چاپ

ایرانیان جهان - استقبال زودهنگام از انتخابات مجلس
٢٧
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
انتخابات یازدهمین دوره مجلس در اسفندماه با انتخابات دوره‌های گذشته تفاوت‌هایی دارد. تفاوت‌هایی همچون فعالیت کمتر جریان‌های سیاسی برای شرکت در این انتخابات در 5 ماه مانده تا برگزاری آن، امکان شکل‌گیری و بروز جریان‌های پوپولیستی در قالب عناوینی تازه و...کنار این موارد، نگرانی‌های اقتصادی شهروندان و روند مذاکرات بین‌المللی و اوضاع منطقه نیز سبب شده تا نگرانی نسبت به کم‌فروغ بودن انتخابات از سوی بعضی ناظران مطرح شود.
یکی از سازوکارهای برافروختن آتش انتخابات اما مواجهه فضای سیاسی و شهروندان با لیست‌های انتخاباتی است. موضوعی که باتوجه به نبود یک نظام تمام‌عیار حزبی در ایران و در عین حال وجود برخی موانع برای افزایش مشارکت سیاسی گروه‌های سیاسی، در سال‌های اخیر بروز داشته و شاهدیم که جریان‌های سیاسی رو به سوی سازوکار ارایه لیست انتخاباتی بیاورند و پایگاه اجتماعی خود را مجاب به رای‌دهی بر مبنای لیست کنند تا مگر از این رهگذر و با توان مضاعف وارد پارلمان شده و اکثریت کرسی‌ها را از آن خود کنند. در این بین اما انتشار هر لیست انتخاباتی حرف و حدیث‌های خاص خود را به همراه دارد.
در سال‌های اخیر، «لیست‌نویسی» یکی از سازوکار جریان‌های سیاسی برای شرکت در انتخابات بوده است. جریان‌های اصولگرا و اصلاح‌طلب نیز از این قاعده پیروی می‌کنند. دیروز ایلنا اعلام کرد که لیست اصولگرایان قم برای انتخابات مجلس نهایی‌شده و پیرو آن تیتر زد که «زاکانی کنار امیرآبادی و ذوالنور قرار گرفت»؛ خبری که بیش از آنکه نیازمند تکذیب باشد، نیازمند تایید است. خبری بدون ذکر منبع و صرفا بر پایه گمانه‌زنی‌های خبرنگار این خبرگزاری اصولگرا، آن هم در حالی که هنوز ماه‌ها تا رسیدن به زمانی که لیست‌های انتخاباتی تدوین می‌شوند، باقی مانده است.
به هر حال تجربه گذشته نشان می‌دهد که «لیست‌نویسی» اصولی دارد. از جمله اینکه کمتر دیده شده جناحی سیاسی همچون جناح راست، 5 ماه مانده به انتخابات اقدام به تهیه و رونمایی از لیست انتخاباتی خود کند و جالب‌تر آنکه این خبر مهم را در میان انبوه خبرگزاری‌ها و رسانه‌های اصولگرا و همفکر خود، به تنها خبرگزاری اصلاح‌طلب کشور بدهد. اما وقتی بر این خبر عجیب ایلنا دقیق می‌شویم، می‌بینیم ردپایی از هیچ اصولگرایی به عنوان منبع خبر یا همان کسی که خبر را در اختیار این خبرگزاری قرار داده باشد، نیست و خبرنگار عملا تنها به «شنیده‌شده»های خود اکتفا کرده است؛ شنیده‌هایی که در این خبر ادعا می‌شود از سوی «شورای هماهنگی اصولگرایان استان قم» به بیرون درز کرده است. حال آنکه هیچ منبعی تاکنون این خبر را نه تایید کرده، نه تکذیب. البته «اعتماد» با مراجعه به چهره‌های اصولگرا سعی در کشف صحت و سقم این خبر داشت اما عملا به نتیجه‌ای نرسید.
در خبر مذکور علاوه بر سه چهره اصولگرایی که به عنوان اعضای لیست نهایی این جناح در قم نام برده شد، اشاراتی نیز به نام حمیدرسایی و محمود نبویان، دو روحانی عضو جبهه پایداری در مجلس نهم دیده می‌شود.
اما لااقل یکی از این دو چهره، در گفت‌وگوی خود با «اعتماد»، عملا مذاکره با خود برای حضور در این لیست انتخاباتی را تکذیب کرده است. حمید رسایی، نماینده سابق اصولگرای مجلس با اشاره به این موضوع به «اعتماد» گفته است که «تا انتخابات حدود 5 ماه باقی مانده است.» اشاره او مبنی بر این اصل از اصول نانوشته لیست‌نویسی احزاب در انتخابات است که 5 ماه مانده به انتخابات، زمان ارایه لیست دادن نیست. رسایی در ادامه گفت: «آدم در مورد موضوعی که 5 ماه دیگر قرار است انجام شود، از هم‌اکنون فکر نمی‌کند.»
رسایی در پاسخ به دیگر پرسش «اعتماد» مبنی بر انجام صحبت‌های مقدماتی با او برای حضور در لیست اصولگرایان قم و اینکه اساسا برنامه‌ای برای کاندیداتوری از قم دارد یا خیر، گفت: «در حال حاضر موضوع مهم‌تر برای بنده اولا همین صحبت‌های دوپهلوی آقای روحانی (در بحث مذاکرات) است و همچنین اینکه آقای ظریف امروز حتی نمی‌تواند در کشور امریکا به ملاقات آقای تخت‌روانچی برود. من امروز به اینها فکر می‌کنم.» پاسخی که اگرچه در آن تکذیب قطعی دیده نمی‌شود، اما لااقل رنگ و بویی از تایید خبر نیز ندارد.
همزمان با این پاسخ سربسته رسایی اما می‌توان به وقت‌ناشناسی ارایه این لیست و عدم ذکر منبع برای آن نیز توجه داشت. اما در مجموع تنها دو پاسخ در برابر این پرسش‌ها و ابهامات قابل‌ طرح است؛ یا صحت دارد یا تکذیب خواهد شد. واکنش‌هایی متفاوت که هر یک به ‌فراخور، تاثیراتی متفاوت نیز بر فضای انتخاباتی خواهد گذاشت.
بنابراین اگر فرض کنیم که این لیست و افراد مورد اشاره در آن صحیح باشد، باید چند نکته را مدنظر قرار داد. اما شاید مهم‌ترین نکته این باشد که اساسا انتشار چنین خبری در آستانه انتخابات چندان دور از ذهن نیست. اینکه حدس بزنیم احتمالا علی لاریجانی -اگر بنای کاندیداتوری داشته باشد- همچون انتخابات پیشین مجلس، جایی بیرون از لیست اصولگرایان وارد رقابت می‌شود و حتی اگر عملا با برند اصلاحات پا به رقابت نگذارد، بعید است کنار اصولگرایان تند و تیزی همچون امیرآبادی و ذوالنوری، دو نماینده فعلی قم بایستد. چنانکه در دوره قبل نیز چنین نکرد. فراموش نکنیم همین هفته قبل بود که لاریجانی در دفاعی تمام‌قد از پروانه سلحشوری، عضو اصلاح‌طلب پارلمان، مقابل صداوسیما ایستاد و در ادامه وقتی با انتقاد نصراله پژمانفر، عضو جبهه پایداری مشهد در مجلس مواجه شد، صریح‌تر از روز پیش از آن، پاسخ پژمانفر را داد.
فارغ از این موارد اما ناصر ایمانی در واکنش به این فرضیه به اعتمادآنلاین گفته است: «آقای لاریجانی با یکی، دو نفر از نمایندگان اصولگرای مجلس بحث کردند. کجای این امر به معنای اختلاف‌شان با کل جریان اصولگرایی است؟» او در ادامه گفت: «لاریجانی هر چند به لحاظ تفکر سیاسی اصولگراست، اما با جریان‌های فعال اصولگرایی زاویه دارد و برخی نظرات و رفتار اصولگرایان را نقد می‌کند.» به این ترتیب اگر هم با تسامح بپذیریم، بین لاریجانی و اصولگرایان اختلاف عمیقی مطرح نیست، حتما باید اعتراف کنیم که میان او و پایداری‌ها اختلافات عمیق است. مثال آن نیز همین بحث چند روز قبل آقای رییس و نماینده عضو جبهه پایداری مشهد بود.
با این همه اگر باز هم بپذیریم که این لیست تایید می‌شود و لیست نهایی شورای هماهنگی اصولگرایان قم خواهد بود، باز این پرسش مطرح است که چرا علیرضا زاکانی که به ‌ادعای ایلنا، یکی از سه عضو این لیست خواهد بود، باید سابقه نمایندگی‌اش از پایتخت را رها کند و ناگهان از یک شهرستان وارد رقابت انتخابات شود؛ آن هم در دوره‌ای که تصور عمده اصولگرایان از این قرار است که انتخابات مجلس یازدهم، انتخابات آنهاست و همان‌طور که همین دیروز محمدرضا باهنر به «اعتماد» گفته است، شانس‌شان بیش از اصلاح‌طلبان است.
محمد مهاجری، روزنامه‌نگار و تحلیلگر اصولگرا در همین رابطه در میزگرد ایسنا گفته است: «اصولگرایان در انتخابات دست ‌بالا را دارند.»
در مقابل اما اگر صحت این خبر را مورد تردید قرار دهیم و به منبعی همچون حمید رسایی اتکا کنیم و سخنان این روحانی عضو جبهه پایداری‌ را مصداق تکذیب این خبر بدانیم نیز باید قبول کنیم که لیست مورد نظر بیشتر برای ایجاد یک موج انتخاباتی مطرح شده و احتمالا ارایه‌کنند‌گان آن بیشتر قصد داشتند تا بگویند علی لاریجانی نه‌تنها در برابر جبهه پایداری قرار دارد، بلکه کمی فراتر از این رفته و حتی نسبتی با سایر اصولگرایان نیز ندارد.
ناصر ایمانی معتقد است: «مشکل آقای لاریجانی اکنون این است که فضای انتخابات قبلی که اصلاح‌طلبان شانس زیادی برای رای‌آوری داشتند، با عملکرد بد دولت، دیگر وجود ندارد و بالطبع لاریجانی نمی‌تواند مانند سال 94 امسال هم با آنها همصدا شود و در انتخابات شرکت کند.» او گفته است: «لاریجانی چهره‌‌ای عملگراست و شاید در برخی مقاطع زمانی در این زمینه به سمت افراط هم رفته باشد.»
هر چند ارایه این فهرست انتخاباتی با برخی دیگر اظهارنظرهای اصولگرایان همچون محمد مهاجری همخوانی نداشته باشد؛ آنجا که این فعال رسانه‌ای نزدیک به علی لاریجانی می‌گوید: «بعید است اصولگرایان به اجماع برسند.»