به صورت مجتمع با تلاش‌های دیگر فرانسه در خاورمیانه مورد بررسی قرار گیرد، نشان می‌دهد که پاریس تا چه اندازه به دنبال ظرفیت‌سازی برای افزایش نفوذ در غرب آسیا و خاورمیانه است. اینکه پاریس تا چه اندازه بتواند در این رویکرد موفق باشد، تا حد زیادی به انتخابات در امریکا و نتایج آن بستگی دارد. اینکه دولت بعدی امریکا چه واکنشی نسبت به تحرکات دیپلماتیک فرانسه در منطقه داشته ‌باشد، نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت فرانسه برای بازگشت به عنوان یک قدرت موثر در خاورمیانه خواهد داشت. نباید فراموش کنیم که موضع دولت مکرون در قبال مشروعیت حزب‌الله و همچنین در مورد برجام، مطابق میل و خواسته ایالات متحده امریکا و رژیم صهیونیستی نیست. در گذر زمان می‌توان مشاهده کرد که فرانسه تا چه اندازه می‌تواند توازنی در روابطش با امریکا و اسراییل و حضور در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا با توجه به واقعیت‌های میدانی ایجاد کند. پایگاه اجتماعی مکرون درون فرانسه متزلزل است. آثار شیوع بیماری کرونا و کاهش شدید رشد اقتصادی این کشور، جایگاه مکرون را در کاخ الیزه از هر زمان دیگری ضعیف‌تر کرده است. در نتیجه استمرار سیاست خارجی دولت مکرون، به استمرار جایگاه او در مقام ریاست‌جمهوری فرانسه بستگی دارد.