چاپ

ایرانیان جهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
الجزیره/ تصمیم جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات متحده برای احیای توافق هسته‌ای ایران با دولت جدید اسراییل را بر سر یک دو راهی استراتژیک قرار داده است. تل‌آویو در این خصوص دو گزینه پیش رو دارد. نخست اینکه سیاست بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق را ادامه دهد. نتانیاهو کسی بود که هرگونه توافق با ایران که موجب برداشته شدن بخشی از تحریم‌های ایران کشور می‌شد را نفی می‌کرد. او برخلاف برخی که معتقد بودند اگر نشود امریکا را در این خصوص راضی کرد بهتر است به کمپین آنها ملحق شویم را نیز مردود می‌دانست. نتانیاهو معتقد بود اسراییل نباید در خصوص توافق هسته‌ای ایران هیچ همکاری با دولت بایدن صورت دهد. یائر لاپید، وزیر امور خارجه اسراییل در نخستین دیدارش با آنتونی بلینکن، وزیر امورخارجه امریکا در تاریخ بیست و هفتم ژوئن به چارچوب‌های رویکرد کابینه جدید اسراییل اشاره کرده و گفت: ما معتقدیم راه بحث درباره این اختلاف‌نظرها گفت‌وگوی حرفه‌ای و مستقیم است نه برگزار کردن کنفرانس مطبوعاتی». به نظر می‌رسد که رویکرد کابینه جدید اسراییل کاملا در نقطه مقابل کمپین فشار بنیامین نتانیاهو قرار دارد که از سال 2015 علیه توافق هسته‌ای آغاز کرده بود. در آن سال بنیامین نتانیاهو پیشنهاد باراک اوباما برای پیوستن به جرگه مشورتی پیش از توافق را رد کرده بود.
از نظر اسراییل توافقی که برخی از بندهای آن محدودیت 10 تا 15 ساله داشت، توافق ایده‌آلی نبود. اما به گفته برخی از مقامات ارشد وزارت دفاع اسراییل این توافق بسیار بهتر از در کار نبودن توافق است چراکه به عقیده آنها برجام تهران را وادار می‌کرد ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را در حد مشخصی نگه داشته و رژیم بازرسی‌های بازرسان آژانس از تاسیسات خود را بپذیرد.
اما نتانیاهو در پس پرده علیه اوباما دست به اقدام زده و سعی کرد کنگره امریکا را علیه توافق سال 2015 برجام بسیج کند که البته شکست خورد. برجام در نهایت در آن سال امضا شد. اما بعد از دولت اوباما، نتانیاهو از رابطه نزدیکش با دونالد ترامپ و برخی جمهوری‌خواهان استفاده کرده و دولت امریکا را وادار کرد تا در سال 2018 از توافق هسته‌ای با ایران خارج شود. اما سوال اینجاست که اسراییل از این خروج چه به دست آورد؟ غیر از اینکه خشم و سرخوردگی دیگر طرف‌های برجام نظیر روسیه، چین، انگلیس و فرانسه را موجب شد.
جو بایدن در دسامبر سال 2020 و درست چند هفته قبل از اینکه وارد کاخ سفید شود پاسخی برای این سوال ارایه کرده و اعلام کرد که مخالفت‌ها با توافق هسته‌ای با ایران نتایج معکوس داشته و نتوانسته اهداف مخالفان برجام را تامین کند. بایدن گفت: «ایران توانایی خود را برای تولید مواد هسته‌ای افزایش داده است و حالا آنها به توانایی برخورداری از مواد هسته‌ای لازم برای ساخت یک بمب هسته‌ای بسیار نزدیک شده‌اند». شاید بتوان گفت که انتقاد ماه ژانویه سال 2020 بایدن علیه اقدام ترامپ در خروج از توافق هسته‌ای با ایران، انتقادی از بنیامین نتانیاهو هم باشد. بایدن در یک گردهمایی انتخاباتی در نوادا گفت: «هر اتفاقی که طی هفته‌های گذشته در ایران و عراق رخ داده است به این خاطر بوده که ترامپ در سال 2018 از توافق هسته‌ای با ایران که حمایت گسترده بین‌المللی را پشت خود داشت، خارج شد».
کاملا بدیهی است که بنیامین نتانیاهو شکست خود را در موضوعی که سال‌ها به خاطر آن به «آقای امنیت» مشهور شده بود، نمی‌پذیرد. او حتی در کرسی‌های کنست نیز همچنان علیه تلاش‌های امریکا برای احیای توافق هسته‌ای با ایران موضع می‌گیرد. نتانیاهو مدام بر سر نفتالی بنت، نخست‌وزیر و یائر لاپید وزیر خارجه اسراییل فریاد می‌زند و آنها را متهم می‌کند که منافع امنیتی اسراییل را به خطر انداخته‌اند چراکه به امریکا گفته‌اند در صورتی که تصمیم به حمله به ایران بگیرند، از پیش واشنگتن را مطلع خواهند کرد. نتانیاهو گفته است: «اگر قرار بود حمله به نیروگاه هسته‌ای عراق غافلگیرانه نباشد، نمی‌توانستیم منهدمش کنیم». اشاره نتانیاهو به حمله سال 1981 نیروهای هوایی اسراییل به رآکتور نیمه‌کاره هسته‌ای عراق است. نتانیاهو گفته که امریکا بارها از او درخواست کرده که در صورت تصمیم برای حمله به ایران، کاخ سفید را در جریان بگذارد اما او از سپردن چنین تعهدی سر باز زده است.
یائر لاپید، وزیر خارجه اسراییل در اولین روز کاری خود اعلام کرد که یکی از اولین وظایف وی اصلاح روابط اسراییل با دموکرات‌ها خواهد بود. او این کار را با آنتونی بلینکن در جلسه 27 ژوئن در رم آغاز کرد. لاپید به بلینکن گفت: «طی چند سال گذشته، اشتباهاتی انجام شده است. و به موضع بی‌طرفانه اسراییل در خصوص دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه ضربه وارد آمده است. ما باهم این اشتباهات را برطرف خواهیم کرد».
پیشرفت مذاکرات هسته‌ای میان ایران و امریکا موجب شده نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسراییل که خودش موضع تندی در قبال ایران دارد مجبور شود تصمیم بگیرد که آیا با جریان همراه شود یا اینکه بار دیگر دردسر تنش در روابط با امریکا و دیگر قدرت‌های جهان و البته تنش با یائر لاپید را که تمایلات چپگرایانه دارد، بپذیرد. دولت بایدن کاملا آشکارا اعلام کرده است که تلاش می‌کند روابطش با دولت جدید اسراییل را بهبود ببخشد.
همواره نخست‌وزیران اسراییل اصرار داشته‌اند که وقتی پای برنامه هسته‌ای ایران در میان است همه گزینه‌ها باید روی میز باشد. به دیگر سخن، اسراییل حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران را منتفی نمی‌داند. اما وقتی که ساکن کاخ سفید بخواهد با روندی منطقی یک رویارویی را به شکلی صلح‌آمیز حل‌و‌فصل کند، اسراییل باید بپذیرد گزینه نظامی دیگر نمی‌تواند روی میز بماند. دو شکست نتانیاهو در کاستن از سرعت برنامه هسته‌ای ایران و بحرانی کردن روابط اسراییل با دموکرات‌ها، باید درس مهمی به بنت آموخته باشد و آن هم اینکه اسراییل نمی‌تواند امریکا را به زانو درآورد و حتی اگر پیروز شود در نهایت شکست خواهد خورد.