چاپ

ایرانیان جهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
باربارا اسلاوین، استاد دانشگاه جورج واشنگتن و عضو ارشد اندیشکده شورای آتلانتیک، در مقاله‌ای که در وب‌سایت این اندیشکده منتشر شده است، می‌گوید برخلاف برخی شایعات، افکار عمومی امریکا کاملا موافق بازگشت این کشور به توافق هسته‌ای با ایران است. وی در این مقاله می‌نویسد: از مراسم تحلیف جو بایدن، رییس‌جمهور منتخب امریکا، هفته‌ها می‌گذرد اما هنوز پیشرفت چشمگیری در جهت بازگشت به برجام ایجاد نشده و این موضوع خشم حامیان این توافق را برانگیخته است. اعضای کنگره امریکا و لابی‌گران مختلفی که از همان ابتدای اجرای این توافق با آن مخالف بودند، از این فرصت استفاده کرده و مخالفت خود را با لغو تحریم‌های ایران و بازگشت به برجام اعلام کردند. با این حال نظر اعضای کنگره (خصوصا امثال جمهوری‌خواهانی که روز ششم آوریل به بایدن نامه نوشتند و از او خواستند تحریم‌ها را حفظ کند) هیچ ارتباطی با روند دیپلماسی کنونی ندارد. این روند آغاز شده و از ششم آوریل تاکنون پیشرفت چشمگیری داشته است. در سال 2015 قانونی به نام قانون توافق هسته‌ای ایران (اینارا) در کنگره امریکا به تصویب رسید که به آنها اجازه می‌داد هر توافقی را که در مذاکرات 1+5 به دست می‌آید دوباره بررسی کنند. طبق این قانون برای جلوگیری از اجرای برجام که توافقنامه‌ای میان دولت باراک اوباما و ایران محسوب می‌شد، به دو سوم اکثریت هر دو مجلس سنا و نمایندگان امریکا نیاز بود. اما حتی زمانی که جمهوری‌خواهان کنترل هر دو مجلس را در دست داشتند، کنگره امریکا نتوانست این تعداد رای غیرقابل وتو را به دست آورد، چه برسد به حالا که دموکرات‌ها در راس امور هستند. کنگره تنها در صورتی وارد عمل می‌شود که دو طرف بخواهند در مورد یک توافق جدید مذاکره کرده یا در توافق قبلی تغییرات اساسی ایجاد کنند؛ اما تا زمانی که توافق اصلی احیا نشود هیچ یک از اینها اتفاق نخواهد افتاد. بایدن در ابتدا مجبور بود کمی احتیاط کند تا مطمئن شود نامزدهای اصلی‌اش از سد کمیته روابط خارجی مجلس سنا به ریاست باب منندز، سناتور دموکرات و مخالف برجام از ایالت نیوجرسی، عبور می‌کنند. بایدن در مجلس سنا برای تصویب قوانین داخلی به رای منندز نیاز دارد. اما بعید است این سناتور که پیشتر سیاست‌های جنگ‌طلبانه‌اش را در جلسات استماع ابراز کرده بود، اجازه دهد دیدگاه‌هایش در مورد ایران با طرح چند میلیون دلاری‌اش برای توسعه زیرساخت‌های ایالت نیوجرسی تداخل پیدا کند.بایدن مجبور بود به راب مالی، نماینده ویژه‌اش در امور ایران نیز زمان دهد تا تیمی را برای آماده‌سازی اقدامات لازم به منظور بازگشت به تعهدات و مشاوره با شرکای امریکا در اروپا و خاورمیانه تشکیل دهد. در این بین ایران با پیشنهاد میانجی‌گری اتحادیه اروپا موافقت کرد و از تقاضای رفع کامل تحریم‌ها به عنوان پیش‌شرط مذاکرات عقب‌نشینی کرد.اکنون زمان مذاکره پشت پرده به سر آمده است. در وین، اعضای باقی‌مانده برجام یعنی ایران، چین، روسیه، فرانسه، انگلیس و آلمان روز سه‌شنبه یک دور مذاکره چندجانبه برگزار کردند و سپس در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه مذاکرات فنی خود را در خصوص لغو تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای ایران ادامه دادند. هم ایران و هم امریکا اعلام کردند مذاکرات «سازنده» بوده است.علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران در یک گفت‌وگوی کلاب‌هاوسی اعلام کرد ایران می‌تواند در چند هفته اقداماتی را که برای توسعه برنامه هسته‌ای‌اش انجام داده به عقب بازگرداند. او همچنین از شکستن بن‌بست در بحث پیشقدم شدن ایران یا امریکا خبر داد. در این بین بایدن می‌تواند با صدور فرمان اجرایی و بدون برانگیختن مخالفت داخلی، تحریم‌های دونالد ترامپ را لغو کند.
آنهایی که ادعا می‌کنند افکار عمومی امریکا علیه بازگشت سریع و بی‌قید و شرط به برجام است، یا صداقت ندارند یا افکار عمومی امریکا را نمی‌شناسند (از هر ده امریکایی، شش نفر موافق توافق اتمی با ایران هستند).امریکایی‌ها هم مثل بیشتر مردم جهان به‌شدت درگیر مقابله با بحران کرونا و بازگشت به زندگی عادی هستند. این روزها تقریبا هیچ مساله‌ای در حوزه سیاست خارجی وارد چرخه اخبار روزانه امریکا نمی‌شود، البته به استثنای چین که به خاطر رشد اقتصادی سریع و نقض حقوق بشر به هیولای جدید جهان غرب تبدیل شده است. در واقع نظرسنجی اخیر موسسه گالوپ نشان می‌دهد با اینکه بخش عمده مردم امریکا نسبت به حکومت ایران دیدگاه منفی دارند، اما تنها 4 درصد از مردم، ایران را بزرگ‌ترین تهدید خارجی علیه امریکا می‌دانند. چین با 45 درصد در صدر قرار دارد و روسیه (26 درصد) و کره شمالی (9 درصد) در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند.خروج یک‌جانبه دولت دونالد ترامپ از برجام، شکستی فاحش و مفتضحانه بود و به لطف همین مساله، اکثریت امریکایی‌ها- و دو سوم کارشناسان خاورمیانه مستقر در امریکا- اکنون حامی توافق اصلی با ایران هستند.سیاست فشار حداکثری ترامپ منجر به شکست حداکثری برای امریکا شد، چرا که نفوذ ایران در منطقه افزایش یافت. وقتی از ابزار تحریم بیش از حد استفاده شود، درست مثل آنتی‌بیوتیک تأثیر آن به مرور کمتر می‌شود. ایران در دوره تحریم توانست از طریق کانال‌های خود در مالزی و دیگر نقاط جهان، به چین نفت بفروشد. ایران با غنی‌سازی 20 درصدی و ادامه غنی‌سازی در فردو توانست برای خود اهرم فشار ایجاد کند. این کشور همچنین تهدید کرد جلوی دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به تأسیسات خود می‌گیرد، اما در لحظه آخر این مجوز را تا پایان ماه مه تمدید کرد.متحدان اروپایی امریکا نتوانستند ضررهای اقتصادی را که ایران پس از خروج شرکت‌هایشان از بازار این کشور به دنبال پیروزی ترامپ در انتخابات متحمل شد جبران کنند، اما با این وجود موفق شدند ساختار برجام را دست‌نخورده نگه دارند. جوزپ بورل، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در ماه فوریه در گفت‌وگو با شورای آتلانتیک گفت احیای برجام اولویت اول اوست. باید از نقش بورل و تیمش، از جمله معاونش انریکه مورا که نشست‌های روز سه‌شنبه کمیسیون مشترک برجام را بر عهده داشت، در زنده نگه داشتن دیپلماسی تقدیر کرد.در این بین، جنگ‌طلبان جمهوری‌خواه و سخنگوهای سابق دولت ترامپ همچنان پیشرفت در مذاکرات را «خوش‌رقصی برای ایران» می‌خوانند. دولت بایدن این افراد را نادیده می‌گیرد و برای نجات یک دستاورد بزرگ در حوزه دیپلماسی چندجانبه و منع اشاعه سلاح‌های اتمی، کاری که لازم است را انجام می‌دهد.
ترجمه هدیه عابدی