ایرانیان جهان - کتاب «فریب ایکاروس؛ چقدر بلندپرواز هستید؟» کتابی به‌قلم سِت گودین است. نویسنده در این کتاب که الهام‌بخش‌ترین اثرش نام گرفته است، خوانندگان را به‌چالش می‌کشد و از آن‌ها شجاعتی می‌خواهد تا با کارشان به‌عنوان هنر برخورد کنند.

انقلاب دیجیتال تلاشی ماندگار در عصر امروزی است. در همین زمینه است که علوم رایانه و رایانه‌ها روزبه‌روز پیشرفت و هوشمندانه‌تر عمل می‌کنند. بسیاری از مردم دیگر علاقه‌ای به زندگی‌های کارمندی ندارند که آن‌ها را به کارکردن از ساعت 9 تا 17 ملزم می‌کند. این اتفاق لزوما معنی بدی برای ما ندارد؛ بلکه برعکس، به ما مژده‌ی فرصت‌های جدیدی می‌دهد. با‌این‌حال، سؤال مهم این است: چطور می‌توانیم برای بهره‌گیری از این فرصت‌ها، این انقلاب عظیم دیجیتالی را تمام‌و‌کمال پذیرا باشیم. سِت گودین در کتاب فریب ایکاروس، برای پاسخ به این پرسش تلاش می‌کند پاسخ درخوری ارائه کند. برخلاف بسیاری از افرادی که این روزها تکنولوژی را خطرناک می‌دانند، او معتقد است که تکیه‌کردن به ابزار یا تکنولوژی خاص ابدا به‌معنی این نیست که شما عصر دیجیتال را در آغوش کشیده‌اید؛ بلکه شاید باورنکردنی به‌نظر برسد؛ اما شما همچنان به نوعی دیگر از همان اقتصاد کارمندی قدیمی گرفتار هستید.

همان‌طورکه سِت گودین در اوایل کتاب اشاره می‌کند، فریب ایکاروس کتابی است درباره‌ی متعهد‌شدن به انجام کاری که به خود شخص وابسته است و به شجاعت نیاز دارد و توانایی بالقوه‌ی تغییر همه‌چیز را شامل می‌شود. سِت گودین این کار را هنر نام‌گذاری می‌کند. هنر عمل انسان است که کارهای سخاوتمندانه انجام می‌دهد و چیزی را برای اولین‌بار خلق می‌کند و بر دیگران تأثیر می‌گذارد. این کتاب درباره‌ی این موضوع است که چرا هر‌یک از ما باید دست به هنر بزنیم و چرا این کار ارزشش را دارد و چرا نباید بیشتر از این منتظر بمانیم. کتاب فریب ایکاروس نویسنده‌ی شناخته‌شده‌ای دارد؛ کسی که خود در دنیای کار و تجارت یکی ‌از افراد موفق و مشهور به‌حساب می‌آید. در این کتاب، نویسنده به نکاتی اشاره می‌کند که اگرچه مثل کتاب‌های زرد انگیزشی صرفا انگیزه‌ی موقت به شما نمی‌دهد، در تعیین مسیرتان کمک بسزایی می‌کند. سِت گودین کتابش را براساس افسانه‌ی مشهور یونانی روایت می‌کند. ایکاروس نام شخصیتی افسانه‌ای در اساطیر یونانی است که به‌همراه پدرش، یعنی دایدالوس، در زندان مینوس گیر افتاده بودند. پدر ایکاروس برای رهایی‌شان از این زندان به‌فکر ساختنِ بال‌هایی از جنس موم و پر افتاد تا ازطریق آن بتوانند فرار کنند. او به فرزندش توصیه کرد که از تکبر و غرور دوری کند و زیاد از حد اوج نگیرد؛ زیرا هرچه اوج بگیرد، به گرمای خورشید نزدیک‌تر می‌شود و این موضوع می‌تواند باعث آب‌شدنِ موم‌های بالش شود. با‌این‌حال، ایکاروس به توصیه‌ی پدر گوش نداد و با پرواز در ارتفاع زیاد باعث ازبین‌رفتنِ بال‌هایش و درنتیجه سقوط و مرگش شد. گودین در کتاب فریب ایکاروس با اشاره به این افسانه، نکته‌ی مهمی را یادآور می‌شود. او می‌گوید فقط قسمت اوج‌گیری این افسانه برجسته شده است و دهان‌به‌دهان می‌چرخد؛ اما توصیه‌ی پدر ایکاروس وجه دیگری نیز دارد که کمتر به آن توجه شده است. دایدالوس علاوه‌بر اوج‌گیری بیش‌از‌حد، به پسرش هشدار داد که در ارتفاع پایین نیز پرواز نکند؛ زیرا خطر سقوط به دریا او را تهدید خواهد کرد. اصل حرف کتاب نیز این است که در ارتفاع پایین پرواز نکنیم و بیش ‌از توانمان اوج نگیریم. درواقع، ایکاروس توصیه‌ی افراد متخصص را نادیده می‌گیرد و قربانی این نافرمانی می‌شود؛ اما مشکل اینجا است که در‌کنار توصیه به بالا‌نرفتن زیاد، توصیه‌ای هم شده بود مبنی‌بر کاهش‌ندادن بیش‌ از اندازه‌ی ارتفاع؛ چون عمل‌نکردن به توصیه‌ی دوم بیشتر از توصیه‌ی اول خوشایند است و احساس امنیت به آدمی می‌دهد و معمولا زیاد به آن پرداخته نمی‌شود. همین مسئله در‌نهایت موجب سقوط ایکاروس شد. سِت گودین از این افسانه به‌عنوان استعاره‌ای بهره می‌برد تا نشان دهد ما انسان‌ها بسیاری از اوقات نیز خودمان را به توصیه‌ها و هشدارهای دیگران، به‌ویژه بزرگان و رؤسا، محدود می‌کنیم و بیش‌‌از‌حد در ارتفاع پایین حرکت می‌کنیم. با این کار هم به خودمان و هم به افراد وابسته به ما آسیب جبران‌ناپذیری می‌رسانیم. با‌توجه‌به این موضوع سِت گودین ما را به بازگشت به ذات انسانی خودمان دعوت می‌کند. دعوت به دست به هنر زدن و هنرمند بودن؛ پرورش توانمندی خاص و منحصربه‌فردی که هرکدام از ما انسان‌ها از آن برخورداریم و می‌توانیم با تلاش و شجاعت آن را به منصه ظهور برسانیم و به جایگاه‌هایی عالی در جامعه برسیم.

به شما می‌گویند دستی به روی رزومه‌تان بکشید و آن را پربارتر کنید، دست از پا خطا نکنید، هم‌رنگ جماعت شوید و از دستورعمل‌ها پیروی کنید. به شما می‌گویند غرورتان را زیر پا بگذارید و رؤیاهایتان را دنبال کنید. سالیان سال است که گزاره‌های یادشده را به‌عنوان ارزش شغلی به ما تفهیم کرده‌اند؛ اما این ارزش‌ها برای دوران جدید کارایی ندارند. عصر صنعتی فرهنگ کارمندی را ترویج می‌داد و ناحیه‌ی امن را در چهارچوب ریسک‌نکردن و گوش‌به‌فرمان‌بودن تعریف می‌کرد؛ حال‌آنکه این ارزش‌ها در عصر دیجیتال و ارتباطات کنونی به‌کلی تغییر کرده‌اند. پیشرفت و موفقیت در زمانه‌ی کنونی نیازمند قدم‌گذاشتن به بیرون از ناحیه‌ی امن است و افرادی می‌توانند در این عصر به موفقیت دست پیدا کنند که ناحیه‌ی امن و راحتشان را در نقطه‌ای مشترک قرار می‌دهند. گزاره‌ی بالا یعنی اینکه اتکا به حقوق ماهانه‌ای که دریافت می‌کنید، دیگر ناحیه‌ی امن نیست؛ بلکه توهم ناحیه‌ی امن است. سِت گودین در کتاب فریب ایکاروس بارها از واژه‌ی هنر و هنرمندی استفاده می‌کند که البته به‌معنی عام نیست. او هنر و هنرمندی را برابر با خلق چیزی بدیع و نوآورانه تعریف می‌کند. به‌باور او هنرمند کسی است که جرئت قدم‌گذاشتن به فضای خلأ داشته باشد و بتواند با روشن‌کردن یک شمع راه را برای دیگران باز کند. فضای خلأ همان راهِ تاریکی است که هیچ‌کس تاکنون جرئت قدم‌گذاشتن در آن را نداشته است. این فضای خلأ همان حوزه‌های جدیدی هستند که کارآفرینان به آن قدم می‌گذارند و محصولی انقلابی در آن حوزه تولید می‌کنند. هنر به‌معنای انسان‌بودن است و ژن یا استعدادی خاص نیست. هنر نگرشی است که به‌لحاظ فرهنگی هدایت شده و در‌دسترس هر کسی است که تصمیم گرفته از آن استفاده کند. هنر چیزی نیست که در گالری فروخته شود یا در صحنه‌ای اجرا شود؛ بلکه به‌معنای کار منحصربه‌فرد آدمیزاد است؛ کاری که بر دیگری تأثیر می‌گذارد. همان‌طور‌که معلوم می‌شود اکثر نقاشان اصلا هنرمند نیستند، آن‌ها مقلدهای به‌دنبال امنیت هستند. گودین می‌گوید: «اکنون بیش ‌از مدیران قدرتمند به رهبران قدرتمند نیاز داریم. مدیریت زمین تا آسمان با رهبری فرق دارد. مدیریت درباره‌ی تکرار دستاوردهای دیروز است، ولی کمی ارزان‌تر و سریع‌تر؛ اما رهبری رهبر را به‌خطر می‌اندازد. برای رهبری‌کردن دستورعمل یا کتاب راهنمایی وجود ندارد و کسی بالاتر از رهبر نیست که اگر اوضاع خراب شد، انگشت اتهام را به‌سوی او گرفت. اگر برای رهبری‌کردن از کسی کتاب راهنمایی بخواهید، درواقع در دلتان آرزوی مدیربودن می‌کنید.» مقاله‌های مرتبط:
معرفی کتاب قدرت سکوت؛ قدرت درونگراها در جهانی که قادر نیست از سخن گفتن باز ایستد معرفی کتاب «صفر به یک، نکاتی در‌مورد استارتاپ‌ها؛ چگونه آینده را بسازیم؟»
به‌عقیده‌ی گودین، شاید عجیب به‌نظر برسد؛ اما آن کاری که با نیت مثبت انجام دادید و فاجعه‌ به‌بار آوردید، بزرگ‌ترین شکستتان نیست؛ بلکه بزرگ‌ترین شکستتان چیزی است که رؤیایش را در سر می‌پروراندید؛ اما تاکنون جرئت انجامش را پیدا نکرده‌اید. بدترین چیز رزومه‌ی کاری‌تان مسیرهایی است که در آن‌ها گام نگذاشته‌اید، پروژه‌هایی است که آغاز نکرده‌اید و هنرهایی است که نیافریده‌اید. به‌یاد بسپارید که همواره با توقعات کم و رؤیاهای کوچک قانع می‌شویم و بیشتر اوقات خودمان را دست‌کم می‌گیریم. با پرواز‌کردن بیش‌از‌حد در ارتفاع کم، نه‌تنها به خودمان، بلکه به کسانی ضرر می‌رسانیم که ممکن است از تلاش ما سود ببرند. همچنین، بسیار نگران خطر متفاوت‌شدن هستیم و هر کاری کرده‌ایم تا از آن اجتناب کنیم.

معرفی نویسنده و ناشر کتاب
سِت گودین سال 1960 متولد شد و اکنون، دهه‌ی ششم زندگی‌اش را می‌گذراند. او در دو رشته‌ی علوم کامپیوتر و فلسفه در دانشگاه تافتس (Tufts) تحصیل و مدرک MBA خود را از دانشگاه استنفورد دریافت کرده است. گودین شرکتی فعال در حوزه‌ی تبلیغات اینترنتی به نام Yoyodyne هم تأسیس کرد و سال 1998 آن را به شرکت یاهو فروخت. Squidoo دیگر شرکتی بود که سِت گودین سال 2005 راه‌اندازی کرد و آن را هم سال 2014 به HubPages فروخت. گودین این روزها بیشتر از‌طریق نوشته‌ها و کتاب‌ها و محصولات آموزشی‌‌اش کسب درآمد می‌کند. جدا از فعالیت‌های شخصی و اقتصادی‌، در دنیای مدیریت و بازاریابی و تبلیغات، سِت گودین را بیشتر به‌دلیل مطرح‌کردن مفهوم Permission Marketing (تبلیغ و بازاریابی با کسب اجازه از مخاطب) می‌شناسند. سِت گودین نویسنده‌ی بیشتر از دوازده جلد کتاب پرفروش است که نحوه‌ی تفکر مردم درباره‌ی بازاریابی و رهبری و تغییر را دگرگون کرده‌ است. برخی از این کتاب‌ها عبارت‌اند از: «بازاریابی اجازه‌ای»، «گاو بنفش»، «تمام بازاریاب‌ها دروغ‌گو هستند»، «کوچک‌بودن نوع جدیدی از بزرگ‌بودن است»، «دره‌ی موفقیت (شیب)»، «قبایل»، «مهره‌ی حیاتی» و «به جعبه دست بزن». همچنین، گودین نویسنده‌ی یکی از وبلاگ‌های تجاری تأثیر‌گذار جهان است. سال 2012 کتاب «فریب ایکاروس؛ چقدر بلندپرواز هستید؟» با عنوان کامل انگلیسی «The Icarus Deception: How High Will You Fly» منتشر شد. در ایران، انتشارات نوین این کتاب را با ترجمه‌ی امیر بیرانوند و در 288 صفحه روانه‌ی بازار نشر کرده است.