چاپ

ایرانیان جهان - دیپلماسی ایرانی /متن پیش رو در دیپلماسی ایرانی منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
ایگور سوبوتین-نیزاویسیمایا گازیتا/ رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، در آنکارا با طحنون بن زاید آل نهیان، معاون امنیت ملی امارات متحده عربی مذاکرات مهمی انجام داد. سفر نماینده عالی رتبه این امیرنشین عرب به آنکارا تغییر بزرگی در روابط جمهوری ترکیه و کشورهای حوزه خلیج فارس ایجاد می کند که ترکیه با برخی از آنها برای مدتی طولانی در رویارویی آشکار بوده است. کارشناسان معتقدند که شرایط دشوار باعث این رفتارهای آشتی گونه از سوی اردوغان بوده است.
در پی این دیدار در آنکارا، اردوغان اظهار داشت که مذاکرات بین ترکیه و امارات از طریق سازمان های اطلاعاتی سودبخش بوده است. رئیس جمهوری ترکیه گفت: «من معتقدم که چندین دور دیگر مذاکره در آینده وجود خواهد داشت.» وی از آمادگی خود برای دیدار با ولیعهد ابوظبی، محمد بن زاید آل نهیان، که رهبر بالفعل امارات است هم سخن گفت. انور قرقاش، مشاور دیپلماتیک رهبری امارات، مذاکرات در ترکیه را «تاریخی و مثبت» توصیف کرد. وی در توییتر خود نوشت: «رفاه و توسعه در اولویت است – این نیروی محرکه سیاست داخلی و خارجی ما است.»
همچنین از فعال شدن سرمایه گذاری های بین دو دولت هم صحبت به میان آمده است. حداقل رجب طیب اردوغان اظهار داشت که امارات قصد دارد یک «سرمایه گذاری جدی» و «در مدت زمان بسیار کوتاه» در ترکیه انجام دهد. این سرمایه گذاری احتمالا به جمهوری ترکیه کمک می کند تا با پیامدهای بحران عمیق اقتصادی مقابله کند. کارشناسان انتظار دارند همکاری امنیتی بین آنکارا و ابوظبی هم گسترش یابد.
چنین خبری در نوع خود نادر است. ترکیه و امارات در تعدادی از درگیری های خاورمیانه و شمال آفریقا مواضع متضادی با یکدیگر دارند. در حالی که آنکارا آشکارا از مقامات ناحیه غربی لیبی حمایت می کرد، گمان می رفت که ابوظبی در حال کمک به فرمانده ارتش ملی لیبی (LNA)، خلیفه حفتر بوده است. در ماه مه 2020، مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه اظهار داشت که «اقدامات امارات متحده عربی به دلیل دخالت آنها در امور لیبی، یمن و دیگر کشورهای منطقه به هرج و مرج در خاورمیانه منجر شده است.» این دیپلمات با اشاره به اینکه امارات متحده عربی در تلاش است تا «به ارتش ترکیه حمله کند» گفت: «ابوظبی و تعدادی از پایتخت های دیگر سعی می کنند تا وضعیت لیبی را برای مدتی طولانی بی ثبات نگه دارند و این کشور را به چند قسمت تقسیم کنند.»
در مصاحبه با نیکی ((Nikkei، که در روز 19 آگوست منتشر شد، اظهارات رئیس دیپلماسی ترکیه در رابطه با امارات و همسایگان آن اما حاکی از دوستی بود. چاووش اوغلو گفت: «ترکیه همیشه از ایجاد روابط مفید دوطرفه با کشورهای همسایه برای افزایش امنیت، ثبات و رفاه منطقه و ساکنان آن حمایت کرده است.» وی افزود: «ما می توانیم از طریق گفت وگوی صریح و بی تعارف بر اختلافات خود با عربستان سعودی و امارات غلبه کنیم. روابط و پیوند فرهنگی نزدیکی بین مردمان ما وجود دارد. بنابراین، اگر ما در این زمینه گام های صادقانه و ملموس برداریم، دلیلی نمی بینم که روابط توسعه نیابد. من اطمینان دارم که در آینده تماس هایمان با عربستان سعودی و امارات بهبود خواهد یافت.»
در گفت وگو با نیزاویسیمایا گازیتا، آیکان اردمیر، عضو سابق مجلس و مدیر ارشد برنامه ترکیه در صندوق آمریکایی دفاع از دموکراسی، خاطرنشان کرد که ترکیه و امارات متحده عربی مخالفان اصلی همدیگر در جریان اختلافات بر سر سازمان اخوان المسلمین (که در روسیه ممنوع است) هستند. این تحلیلگر یادآوری می کند: «تا همین اواخر، آنکارا بارها ابوظبی را متهم می کرد که در همه توطئه ها علیه ترکیه از جمله تلاش برای کودتای 2016، حملات تروریستی مختلف و بحران های اقتصادی دست داشته است.» به گفته اردمیر، با این حال، انتخاب رئیس جمهوری جدید آمریکا و همچنین تلاش های سریع وی برای دستیابی به توافق با ایران، موضع آنکارا را تغییر داده است.
این کارشناس می گوید که اردوغان در حال حاضر در تلاش برای بهبود روابط با اسرائیل، مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی است، به این امید که روابط بهتر به کاهش انزوای منطقه ای ترکیه کمک کند. عضو سابق مجلس ترکیه می گوید: «اردوغان که حامی اصلی اخوان المسلمین بود، هیچ علاقه ای به رهبری متخاصم در مصر، عربستان سعودی و امارات ندارد، اما وی احساس می کند که باید در دوران بایدن در روابط بین الملل عمل گرا بود.» اردوغان معتقد است که فارغ از این که این تلاش ها برای عادی سازی روابط با این کشورها موفقیت آمیز خواهند بود یا خیر، خود این اقدامات باعث بهبود روابط با دولت بایدن خواهد شد که از آنکارا آشکاراتر از دولت ترامپ انتقاد کرده است.»
همچنین، اردمیر یادآوری می کند که یکی از رهبران جنایات سازمان یافته ترکیه ای به نام صدات پکر در امارات متحده عربی پنهان شده است و با انتشار پیام های ویدئویی خود در یوتیوب، در مورد پشت پرده سیاست ترکیه و اسرار تشکیلات سیاسی در آنکارا صحبت می کند. اردمیر در پایان می گوید: «حضور یک رئیس مافیا در دبی که دست به افشاگری می زند و با اعترافات خود در ماه های گذشته دولت اردوغان را متزلزل کرده است هم به عاملی تبدیل شده است تا ترکیه به دنبال راه هایی برای بهبود روابط با امارات متحده عربی با هدف جلوگیری از زیان وارد شده از طرف پکر باشد.»
ترجمه علی مفتح