ایرانیان جهان - ایسنا / سالروز نخستین کشتار «پیجرها» در لبنان فرا رسیده است؛ فاجعه‌ای که رژیم صهیونیستی رقم زد و هزاران لبنانی را زخمی یا معلول کرد. اگرچه دستگاه‌های دولتی در روزهای نخست به مدیریت اضطراری پرداختند، اما خیلی زود کنار کشیدند و مسئولیت درمان و بازپروری را به دوش حزب‌الله و نهادهای همسو گذاشتند.
همزمان با فرا رسیدن سالروز انفجار تروریستی پیجرها در لبنان توسط رژیم صهیونیستی، روزنامه الاخبار در گزارشی نوشت: «تعافینا» یا «بهبود یافتیم» شعاری است که حزب‌الله در نخستین سالگرد کشتار پیجرها برگزیده است، اما این عبارت نه صرفاً یک شعار سیاسی، بلکه بازتابی از تلاش گسترده نهادهای مردمی برای بازپروری قربانیانی است که دولت پس از پایان وضعیت فوق‌العاده به فراموشی سپرد.
در سپتامبر 2024، ارتش رژیم صهیونیستی با انفجار دستگاه‌های موسوم به پیجر در مناطق غیرنظامی لبنان، صحنه‌ای از خون و وحشت رقم زد. بر اساس آمار رسمی، دست‌کم 20 نفر شهید و بیش از سه هزار نفر زخمی شدند. بسیاری از این زخمی‌ها دچار نقص عضو یا نابینایی شدند؛ به‌گونه‌ای که حدود 300 نفر؛ از جمله 11 زن و 7 کودک به‌طور کامل بینایی خود را از دست دادند.
پزشکان حاضر در صحنه، این رویداد را «کشتاری بی‌سابقه» توصیف کردند که نه یک جنگ بوده، بلکه کشتاری هدفمند برای فلج کردن یک جامعه کامل قلمداد می‌شود و تصاویر دلخراش قربانیان، صورت‌های سوخته، اندام‌های قطع‌شده و چشمان نابینا،هنوز در حافظه جمعی مردم زنده است.
بازار
انفجار پیجرها در لبنان
مدیریت اولیه و عقب‌نشینی دولت
در روزهای نخست، بیمارستان‌های دولتی و خصوصی با بسیج عمومی صدها عمل جراحی فوری انجام دادند. وزارت بهداشت لبنان همراه با اتحادیه پزشکان برنامه‌ای برای پیگیری درمان طولانی‌مدت راه‌اندازی کرد و مراکز ویژه‌ای در بیمارستان‌های رفیق الحریری و بعبدا گشوده شد، اما این تلاش‌ها چندان دوام نیاورد و با کاهش پوشش هزینه‌ها از سوی دولت و تعیین تعرفه‌هایی پایین‌تر از نصف مخارج واقعی، بسیاری از بیمارستان‌ها از پذیرش مجروحان امتناع کردند.
به‌تدریج، پیگیری‌های رسمی رنگ باخت و بار اصلی درمان و بازپروری بر دوش مؤسسات وابسته به حزب‌الله، از جمله «مؤسسه مجروحان» و «سازمان بهداشت اسلامی» افتاد. این مؤسسات علاوه بر ارائه خدمات درمانی، صدها مجروح را برای درمان‌های تکمیلی به ایران، عراق و سوریه منتقل کردند.
بحران نظام سلامت
به گفته دکتر «ابو سته» جراح ترمیمی و از چهره‌های شناخته‌شده در درمان قربانیان جنگ، مشکل اصلی در لبنان ساختار نظام سلامت است که با شرایط جنگی و فجایع بزرگ همخوانی ندارد. دولت تنها در دوره اضطراری همراهی می‌کند، اما پس از آن، بیماران را رها می‌سازد.
دکتر «الیاس جرادی» جراح چشم و نماینده پارلمان لبنان نیز تأکید کرده است که بسیاری از مجروحان پس از یک سال هنوز تحت درمان‌های مکرر قرار دارند و راهی طولانی تا بهبودی در پیش است.
بر اساس ارزیابی پزشکان، هر یک از مجروحان بین پنج تا 12 عمل جراحی سنگین نیاز دارند. آسیب‌های چشمی بیشترین فشار را ایجاد کرده است؛ حتی کسانی که یک یا هر 2 چشم خود را از دست نداده‌اند، با خطر انفصال شبکیه مواجه‌اند.
جانباز انفجار پیجرها در لبنان
نهادهای جایگزین دولت
با عقب‌نشینی دولت، نهادهای حزب‌الله محوریت درمان را بر عهده گرفتند. موسسه مجروحان علاوه بر حمایت‌های پزشکی، برنامه‌های توانبخشی روانی و اجتماعی را آغاز کرده و بر بازگرداندن استقلال فردی به مجروحان از طریق درمان‌های فیزیوتراپی، کاردرمانی و تأمین اندام‌های مصنوعی متمرکز شده است. همچنین قرار است این مؤسسه جراحی‌های زیبایی ویژه اندام‌های مصنوعی را راه‌اندازی کند.
در حوزه بین‌المللی نیز نقش ایران پررنگ بود. بر اساس گزارش‌ها، 445 مجروح همراه با همراهان خود در چندین نوبت به ایران منتقل شدند و گروهی دیگر نیز به عراق و سوریه اعزام شدند.
جانباز انفجار پیجرها در لبنان
با وجود تلاش‌های نهادهای غیردولتی، بسیاری از مجروحان همچنان با مشکلات مالی و درمانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در مواردی، خانواده‌ها ناچار شده‌اند هزینه‌های سنگین درمان را شخصاً تقبل کنند یا از سفر برای ادامه معالجه صرف‌نظر کنند. از نگاه ناظران، دولت لبنان با «واگذاری مسئولیت به محیط اجتماعی قربانیان» عملاً از انجام وظایف ملی خود سر باز زده است.
اکنون یک سال پس از این فاجعه، قربانیان پیجر همچنان در صف درمان و توانبخشی هستند؛ اما پرسش بزرگ همچنان بی‌پاسخ مانده است: آیا دولت لبنان مسئولیت خود را در قبال شهروندانش خواهد پذیرفت یا بار دیگر همه‌چیز بر دوش نهادهای موازی و کمک‌های خارجی خواهد ماند؟