چاپ

ایرانیان جهان - ایران /متن پیش رو در ایران منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
روگ باندو- ریسپانسیپل استیت کرافت/ آلمان کمتر از 20 روز تا انجام اولین انتخابات خود بدون آنگلا مرکل از سال 2005 به بعد قرار دارد. این زن قدرتمند در تمامی این سال‌ها به‌عنوان رهبر حزب دموکرات مسیحی (CDU) پیوسته برنده انتخابات و صدراعظم آلمان می‌شد و به نظر می‌رسید به بسیاری از نقاط اروپای غربی قوامی را می‌بخشد که بدون مشارکت صنایع شکوفا و سیاست‌های قوی ژرمن‌ها نمی‌توانستند از آن بهره‌مند شوند.
هیچ یک از کسانی که امیدوارند جای مرکل را در این معادله قدرت بگیرند، توانی در حد وی ندارند و این شامل اولاف شولتز از حزب سوسیال دموکرات (SPD) هم می‌شود که مدل فرمانروایی احتمالی‌اش را براساس مؤلفه‌های کاری مرکل بنا نهاده است. این در حالی است که مرکل طی یک زمامداری 16 ساله، سه بار دست به تشکیل دولت‌هایی ائتلافی با مشارکت سوسیال دموکرات‌ها زد اما هر بار بر آنها سایه می‌انداخت و بازیگر اصلی صحنه می‌شد. برای انتخابات پیش رو باید روی «سبزها» هم حساب کرد، بخصوص که مرکل دیگر در صحنه نیست تا اقبال سایرین کمرنگ به‌نظر رسد. آیین کاری سبزها مبتنی بر افکار چپگرایانه و سیاستمدارانی است که محیط زیست برایشان مهم است ولی حتی در بین اعضای مرکزی این حزب نیز اختلاف سلیقه‌هایی وجود دارد. حزب «چپ» (Die Linke) هم که ترکیبی از نیروهای تندرو و جدا شده از «SPD» و کمونیست‌های آلمان شرقی سابق است، جایگاه مردمی عمیقی ندارد و سایر احزاب از همکاری وسیع با آنها در سطوحی بالا و ملی خودداری ورزیده‌اند.
جانشین مرکل هرکس که باشد، تصور می‌شود بافت و نحوه حکومتش چیزی به کلی تازه باشد و مدل‌های نامأنوسی را در اداره این کشور پیاده کند. یکی از محصولات مستقیم و صریح چنان حاکمیتی می‌تواند عوض شدن روال کاری ارتش و هر چه مستقل‌تر شدن آن و دوری جستنش از تکالیفی باشد که ناتو برای تمامی اعضای خود در زمینه امور نظامی تعریف و اجرایی کرده است.
با توجه به اینکه انتظار می‌رود هفت حزب متفاوت به حداقل آرای لازم برای راهیابی به پارلمان آلمان دست یابند، برای اولین بار در این کشور احتمالاً دولتی ایجاد خواهد شد که از ائتلاف سه حزب شکل خواهد گرفت. بستگی به نوع نگاهی که در ایالات مختلف آلمان و نزد مردم این کشور وجود دارد، می‌توان مثلاً به دولتی متشکل از اعضای ارشد CDU، SPD و CSU اشاره کرد که آخری همان «اتحادیه سوسیال مسیحی‌» است‌ که مرکل از آن آمده بود. اما میزان تغییر در این گمانه‌زنی و شرایط سست هر هفت حزب حاضر در صحنه به گونه‌ای است که برای هر یک از این احتمالات چیزی بیش از 50 درصد امکان وقوع متصور نیست و هر رویدادی را می‌توان متصور دانست. یکی از بارزترین این اتفاقات احتمالی، تشکیل دولتی است که شاید نگره‌های اجتماعی‌اش چپگرایانه باشد اما سیاست‌های خارجی‌اش با رویکردی به سمت دست راستی‌ها شکل گیرد. توقع و انتظار چنین رخدادی زمانی شدت می‌گیرد که به یاد آوریم چیزی به‌عنوان مراحل مقدماتی انتخابات پارلمانی در آلمان وجود ندارد و کارها بیش از آن که با رجوع به آرای مردمی صورت پذیرد، برمبنای صلاحدید شخصی احزاب و حتی رویکردهای مقطعی آنها سامان می‌گیرد و شاید تجلی این رویکردها و تبعات بد آن در دوره «پسامرکل» عیان‌تر ازهر زمانی شود.
برخی می‌گویند اگر قرار است سوسیال دموکرات‌ها زمانی بیشترین شانس را برای خودنمایی در انتخابات آلمان داشته باشند، همین حالا و بلافاصله پس از خروج مرکل از صحنه است که هیچ یک از سایر احزاب این کشور وضعیت پایداری ندارند. این در حالی است که «SPD» رویکردهایی فراملی دارد و با «اتحادیه اروپا» تعاملی همیشگی داشته و با وجود این مخالف افزایش بودجه نظامی کشور و ساختن ارتشی قدرتمندتر است. «SPD» همین حالا نیز عنان اداره وزارت کلیدی «خارجه» را در دولت آلمان در دست دارد و با اینکه مخالف سیاست‌های بعضاً جهان‌گسترانه چین و روسیه است که یک احساس و رویکرد عمومی در ساختار احزاب آلمان است، بیش از سایرین با این دو غول صحنه سیاست راه آمده است. «سبزها» برخلاف SPD می‌گویند باید بر گستره فعالیت‌های ارتش افزود و چون امریکا در بسیاری از نقاط اروپا مستقر شده و تأسیسات نظامی‌اش را در آن مناطق پیاده کرده، آلمان نباید در این عرصه تحت‌الشعاع ولو یک دولت غربی و شریک گاه به گاهش قرار گیرد. حزب دموکرات‌های آزاد نیز همین نگرش را دارند و بزرگ‌سازی ارتش را ضروری می‌انگارند و همه این باورها سبب می‌شود در انتخابات پیش رو یکی از بزرگ‌ترین مسائل و دغدغه‌ها، نحوه ساخت مجدد و عملکرد ارتشی باشد که در دوره مرکل چندان به چشم نمی‌خورد و در غیاب او خواه ناخواه الزامی‌تر جلوه خواهد کرد.
هر اتفاقی در آلمان بیفتد، امریکا در عصر جو بایدن و بخصوص بعد از افتضاح اخیر در زمینه خروج نیروهای نظامی‌اش از افغانستان ضعیف‌تر از آن نشان می‌دهد که بر پهنه نظامی اروپا تأثیری را بگذارد که خود می‌خواهد. این چیزی است که خود آلمان‌ها باید در مورد آن به یک اجماع کلی در عصری برسند که رفتن مرکل، احزاب این کشور را لرزان‌تر از هر زمانی کرده است.
ترجمه وصال روحانی