بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - شرق / متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن در اخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
ابراهیم رحیم‌پور در دولت یازدهم معاون حوزه آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه بوده است که ترکیه هم جزء حوزه کاری او به شما می‌آید. از او پرسیدیم که شعرخوانی آقای اردوغان نشانه موضع خاصی است؟ رحیم‌پور معتقد است که آقای اردوغان زمانی که احساساتی می‌شود، ممکن است گاه اظهارات نسنجیده‌ای داشته باشد و او این نوبت را در این دسته قرار می‌دهد.
‌‌‌‌‌آقای اردوغان شعری در باکو خوانده که موجب واکنش وزیر خارجه ایران شده است. به نظر شما علت انتخاب این شعر چه بوده؟
آقای اردوغان در باکو شعری را خواندند که نمی‌دانم خودشان معنی این شعر را دقیق می‌دانند یا نه. سابقه آقای اردوغان در مواقعی که احساس پیروزی و شعف بیش از حد می‌کند، خوب نیست. به عنوان نمونه در مصر و موضوع بهار عربی اقداماتی انجام داد و با آقای مرسی رئیس‌جمهور این کشور طرح دوستی ریخت و مست قدرت شد یا در‌مورد سوریه اشتباه بزرگی کرد و پله‌پله عقب‌نشینی کرد و دست به کارهای نظامی زد. از این نظر فکر می‌کنم اگر سوابق را ببینیم، باید تا حدی این شعرخوانی را جدی نگیریم. چون عواقب بعضی حرف‌های نسنجیده ایشان برای خودش مشکل‌ساز شده. در یک مقطع هم راجع به ایران با ذکر اسم یک روحانی مطالبی گفت که بعدا وزارت خارجه ترکیه به ما گفتند منظورش آن فرد که در ایران است، نبوده و وزارت خارجه ترکیه دنبال رفع‌و‌رجوع برخی از حرف‌های نسنجیده ایشان بود. آقای اردوغان باید مولوی بخواند، همان بزرگمردی که فارسی‌زبان است و در قونیه دفن است و ترکیه نان توریسم آن منطقه را می‌خورد بنابراین اگر با دید اسلامی نگاه کند باید شعرهای دیگری را یاد بگیرد و در مسیر اختلاف و تفرقه بین ملل اسلامی حرکت نکند. امیدواریم آقای اردوغان این مسیر را دنبال نکند که خودش بیشتر از همه آسیب‌پذیر است و باید مسئله کردهای ترکیه را به طریق مسالمت‌آمیزی حل کند و دست به بمباران مردم کرد نزند. از این نظر فکر می‌کنم این شعرخوانی را نباید خیلی جدی بگیریم. از جهت دیگر هم این موضوع دوپهلو و برای خوشامدگویی باکو بود اما خود مجموعه آذربایجان و باکو چنین اظهاراتی ندارند و علاقه هم ندارند . مردم غیور آذربایجان که در دوره عثمانی یکپارچه بودند، اولین سنگرهایی بودند که در مقابل تجاوزات عثمانی‌ها ایستاده بودند.
‌‌ اساسا می‌توان از این عملکرد آقای اردوغان موضعی ضدایرانی و گرایش به تجزیه برداشت کرد؟
آقای اردوغان سیاست‌مدار پخته‌ای هستند و تازه‌کار نیستند که ندانند ایران در چه وضعیتی است اما اردوغان می‌داند که ایران را چندین بار آذری‌ها نجات داده‌اند‌ و آذری‌ها مدعی ایران هستند. بنابراین این وصله‌ها به اتباع ما نمی‌چسبد. ‌‌آذری‌ها در ایران دارای قدرت، استحکام و جمعیت زیاد هستند و چنین مواضعی به نظرم نمی‌رسد. آقای اردوغان زمانی که کمی احساساتی می‌شود، متوجه صحبت‌هایش نمی‌شود و به نظر من هیچ سناریویی هم ندارد. به هر حال ترکیه متأسفانه با همه همسایه‌های خودش مشکل دارد و حتما یک اتفاق لحظه‌ای بوده و قاعدتا باید در‌مورد ایران بیشتر مطالعه و سعی کنند با یادگیری زبان فارسی اشعار مولوی را هم بیشتر بفهمند.
‌‌ عمدتا می‌توان گفت در بخش علنی دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران تلاش می‌شود مواضع نرمی در‌مورد ترکیه اتخاذ شود. به نظر شما چرا این نوبت آقای ظریف به عنوان نماینده دیپلماسی کشور واکنش تندی نشان داد؟
نگاه ما به ترکیه بسیار معقول‌تر است؛ یعنی ترکیه را کشوری می‌دانیم که بالاخره در مردم و دولتش اسلام جاری است و به هر حال شواهد و علائم این را دارد که علاقه‌مند به اسلام است. بنابراین طبیعی است که در مواضع و در دیپلماسی‌مان از ترکیه حمایت کرده‌ایم و اگر خاطر دوستان باشد شبی که در ترکیه کودتا بود، آقای ظریف و ما در وزارت خارجه نخوابیدیم تا مطمئن شدیم کودتا موفق نمی‌شود. آقای اردوغان و مقامات دیگرشان هم بسیار از حسن نیت و حمایت ما تشکر کردند. حمایت ما فقط کلامی نبود. آن شب پیشنهادهای مختلفی را به زیرمجموعه آقای اردوغان در راستای حمایتشان دادیم؛ برعکس عربستان و برخی کشورها. بنابراین دوستان ما در ترکیه قاعدتا باید احساساتشان را کنترل کنند. مجموعه دوره‌ای که آقای اردوغان سر کار آمده‌اند از شهرداری تا اینجا و حتی قبل از آن، که آقای اربکان آنجا بودند و دیگر دوستان مذهبی ما، می‌دانند چقدر ایران به این طیف در ترکیه و مردم این کشور کمک کرد.
‌‌ شما چند سال معاون وزیر خارجه بودید و آقای ظریف را می‌شناسید. آقای ظریف در این توییت حتی اسم آقای اردوغان را کامل نبرده و از پیشوند آقا هم استفاده نکرد. به نظر شما علتش چیست؟
طبیعی است که آقای ظریف احترامات زیادی را برای ترکیه قائل هستند و سفرهای متعددی به آنجا داشته‌اند. در ظرفیت‌های مختلف و با وزرای خارجه مختلف ترکیه که فکر می‌کنم این وزیر خارجه سومین نفر باشد که آقای ظریف با آنها کار کرده، طبیعی است که ملاحظات آنها را دارند اما مصالح و منافع جمهوری اسلامی ایران برای ایشان اولی است و تعارف و برادری بی‌موردی هم با کسی ندارند ولی تا جایی که بنده دکتر ظریف را می‌شناسم، مبادی آداب هستند، بسیار خوش‌برخورد هستند و حتی با کسانی که با ما دوست نیستند، ایشان مؤدب هستند. حتی اگر دقت کنید با عربستان مؤدبانه صحبت کردند که نشان از قدرت ایشان است نه ضعف‌شان که ما پیش‌قدم در مسائل منفی نمی‌شویم و بنابراین طبیعی است که هنوز هم ترکیه را یکی از دوستان منطقه‌ای خودمان می‌دانیم و به برخی مواضع زودگذر و احساسی توجه نمی‌کنیم.