چاپ

ایرانیان جهان - صبح نو /متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
روز گذشته اخباری دال بر ارسال نامه از سوی رییس دولت اصلاحات به رهبر انقلاب منتشر شد که بنا بر گفته محمدجواد حق‌شناس، عضو حزب اعتماد ملی اصل ماجرا برای دو ماه پیش بوده است. برخی سایت‌های خبری فحوای کلی حاکم بر این نامه را منتشر و تاکید کردند که ابراز وفاداری به ارزش های انقلاب و حاکمیت و ارائه راه حل برای حل مشکلات و درخواست از رهبری برای همراهی، مهم‌ترین بخش‌های این عریضه بوده است. اما چرا خاتمی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری چنین نامه‌ای نگاشته و آیا می‌توان میان این مرقومه و ریاست بهزاد نبوی بر نهاد اجماع‌ساز اصلاحات ارتباطی برقرار کرد؟
محمدجواد حق‌شناس، عضو شورای شهر تهران و عضو حزب اعتماد ملی روز گذشته در گفت‌وگو با ایلنا با اشاره به نامه خاتمی به رهبر انقلاب، با بیان اینکه این نامه در 37‌صفحه تنظیم شده و تقریبا برای دو ماه قبل است، تاکید کرد: «در این نامه در خصوص دغدغه‌ها و آینده انقلاب و کشور با رهبری صحبت کرده‌اند و برای دهه پیش رو راه‌حل‌هایی ارائه کرده‌اند». رویداد‌24 نیز جزئیات بیشتری از این نامه منتشر کرد. آنطور که این سایت نوشته، این نامه «با بیان سابقه و گذشته سیدمحمد خاتمی و خانواده او و اینکه «من که بودم و که هستم» آغاز شده و با دغدغه‌هایش برای انقلاب ادامه یافته و با طرح این سوابق بر این پیام تاکید شده که او «هیچگاه علیه انقلاب و رهبری و حاکمیت نیست». بنابر آنچه رویداد‌24 آورده، «در نامه خاتمی چالش‌ها و موضوعات پیش روی نظام مطرح شده و از رهبری رهنمود خواسته است. ظاهرا در نامه به مسائلی همچون مذاکرات با آمریکا و انتخابات‌1400 و حصر نیز اشاراتی شده و از آیت‌الله خامنه‌ای درخواست شده که این مسائل در دوره کنونی حل شود، زیرا اگر این مسائل به صورت حل نشده به آینده موکول شود، مشکلات سختی برای جمهوری اسلامی به جا خواهد گذاشت».
نامه‌ای در امتداد ریاست نبوی بر ناسا
نامه رییس دولت اصلاحات به رهبر انقلاب را شاید بشود از زاویه‌ای در امتداد ریاست بهزاد نبوی بر نهاد اجماع‌ساز اصلاحات(موسوم به ناسا) تحلیل و ارزیابی کرد. همانطور که در گزارش روز گذشته روزنامه نیز به آن اشاره شد، نبوی شخصیتی پاندولی میان رادیکالیسم و پراگماتیسم دارد که هر چه جلوتر آمده بر وجهه عمل‌گرایی او افزوده و از وجهه تندروی او کاسته شده است. در انتخابات سال گذشته مجلس نیز نبوی بر خلاف جو غالب بر اصلاحات، خواستار مشارکت اصلاح‌طلبان شد و تحریم را به هیچ‌وجه کارا و به صلاح ندانست. در حال حاضر نیز اصلاح‌طلبان با انتخاب نبوی به‌عنوان ریاست نهاد اجماع‌ساز، مترصد ارسال این پیام به حاکمیت هستند که می‌خواهند به‌طور مؤثر و تمام عیار در انتخابات ریاست جمهوری حضور یابند. خاتمی نیز در نامه خود با اعلام وفاداری نسبت به ارزش‌های انقلاب و حاکمیت و در چارچوب خواندن اصلاح‌طلبان، قصد کرده تا روند حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش رو را تقویت و تسهیل و به زعم خود، موانع نظارتی در احراز صلاحیت کاندیدای تماما اصلاح‌طلب را رفع کند؛ این تلاش با توجه به این دارد انجام می‌شود که اصلاح‌طلبان از مدت‌ها پیش، عبور از نامزد ائتلافی و اجاره‌ای و حمایت تمام و کمال از فردی اصلاح‌طلب در‌1400 را در دستور کار خود قرار داده‌اند و جز برخی صداهای برآمده از حزب کارگزاران سازندگی، بارها اعلام داشته‌اند که در زمین نامزدی با هویت غیر‌اصلاح‌طلبی نظیر آنچه قبلا درباره روحانی تجربه کردند، دیگر بازی نخواهند خورد.
نامه‌ای برای رفع مسوولیت
آنطور که از جزئیات منتشرشده نامه مذکور بر می‌آید، خاتمی تلاش کرده با رفع مسوولیت از اصلاح‌طلبان و رییس‌جمهوری و دولت تحت حمایت اصلاحات و در مقام علت‌یابی مشکلات، تمام وضع موجود را به گردن حاکمیت و شخص رهبر انقلاب بیندازد؛ رویکردی که پیشتر محمد موسوی‌خوئینی‌ها نیز آن را به‌نحوی البته شدیدتر به انجام رساند. موسوی‌خوئینی‌ها تیرماه امسال در نامه به رهبری، بدون کمترین اشاره به نقش خود و حمایت بی‌دریغش از دولت حسن روحانی، طلبکارانه مدعی شد: «کم نیستند کسانی که اصلاحِ امور و تغییر وضع نامطلوب کنونی را از عالی‌ترین جایگاه مدیریت کشور انتظار می‌کشند. در چشم این خیل عظیم، اوضاع غیرقابل‌دوام امروز صرفا معلول تصمیمات مدیرانی که می‌آیند و می‌روند نیست». رفع مسوولیت خاتمی از جریان اصلاح‌طلبی و رییس‌‌جمهوری و دولت تحت الحمایه اصلاحات آن هم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، امری کاملا طبیعی به نظر می‌آید. خاتمی همچون سایر اصلاح‌طلبان خوش ندارد با همدست به نظر رسیدن در داستان وضع موجود، پاسوز عملکرد روحانی شود و سبد رأی نامزد اصلاح‌طلب در‌1400 به نفع رقیب، متروک و خالی بماند. فرافکنی و سلب مسوولیت چهره‌هایی نظیر خوئینی‌ها و خاتمی که از قضا در یک تشکل مشترک یعنی مجمع روحانیون مبارز حضور دارند، در حالی است که بر همگان روشن و مبرهن است که اصلاح‌طلبان و در رأس همه آن‌ها محمد خاتمی برای قدرت گرفتن حسن روحانی چه در سال‌92 و به‌خصوص در سال‌96 چه زحمات شبانه روزی که نکشیدند. خاتمی اگر در سال‌92 خطاب به عارف نامه‌نگاری نمی‌کرد و از او نمی‌خواست که به نفع روحانی کنار بکشد، سرنوشت انتخابات آن سال به کلی به نفع نامزدی دیگر وارونه می‌شد. در انتخابات سال‌96 و در فقدان مرحوم هاشمی‌رفسنجانی، نقش خاتمی در پیروزی حسن روحانی پر رنگ‌تر نیز شد. خاتمی در آن برهه و برای کامیابی روحانی، کلیدواژه «تَکرار می‌کنم» را بر زبان آورد و نقشی فعال در دو دوره‌ای شدن دولت تدبیر ایفا کرد.
فرصت‌طلبی به وقت گذار قدرت
آنچه به‌عنوان خصیصه اصلی اصلاح‌طلبان به‌ویژه شخص خاتمی و سیاست‌ورزی او مبرهن است، سکوت در مواقع بحرانی و ظاهرشدن در آستانه رقابت بر سر کسب قدرت است. در ایام پس از انتخابات ریاست جمهوری سال‌88 که عده‌ای به بهانه اعتراض به نتیجه انتخابات، خیابان را بستری برای آشوب‌آفرینی و تسویه حساب‌های خاص خود قرار دادند، خاتمی برخلاف امروز که داعیه‌دار حرکت در چارچوب ارزش‌های حاکمیتی و انقلابی است، تماما مهر سکوت بر لب زد و بی‌اعتنا به شعله‌های فزونی‌خواه فتنه، عافیت‌طلبانه جانب انفعال را در پیش گرفت. در سال‌های بعد و پس از بروز بحران‌های ناشی از مدیریت غلط اقتصادی دولت تحت حمایت اصلاح‌طلبان نیز خاتمی ترجیح بر سکوت داد و جز چند اظهارنظر محافظه‌کارانه و پاستوریزه، نقد عمده‌ای را متوجه پاستورنشینان و در رأس آن‌ها حسن روحانی نکرد. با این حال، سکوت در قبال تحولات اقتصادی و اجتماعی کشور از سوی رییس دولت اصلاحات، در بزنگاه تقسیم قدرت ترک شده است. خاتمی در ماه‌های پایانی سال‌95 و در آستانه انتخابات‌96 به بهانه هم آوایی و وحدت درونی، طرح عجیب «آشتی ملی» را مطرح کرد که با واکنش بزرگان نظام و حتی خود اصلاح‌طلبان مواجه شد. عباس عبدی فروردین‌ماه‌96 در گفت‌وگو با خبرآنلاین، با اشاره به بی‌معنابودن طرح آشتی ملی و عدم تطابق آن با شرایط ایران، تصریح کرد: «در بحث آشتی ملی یک نوع اشتباه برداشتی صورت گرفت. چون این کلمه مربوط به وضعیت جوامع به شدت بحرانی و تنش‌آمیز است و جایی که رودرروی هم هستند، بیشتر مطرح است که الآن در افغانستان، لیبی، سوریه، یمن و حتی عراق این را می‌بینیم. اما در ایران این کلمه اصلا موضوعیتی ندارد».
نویسنده نامه به اشتباهات شان اعتراف کند
سید علیرضا مرندی نیز در واکنش به نامه اخیر رئیس دولت اصلاحات به رهبر معظم انقلاب گفت: تأکید کرد: بارها گفته‌ام و مطمئن هستم که رهبر انقلاب آنقدر بزرگ‌منش هستند که اگر این افراد همان زمان عذرخواهی و جبران خطا می‌کردند، شاید آنها را می‌بخشیدند، ولی چنین کاری نکردند.
وی با تأکید بر اینکه خام شدن در مقابل این قبیل نامه‌نگاری‌ها و این اظهارات قابل قبول نیست و مردم هم هوشیار هستند، گفت: گروه‌های سیاسی داخلی باید متفقا و به وضوح مواضع خودشان را در حمایت از مردم و رهبری اعلام کنند و این را مطالبه کنند که نویسنده این نامه باید به وضوح به اشتباهات شان اعتراف کند و در مراحل بعد، مراجع قانونی راجع به آنها تصمیم بگیرند.
عضو شورای مرکزی جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی در پایان تأکید کرد: در مقابل خیانت به کشور و مردم نمی‌توان به کسی ترحم کرد، لذا گروه‌های سیاسی هم یادشان باشد که نباید خام چنین اظهاراتی شوند و بدانند که همگی در مسائل کلان بین‌المللی باید پشت سر رهبری حرکت کنند.
اکنون نیز خاتمی تصور کرده می‌تواند با چنین نامه‌نگاری‌هایی، ضمن رفع اتهامات سیاسی از خود و جریان متبوعش، حاکمیت را برای تدارک زمینه حضور تسهیل شده و مؤثر اصلاح‌طلبان در انتخابات آینده تحت فشار قرار داده و با این ترفند، حضور اصلاحات در قوه اجرایی کشور را همچون هشت سال گذشته تضمین کند.