ایرانیان جهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
احمد وخشیته| حدود ساعت هشت شب به وقت مسکو بود که همزمان با آغاز کنسرت گروه پیک‌نیک در سالن کروکوس سیتی‌هال مسکو، چند مهاجم به روی جمعیتی که مردم غیرنظامی بودند تیراندازی کردند و با چند انفجار، بخش قابل ملاحظه‌ای از سالن را به آتش کشیدند که منجر به ریزش سقف سالن کنسرت و افزایش تعداد قربانیان شد که به بیش از 154 نفر کشته و ده‌ها تن زخمی رسید. بدون شک حمله تروریستی 22 مارس 2024 یکی از بزرگ‌ترین حملات تروریستی در تاریخ روسیه مدرن است و از نظر تعداد کشته شده‌ها بعد از حمله تروریستی به مدرسه بسلان در سال 2004 قرار دارد.
حملات تروریستی در روسیه پس از فروپاشی شوروی
اگر نگاهی به حملات تروریستی که پیش‌تر در روسیه رخ داده است داشته باشیم، از حمله به بودنوفسک (شهری در منطقه استاوروپل) که در 14 ژوئن 1995 رخ داد و طی آن 1586 نفر برای شش روز به گروگان گرفته شدند تا مجموعه انفجارهای ساختمان‌های مسکونی در داغستان در سپتامبر 1999 و یا گروگان‌گیری در اولین نمایش موزیکال گروه نورد اوست در تالار دوبروکا در 23 اکتبر 2002 که 916 نفر گروگان گرفته شدند و همچنین حمله تروریستی به مدرسه بسلان در نخستین روز از آغاز سال تحصیلی در سال 2004 که بیش از هزار نفر از جمله معلمان، دانش‌آموزان و والدین آنها به مدت سه روز گروگان گرفته شدند که منجر به کشته شدن 334 نفر ازجمله 186 کودک شد، همواره پای ستیزه‌جویان جدایی‌طلب چچنی در میان بود. در 27 نوامبر 2009 نیز حادثه‌ای تروریستی در سه واگن قطار سریع‌السیر مسکو به پترزبورگ رخ داد یا در 29 مارس 2010 انفجارهایی در ایستگاه‌های مترو پارک کولتوری و لوبیانکا در مرکز مسکو اتفاق افتاد؛ در 24 ژانویه 2011 در ورودی فرودگاه دامادیدووا مسکو بمب‌گذاری شد که گروه‌های مسلمان رادیکال در پشت آن قرار داشتند. اما مشخصا مسوولیت انفجار در مترو سن‌پترزبورگ در 3 آوریل 2017 را داعش برعهده گرفت و این‌بار نیز شاخه ولایت خراسان داعش مسوولیت حمله خونین به سالن کنسرت کوروکوس سیتی هال مسکو را برعهده گرفته است. بنابراین می‌توان گفت که مخرج مشترک تمام حملات تروریستی در روسیه مدرن [پس از فروپاشی شوروی]، جریان‌های رادیکال بودند.
در نگاه روسیه چه کسی پشت حمله تروریستی در مسکو است؟
اگرچه رسانه‌های امریکایی از ساعتی پس از حمله تروریستی به کروکوس سیتی هال در مسکو، داعش را مسوول دانستند و به دنبال آن دیگر رسانه‌های غربی نیز همین خط را دنبال کردند، اما زلنسکی یک نفره انگشت اتهام را به سمت مسکو گرفت و مقامات روسیه را متهم به سازماندهی کرد. موضع هیجانی او البته چنان خام بود که حتی از سوی شرکای غربی کی‌یف نیز مورد حمایت قرار نگرفت، اما در سوی دیگر روسیه نیز به نظر می‌رسد که یک ویرگول میان عاملان و طرح‌ریزان این حمله تروریستی قرار داده است. آنچه مشخص است تمامی افراد دستگیر شده اعضای گروه رادیکال هستند و حتی از ویدیویی که از لحظه اعتراف فریدون شمس‌الدین منتشر شده است او اعتراف می‌کند که در تلگرام آموزش دیده و دستیار آن فرد این پیشنهاد را به او در ازای پانصد هزار روبل می‌دهد، اما سرویس امنیت فدرال روسیه اعلام کرد که آنها را در نزدیکی مرز اوکراین دستگیر کرده است که بنابراین موضوع ارتباط آنها با کی‌یف مطرح می‌شود.
اگرچه پوتین در صحبت‌های خود پس از این اتفاق انگشت اتهام را به سمت کی‌یف نگرفت، اما تاکید کرد که اوکراین به پنجره‌ای برای تروریسم تبدیل شده است و به دستگیری عاملان حمله تروریستی در نزدیکی مرز اوکراین اشاره کرد. اما با این وجود هنگامی که خبرنگاری از نیکلای پاتروشوف، دبیر شورای امنیت روسیه پرسید آیا اوکراین یا داعش پشت این حمله بودند، او پاسخ داد: «البته اوکراین».
در این میان اما پرسش اصلی اینجاست که آیا مقصود ارتباط عاملان حمله تروریستی به کروکوس سیتی هال با اوکراین ارتباط آنها با مقامات کی‌یف است یا افراطی‌ها که در جبهه‌های اوکراین علیه روسیه می‌جنگند؟ پوتین در مصاحبه با کارلسون از گفت‌وگوی خود با رییس‌جمهور وقت امریکا پرده برداشت که واشنگتن از ستیزه‌جویان جدایی‌طلبان چچن حمایت کرده است؛ افرادی که پس از جنگ چچن به غرب رفتند، بخشی از آنها در جنگ سوریه به داعش پیوستند و حالا در تقابل با روسیه در جبهه‌های اوکراین حضور دارند. بنابراین تا اینجا امکان ارتباط عاملان با طراحان در اوکراین می‌تواند بسیار بدیهی باشد، همان‌طور که اگر به سابقه حملات تروریستی پیش از این در روسیه نگاه می‌کنیم، همواره عملیات عاملان که قربانی رادیکالیسم بودند ازسوی ستیزه‌جویانی جدایی‌طلب چچنی که در خارج از روسیه هستند، حمایت شده‌اند. موضوعی که سبب شد دمیتری مدودوف، نایب‌رییس شورای امنیت روسیه بگوید که نه فقط عاملان، بلکه طراحان نیز باید مجازات شوند. آنچه مشخص است فصل جدیدی در مبارزه مسکو با تروریسیم که از سوریه آغاز شده بود تا اوکراین هم ادامه پیدا می‌کند و از این پس در کنار کلیدواژه «مبارزه با نئونازیسیم» که از ابتدا جنگ اوکراین از سمت مقامات روسیه شاهد بودیم، حتما «مبارزه با تروریسم» را هم خواهیم شنید.
![]()