بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در اخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
کوروش احمدی/ ترانه «ارس ارس» که بخشی از آن را رجب طیب اردوغان در مراسم رژه پیروزی در باکو خواند، ترانه‌ای است که آذری‌های ایران در غم شکست از روسیه تزاری و سوگ فراق از هم‌زبانان خود در آن سوی ارس سروده و خوانده‌‌اند که همیشه مورد حمایت همه ایرانیان نیز 
بوده است. با توجه به بستر و پس‌زمینه موجود، روشن است که ذکر بخشی از این ترانه توسط اردوغان در رژه نظامی در باکو را باید به عنوان حرکتی که هدف آن فعال کردن جبهه جدیدی در ادامه سیاست‌های توسعه‌طلبانه طی دو دهه گذشته است به شمار آورد. ظاهرا او بر این تصور باطل است که با توجه به پیروزی جمهوری آذربایجان در جنگ با ارمنستان و نقش ترکیه در این پیروزی اکنون زمان مناسب برای فعال کردن یک جبهه جدید و تشدید تحریکات خصمانه در محور ترکیه- آذربایجان- آسیای میانه فرا 
رسیده است. 
آنکارا طی یکی، دو دهه گذشته منافع و اهداف درازمدتی را در منطقه در سر داشته و در اندیشه احیای نفوذ در قلمرو سابق امپراتوری عثمانی بوده و خود را سخت درگیر مسائل این مناطق کرده است . در دوره امپراتوری عثمانی تمرکز سلاطین عثمانی بر پیشروی در اروپا بود اما در دوره کنونی که راه اروپا بر آنکارا بسته است، نوعثمانی‌گری طی دو دهه گذشته عمدتا بر خاورمیانه عربی متمرکز بود و از جمله کوشید از تنش‌های بین ایران و اعراب به سود خود استفاده کند. در یک مرحله عقیم ماندن تلاش اردوغان برای میانجیگری بین سوریه و اسراییل در سال 2008 رویای اردغان برای معرفی خود به عنوان محور صلح را ناکام کرد. بعد از بهار عربی، آنکارا کوشید تا رویاهای خود را از طریق ایجاد یک محور ترجیحا اخوانی محقق کند. اما شکست داعش، ادامه حکومت اسد در دمشق و سقوط محمد مرسی در قاهره تحرکات رو به جنوب را عقیم گذاشت. همین تصورات واهی بود که آنکارا را به ورطه تسهیل تردد داعشیان و پناه دادن به آنها و معالجه مجروحان آنها در قلمرو ترکیه کشاند. 
مقامات جمهوری اسلامی ایران باید خیلی روشن، صریح و بدون مجامله به دولت ترکیه تفهیم کنند که نباید تصور کند که در پی عقیم ماندن رویاهای توسعه‌طلبانه‌اش در جهت مناطق عربی، اکنون می‌توانند با بهره‌گیری از جنگ اخیر در قفقاز در فکر فعال کردن محور ترکیه- قفقاز- آسیای میانه و جبهه پان تورانیسم در جوار مرزهای ایران باشند و به ایادی خود برای تحریک در مناطق آذری‌نشین ایران چراغ سبز نشان دهند. ایران همان طور که طی 500 سال تجاوزات امپراتوری عثمانی به سمت شرق را عقیم گذاشت، این ‌بار نیز توانایی مقابله در برابر رویاهای مشابه کنونی را که تنها کاریکاتوری از رویاهای عثمانی است، دارد. اگر جمهوری اسلامی ایران نتواند مانند پیشینیان ما توسعه‌طلبی‌های نوعثمانی‌گری را خنثی کند، تاریخ قضاوت سختی در مورد آن خواهد کرد. طی 500 سال گذشته از جنگ چالدران به این سو، همواره آذری‌های ایران در خط مقدم دفاع در برابر تجاوزات عثمانی قرار داشته و همواره راس و بدنه اصلی سپاهیان ایرانی در مقاومت در برابر تجاوزات از غرب را تشکیل می‌داده‌اند.
 اهالی آذربایجان ایران نیز اگرچه به دلایل اقتصادی و اجتماعی و سیاسی نارضایتی‌هایی از نحوه عملکرد مسوولان دارند اما نارضایتی آنها دقیقا از جنس همان نارضایتی‌هایی است که در سایر نقاط ایران وجود دارد. آنها به خوبی می‌دانند که برخی در آک پارتی دلمشغول تعصبات فرقه‌ای و ضد ایرانی هستند و از این جهت تنها تفاوت آنها با توهمات کسانی مانند فتح‌الله گولن در ظاهر‌سازی‌های دیپلماتیک آنهاست. اگرچه گولن که به همراه اردغان جنبش عدالت و توسعه را بنا نهاد و تا 2012 با اردوغان همسو و همراه بود، طرف بازنده جنگ قدرت در آنکاراست اما ظاهرا افکار ضد شیعی و ضد ایرانی او همچنان رواج دارد. 
باکو نیز متاسفانه طی یکی، دو دهه گذشته تلاش داشته تا با توجه به تنش‌های موجود در روابط ایران با آمریکا و اسراییل و برخی اعراب و با هدف جلب حمایت آنها خود را به عنوان سدی در برابر ایران معرفی کند و همزمان به افراد و باندهایی که رویاهای ماجراجویانه تحت عنوان «آذربایجان بزرگ» در سر می‌پرورانند، میدان دهد. این افراد و باندها نمی‌دانند که روس‌های تزاری بودند که «ما را به‌ زور جدا کردند» و لازمه تحقق «ما در کنار هم خواهیم بود»، معکوس کردن عهدنامه‌های گلستان و ترکمنچای است که در قرن 19 و بخش عمده قرن بیستم همیشه یکی از آرزوهای نه فقط آذری‌ها بلکه همه ایرانیان بوده است.
 به قول نظامی گنجه‌ای: 
 همه عالم تن است و ایران دل
نیست گوینده زین قیاس خجل
چونکه ایران دل زمین باشد
دل ز تن به بود یقین باشد
اما آنچه مهم است این است که برخی از رقبای منطقه‌ای ما به تصور اینکه ما چون گرفتار تنش بی‌پایان با آمریکا هستیم و دست‌مان زیر سنگ تحریم است، می‌توانند با دست باز عمل کنند. این امر بسیار مهمی است که حل مناقشات با امریکا و رفع مناقشات منطقه را در اسرع وقت ایجاب می‌کند.