ایرانیان جهان - ایرنا / پایگاه خبری- تحلیلی «نشنال اینترست» با اشاره به موقعیت ژئواستراتژیک جمهوری‌های آسیای مرکزی به «دونالد ترامپ» پیشنهاد داد که سفر به این منطقه را در دستور کار خود قرار دهد زیرا مواد معدنی و گذرگاه‌های موجود در آن، حضور واشنگتن را برای داشتن قدرت رقابت و نفوذ حیاتی کرده است.
پایگاه خبری- تحلیلی نشنال اینترست با اشاره به تاریخچه و اهمیت جاده ابریشم برای نفوذ در آسیای مرکزی آورده است که امروزه جاده ابریشم نیازمند فرصتی از جنس دیپلماسی است و به همین دلیل «دونالد ترامپ» باید نخستین رئیس‌جمهور ایالات متحده باشد که به آسیای مرکزی سفر می‌کند. این سفر برای این مهم است که کاخ سفید نشان دهد آمریکا برای اولین بار از زمان استقلال این منطقه از اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991، آماده است تا نقش‌های مهمی را در این منطقه برعهده بگیرد.
طبق این تحلیل، آسیای مرکزی در دوره‌ای نادیده گرفته می‌شد اما اکنون توجه جهانی به این منطقه جلب شده است. ذخایر عظیم مواد معدنی و موقعیت ژئواستراتژیک آن، این منطقه را به صحنه‌ای مهم برای منافع آمریکا تبدیل کرده است. در حالی‌که رهبران قزاقستان، ازبکستان و قرقیزستان برای نشست «C5+1» در واشنگتن گرد هم می‌آیند، سفر رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه نشان می‌دهد که واشنگتن مصمم است نقش محوری را در آینده اقتصادی و ژئوپلیتیکی این منطقه بازی کند.
این گزارش مدعی است: آسیای مرکزی به‌طور مداوم در جستجوی توجه آمریکا بوده است. قزاقستان و ازبکستان به تازگی قراردادهای چند میلیارد دلاری با شرکت‌های آمریکایی برای خرید هواپیماهای بوئینگ و لوکوموتیو امضا کرده‌اند. این توافقات که در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل منعقد شد، تلاشی آشکار برای جلب توجه ترامپ بود. جمهوری آذربایجان —هرچند از نظر جغرافیایی در آسیای مرکزی نیست— بازیگری کلیدی در پیوندهای منطقه‌ای است که روابط خود با واشنگتن را نیز عمیق‌تر کرده است.
براین اساس باکو به‌عنوان محور ارتباطی منطقه از نظر جغرافیایی و دیپلماتیک است که با قرار گرفتن میان روسیه و ایران و در قلب «کریدور میانی» می‌تواند بازارها و مسیرهای انرژی آسیای مرکزی را به اروپا وصل کند. همچنین این کشور در قالب سازمان کشورهای ترک زبان، در زمینه حمل‌ونقل، تجارت و رزمایش‌های نظامی میان کشورهای ترک‌زبان نقش‌آفرینی می‌کند. به گفته دو تحلیلگر این کشور «آذربایجان قصد دارد خود را پلی به آسیای مرکزی، به‌ویژه برای قدرت‌های غربی، معرفی کند.»
بازار ![]()
کشورهای منطقه به دنبال روابط متوازن با قدرت‌های جهانی برای جلوگیری از وابستگی به یک قدرت واحد هستند اما تاکنون آمریکا بخش جدی این معادله نبوده و بیشتر بر حقوق بشر و دموکراسی تمرکز داشته است. به نوشته نشنال اینترست، جنگ اوکراین این فرصت را برای واشنگتن برجسته کرده تا تضعیف نفوذ روسیه در این منطقه را پُر کند.
این گزارش تصریح دارد: مزایای همکاری با این منطقه برای آمریکا روشن است. با تسلط چین بر بازار عناصر نادر خاکی، ایالات متحده نیاز فوری به منابع جایگزین دارد. آسیای مرکزی ذخایر غنی و زیرساخت‌های معدنی برجامانده از شوروی را داراست که مشتاق بهره‌برداری از این مزیت‌ها هم است. آخرین تنش تجاری آمریکا و چین که با کنترل صادرات مواد معدنی توسط چین آغاز شد، اکنون کمی آرام گرفته است. از آنجایی که امکان دارد پکن از این اهرم برای فشار بر واشنگتن استفاده کند، آسیای مرکزی می‌تواند گزینه‌ای جایگزین و نزدیک برای آمریکا باشد.
طبق تحلیل این موسسه آمریکایی، «اهمیت این منطقه تنها به منابع معدنی محدود نیست و مسیرهای تجاری اصلی میان شرق آسیا و اروپا را هم شامل می‌شود. «کریدور میانی» که از دریای خزر عبور می‌کند و روسیه و ایران را دور می‌زند، به‌سرعت در حال رشد است و طی پنج سال، حجم بار آن 6 برابر شده و انتظار می‌رود تا سال 2030 سه برابر شود.»
این گزارش در پایان تصریح دارد که با افزایش توجه روسیه و چین به آسیای مرکزی، این منطقه دیگر بخشی حاشیه‌ای نیست بلکه مرکز منابع، تجارت و رقابت قدرت‌های بزرگ است و اگر آمریکا می‌خواهد قدرت رقابت و نفوذ پایدار داشته باشد، باید در منطقه حاضر باشد.