چشم پوشی از مجازات قاتل
اخبار ایران
بزرگنمايي:
ایرانیان جهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
دموکراتها در طول رقابتهای انتخاباتی وعده داده بودند که بازنگری در روابط با ریاض را در دستور کار قرار خواهند داد اما گمان نمیرفت در فاصله کمتر از دو ماه از آغاز به کار دولت جدید، بایدن و تیم سیاست خارجی او دست روی موضوعی بگذارند که مستقیما ولیعهد سعودی را هدف قرار داده باشد. براساس گزارشی که روز جمعه از سوی دولت امریکا منتشر شد، قتل جمال خاشقجی ستوننویس روزنامه واشنگتنپست در سال 2018 با تایید رسمی محمد بنسلمان در کنسولگری عربستان در استانبول صورت گرفته و ولیعهد سعودی مستقیما در این ماجرا نقش داشته است.
این گزارش که دفتر اطلاعات ملی امریکا آن را منتشر کرده، میگوید: «محمد بنسلمان» مجوز عملیاتی برای «دستگیری» یا «قتل» جمال خاشقجی را صادر کرده است. در بخشی از این گزارش آمده است: «ارزیابی ما این است که محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان سعودی مجوز انجام عملیاتی در استانبول ترکیه برای دستگیری یا قتل روزنامهنگار سعودی، جمال خاشقجی را صادر کرد. ارزیابی ما بر این اساس قرار دارد که ولیعهد سعودی از سال 2017 کنترل تصمیمگیریها در پادشاهی عربستان سعودی را به دست گرفته است.» گزارش امریکا تصریح دارد: «ولیعهد سعودی، خاشقجی را تهدیدی مستقیم برای پادشاهی عربستان میدید و از اقدامات خشن برای ساکت کردن او حمایت میکرد.» دفتر اطلاعات ملی امریکا نوشته است: «ما اطمینان قوی داریم که افراد زیر به نیابت از بنسلمان اقدام به صدور دستور قتل خاشقجی کردند یا به طرق دیگر در قتل او همدستی کرده یا مقصر هستند: سعود القحطانی، ماهر مطرب، نائف العریفی، محمد الزهرانی، منصور اباحسین، عبدالعزیز الهوساوی، ولید عبدالله الشهیری، خالد العتیبه، فهد شبیب البلوی، مشعل سعد البستانی، ترکی الشهیری، مصطفی المدنی، احمد زاید عسیری، عبدالله محمد الهرینی، یاسر خالد السالم، ابراهیم السلیم، صلاح الطبیعی و محمد العتیبی.»
دولت امریکا بعد از انتشار این گزارش اعلام کرد که علیه 76 مقام عربستان سعودی محدودیتهای روادید صادر کرده است. وزیر خارجه امریکا در بیانیهای اعلام کرد علیه 76 تبعه سعودی که گمان میرود اقدام به تهدید مخالفان حکومت در خارج از مرزهای این کشور کردهاند، محدودیتهایی برای صدور روادید در نظر گرفته است. منابع خبری علاوه بر این گفتهاند وزارت خزانهداری امریکا قصد دارد تحریمهایی را علیه برخی مقامات سعودی که در این قتل دست داشتهاند، اعمال کند. با وجود این، مقامهای وزارت خزانهداری امریکا گفتهاند ولیعهد عربستان سعودی بهرغم صدور دستور قتل جمال خاشقجی مشمول تحریمهای جدید نخواهد شد.
رویترز در خبری به نقل از 4 منبع مدعی شد که مقامهای دولت بایدن در حال ارزیابی تجهیزات نظامی هستند که ضمن قراردادهای فروش تسلیحات به عربستان سعودی بوده تا مشخص کنند کدام یک از این تجهیزات دفاعی هستند. یک سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفت: «تمرکز ما بر پایان درگیری در یمن است و ما این اطمینان را حاصل میکنیم که عربستان سعودی هر چیزی را که برای دفاع از خود و مردمش نیاز دارد، داشته باشد.»
چرا بن سلمان مجازات نشد؟
نیویورکتایمز در گزارشی نوشته است که دولت بایدن به این دلیل از مجازات آمر اصلی قتل خاشقجی و اعمال تحریم علیه او صرفنظر کرده که چنین اقدامی را تهدیدکننده روابط دو کشور امریکا و عربستان میدانسته است. بر اساس این گزارش، دولت امریکا بر این باور بود که تنبیه ولیعهد عربستان میتواند همکاریهای واشنگتن و ریاض در راستای «مقابله با تهدید ایران، گسترش روابط صلحآمیز با اسراییل و همچنین مقابله با گروههای تروریستی» را به خطر بیندازد.
دیوید سانگر، خبرنگار مطرح حوزه خاورمیانه معتقد است که این تصمیم دولت بایدن، فعالان حقوق بشر و اعضای حزب دموکرات را که در دوره ریاستجمهوری ترامپ از عدم برخورد با مسوول اصلی قتل جمال خاشقجی انتقاد میکردند، ناامید کرده است. او نوشته است انتظار میرفت دستکم همان محدودیتهایی که در حوزه سفر و تراکنشهای مالی علیه دیگر افراد دخیل در این پرونده اعمال شده، برای محمد بنسلمان نیز در نظر گرفته شود اما کاخ سفید با نگاه به این موضوع که شاه عربستان 85 ساله و بیمار است و این امکان وجود دارد که خیلی زود محمد بنسلمان پادشاه جدید لقب گیرد، تصمیم گرفت چنین اقدامی را انجام ندهد.
تام مالینووسکی، عضو دموکرات مجلس نمایندگان از نیوجرسی که در دوره ریاستجمهوری باراک اوباما دستیار وزیر خارجه در امور حقوق بشر بود در این باره میگوید: «من از خارج کردن گزارشهای اطلاعاتی درباره قتل جمال خاشقجی خوشحالم اما اگر دولت مدارک قطعی در این باره دارد، ضروری است که ممنوعیت صدور ویزا برای ولیعهد عربستان اعمال شود.» مالینووسکی افزود: «تونی بلینکن این قدرت و اختیار را دارد که با ارایه دلایل و شواهد خود به کنگره، صدور ویزا برای بنسلمان را محدود کند.»
نیکلاس کریستوف، خبرنگار و از دوستان خاشقجی در سرمقالهای اقدام اخیر دولت بایدن در بیمجازات رها کردن ولیعهد عربستان را پیامی ضعیف به دیکتاتورها توصیف کرده است: «این پیامی بسیار ضعیف خطاب به دیگر دیکتاتورهاست؛ لطفا این کارها را نکنید اما اگر مرتکب چنین اشتباهی شدید ما همچنان با شما کار خواهیم کرد.» به نوشته او، این اقدام پیامی دیگر خطاب به عربستان سعودی دارد: «به رفتارهای خود ادامه دهید و اگر لازم دیدید محمد بنسلمان را به عنوان شاه آینده کشورتان منصوب کنید.» کریستوف تاکید کرده: «تمام اینها خیانتی به ارزشهای امریکایی و جمال خاشقجی است اما حتی اگر بخواهیم نگاهی واقعگرایانه و مبتنی بر واقعیتهای سیاسی به این مساله داشته باشیم، ایالات متحده یک فرصت بزرگ را برای کمک به عربستان از دست داد. ما میتوانستیم به آنها بفهمانیم به نفعشان است ولیعهدی انتخاب کنند که آنقدر بیپروا و نادان نباشد که یک خبرنگار را کشته و بعد تکهتکه کند.»
اگنس کالامارد، گزارشگر ویژه حقوق بشر نیز در انتقادی ضمنی از اقدام دولت امریکا گفته است که «آنها میتوانستند نه تنها به بنسلمان بلکه به تمام کسانی که خبرنگاران را به قتل میرسانند، اعلام کنند که دست زدن به چنین جنایات وحشتناکی بدون هزینه نیست و هرکس چنین کاری کند بهای آن را خواهد پرداخت.»
باب منندز، رییس دموکرات کمیته روابط خارجی مجلس سنای امریکا ضمن استقبال از انتشار گزارش قتل جمال خاشقجی اعلام کرد: واشنگتن باید از شخص ولیعهد سعودی درباره این قتل حسابکشی کند. او در بیانیه خود اعلام کرد: «با پایان دادن به لاپوشانی دونالد ترامپ درباره قتل جمال خاشقجی، رییسجمهور بایدن تعهد خودش به شفافیت و پایبندی به قانون را نشان داده است.» رییس کمیته روابط خارجی سنا ادامه داد: «این تنها اولین اقدام درست بود و من خرسندم که دولت بایدن این اقدام را انجام داده است. در همین بین، من امیدوارم که فقط گام اول باشد و دولت در نظر داشته باشد که اقدامات عینی به منظور حسابکشی کردن شخص محمد بنسلمان ولیعهد سعودی به دلیل نقشش در این جنایت فجیع است.» به گفته او، «اینکه رییسجمهور ترامپ طی سالها از افشای اطلاعات امتناع کرد و حتی پا را از این فراتر گذاشت و از اقدامات فجیع یک رهبر خارجی در برابر شـأن سازمانهای اطلاعاتی خودش دفاع کرد، یکی از لکههای ننگ بسیاری است که از دوره تصدی او باقی خواهد ماند.» منندز در پایان بیانیه خود نوشت: «ایالات متحده باید یک پیام روشن به متحدان و دشمنانمان بفرستد مبنی بر اینکه ارزشهای اساسی شامل احترام به حقوق اولیه بشر و شأن انسانی موتور راهبر سیاست خارجی ایالات متحده است. ما همچنین باید از این موضوع اطمینان حاصل کنیم که برای افرادی از قبیل محمد بنسلمان عواقبی واقعی در کار باشد، چراکه اگر چنین نکنیم حاکمان مستبد در سراسر جهان این پیام را دریافت خواهند کرد که مصونیت از ارتکاب جرم و جنایت اصل حاکم بر جهان است.»
بهرغم تمام این انتقادات، تحلیلگرانی هم بودند که از موضع دولت بایدن حمایت میکردند. دنیس راس، مذاکرهکننده پیشین در امور خاورمیانه معتقد است که موقعیت فعلی «یکی از موقعیتهایی بود که ضرورت داشت میان ارزشها و منافع توازن برقرار شود و دولت بایدن به خوبی این کار را انجام داد.» او تاکید دارد که «امریکا به خوبی نشان داد شرایط با زمان ترامپ فرق کرده اما این تفاوت دلیل بر آن نیست که ما چشم بر منافعمان ببندیم.»
اروپا و سکوت در برابر امبیاس
انتشار گزارش دولت امریکا مبنی بر نقش «محمد بنسلمان» ولیعهد سعودی در قتل خاشقجی روزنامهنگار و منتقد سیاستهای او، تقاضا از دولت انگلیس برای عدم فروش سلاح به سعودیها را تشدید شده است. به نوشته روزنامه گاردین، سازمان بینالمللی امدادرسانی و مبارزه با فقر «آکسفام» روز شنبه اعلام کرد دولت انگلیس باید بهطور فزایندهای رویکرد اتخاذ شده از سوی امریکاییها در خصوص توقف فروش سلاح به سعودیها را دنبال کند. «توبیاس ایلوود»، مدیر محافظهکار کمیته منتخب دفاعی در پارلمان انگلیس نیز بار دیگر درخواست از دولت برای پیروی از رویکرد امریکا و توقف فروش سلاح به سعودیها را تکرار کرد و گفت: خانواده سلطنتی عربستان سعودی باید سریعا به از دست دادن اعتماد بینالمللی پاسخ دهد. وزارت امور خارجه انگلیس در بیانیهای خنثی، ضمن محکوم کردن قتل خاشقجی نوشته است که «ما خواستار تحقیق دقیق، معتبر و شفاف برای بازخواست مسوولان شدیم و مجازاتهایی را علیه 20 سعودی درگیر در این قتل اعمال کردیم.» دولت انگلیس و سایر دولتهای اروپایی نیز هنوز مجازاتی علیه بنسلمان اعمال نکردهاند.
پلوسی: واشنگتن باید روابط با سعودیها را مورد بازنگری قرار دهد
نانسی پلوسی، رییس مجلس نمایندگان امریکا به انتشار گزارش قتل «جمال خاشقجی» روزنامهنگار سعودی واکنش نشان داد. پلوسی در بیانیهای نوشت: «گزارش تکاندهنده جامعه اطلاعاتی، آنچه جهان از مدتها قبل میدانست، تایید میکند؛ اینکه جمال خاشقجی بهطرز بیرحمانهای با دستور مقامات سعودی از جمله شاهزاده محمد بنسلمان به قتل رسیده است. این اتفاق شنیع، با حاکمیت قانون و اساسیترین درک از حقوق بشر در تضاد است.» رییس مجلس نمایندگان امریکا افزود: «دولت ایالات متحده با توجه به این گزارش که بخشی از الگوی ناراحتکننده نقض حقوق بشر در حکومت سعودیهاست، باید روابط با عربستان سعودی را مورد ارزیابی و تنظیم مجدد قرار دهد.»
لینک کوتاه:
https://www.iranianejahan.ir/Fa/News/228409/