ایرانیان جهان - فارس / در آستانه هشتادمین سالگرد تاسیس سازمان ملل، اعضای شورای امنیت در نشستی، بر شکست این سازمان در دستیابی به اهداف بنیادین خود در صلح و امنیت بین‌المللی تاکید کردند و حق وتو را یکی از عوامل این شکست خواندند.
در آستانه هشتادمین سالگرد تأسیس سازمان ملل متحد، نشست ویژه‌ای در نیویورک برگزار شد که در آن نمایندگان کشورهای مختلف ضمن تجلیل از دستاوردهای سازمان، ناکارآمدی شورای امنیت و ضرورت اصلاح ساختار آن را با لحنی بی‌سابقه مطرح کردند. سازمان ملل در 26 اکتبر 1945 رسما تاسیس شد. در سال 1945 در چنین روزی با امضای منشور ملل متحد از سوی کشورهای عضو از جمله 5 عضو دائم، سازمان ملل متحد رسماً تأسیس و جایگزین جامعه ملل شد. در آغاز نشست، دبیرکل سازمان ملل آنتونیو گوترش هشدار داد که اگر شورای امنیت «خود را با واقعیت‌های جدید سازگار نکند»، خطر بی‌اهمیت شدن آن بسیار جدی است. او گفت سازمان باید «متناسب با هدف» باشد، وگرنه دیگر نمی‌تواند حافظ صلح جهانی باقی بماند.
بازار
انتقاد روسیه از ناتوانی در تشکیل کشور فلسطین
نماینده دائم روسیه در سازمان ملل، واسیلی نبنزیا، در سخنانی صریح گفت بزرگ‌ترین ناکامی سازمان ملل طی هشت دهه گذشته، عدم تحقق کشور مستقل فلسطین است.او افزود:«با وجود تمام تلاش‌ها، هنوز نتوانسته‌ایم تشکیل کشور فلسطین، بازگشت آوارگان و صلح در سرزمین رنج‌دیده فلسطین را محقق کنیم. نباید اجازه دهیم این هدف تاریخی با طرح‌هایی دیگر جایگزین شود که حق ملت فلسطین را از بین می‌برد.»
سوء‌استفاده از حق وتو، عامل ناکامی شورای امنیت
نماینده دانمارک، ساندرا ینسن لاندی، گفت اصول سازمان در سال‌های اخیر بیش از هر زمان دیگر به چالش کشیده شده و استفاده مکرر از وتو در مواقع بروز جنایات جمعی مانع اقدام مؤثر شورای امنیت شده است. او با اشاره به جنگ‌های غزه، اوکراین و سودان، این ناتوانی را «لکه‌ای بر انسانیت» خواند و تأکید کرد، «باید تضمین کنیم که حق وتو هیچ‌گاه در برابر اقدام برای جلوگیری یا پایان دادن به جنایات هولناک مانع نشود.» نمایندگان گویان و بریتانیا نیز از ضرورت اصلاح ساختار شورا سخن گفتند. نماینده گویان، کارولین رودریگز-بیرکت، هشدار داد که شورای امنیت «در انجام مسئولیت مقدس خود برای حفظ صلح و امنیت جهانی شکست می‌خورد» و خواستار افزودن کرسی‌های دائمی برای آفریقا، آمریکای لاتین و حوزه کارائیب شد. در همین راستا، جیمز کاریوکی، نماینده بریتانیا در سازمان ملل، تأکید کرد که لندن از عضویت دائم آفریقا، آلمان، ژاپن، هند و برزیل در شورای امنیت حمایت می‌کند تا ترکیب شورا «بازتاب واقعیت‌های امروز جهان» باشد. نماینده آمریکا در سازمان ملل، دوروتی شیا، در موضعی تند گفت سازمان ملل امروز «ناتوان از پاسخ‌گویی به جنگ‌های جهان» شده است و به «دیوان‌سالاری عظیمی با ناکارآمدی، هزینه‌های گزاف و نبود پاسخ‌گویی» تبدیل شده است. او تأکید کرد واشنگتن خواستار بازگشت سازمان به «اهداف اولیه‌اش» یعنی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است و افزود انتخاب دبیرکل بعدی باید صرفاً بر اساس شایستگی انجام شود.
این اظهارات نماینده آمریکا در حالی مطرح میشود که کشورش یکی از موانع اصلی صلح و امنیت در نظام بین المللی است به گونه ای که طی جنگ اسرائیل علیه غزه بیش از 4 بار قطعنامه های پیشنهادی برای آتش بس در غزه را وتو کرد. به گفته شیا، آمریکا انتظار دارد دبیرکل آینده «سازمان را به مسیر اصلی خود بازگرداند» و روند انتخاب او باید از تمام مناطق جغرافیایی کاندیدا بپذیرد. دبیرکل جدید در سال 2026 انتخاب و از اول ژانویه 2027 دوره پنج‌ساله‌اش را آغاز می‌کند. نماینده اسلوونی، ساموئل زبوگار، گفت دستاوردهای دهه‌ها تلاش سازمان ملل برای حفظ صلح، عدالت و توسعه اکنون با خطر از بین رفتن روبه‌روست، زیرا در نقاطی چون اوکراین، غزه و سودان، نقض منشور سازمان و قوانین بین‌المللی به طور فزاینده‌ای ادامه دارد. موضع چین: «تحول درونی و انطباق با زمان»نماینده چین، فو چونگ، از سازمان ملل خواست «با قاطعیت مسیر تحول درونی» را طی کند و شیوه‌های کهنه را کنار بگذارد. او گفت پکن آماده همکاری با همه کشورها برای «حفظ نظام بین‌المللی با محوریت سازمان ملل» است و افزود،«باید نظم جهانی را بر پایه قوانین بین‌الملل حفظ کنیم و اجازه ندهیم چندجانبه‌گرایی تضعیف شود.»
نماینده الجزایر، عمار بن‌جما، نیز گفت شورای امنیت باید هم در ترکیب و هم در روش کار اصلاح شود تا نمایندگی، شفافیت و پاسخ‌گویی بیشتری داشته باشد. او افزود الجزایر آماده است با دیگر کشورها برای ساخت سازمانی «قوی‌تر، عادلانه‌تر و کارآمدتر» همکاری کند. به طور کلی، این نشست به نمادی از شکاف عمیق در اعتماد جهانی به شورای امنیت تبدیل شد؛ نهادی که با وجود هشت دهه از تأسیس سازمان ملل، هنوز درگیر همان انتقاد قدیمی است: تمرکز قدرت در دست چند کشور و ناتوانی در جلوگیری از جنگ و بحران‌های انسانی.