ایرانیان جهان - خبرآنلاین / برخلاف تصور رایج، مشکل قطعی تماس و اینترنت با وجود آنتن پر، از اپراتور نیست. عامل اصلی، اختلال در سیگنال GPS است که با به هم زدن هماهنگی دکل‌ها، کل شبکه را از آسمان فلج می‌کند.
تصور کنید در مرکز شهر، با آنتن ظاهراً پر و اینترنت 4G، ناگهان تماس شما با صدایی رباتیک و نامفهوم قطع می‌شود یا اپلیکیشن تاکسی اینترنتی شما در یافتن موقعیت‌تان فلج می‌شود. اولین واکنش چیست؟ لعنت فرستادن به اپراتور و کیفیت پایین شبکه. اما شواهد فنی و میدانی به طور فزاینده‌ای از یک متهم جدید و پنهان پرده‌برداری می‌کنند؛ متهمی که در آسمان است اما زمین را مختل می‌کند: اختلال سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS).
این دیگر یک مشکل صرفا برای رانندگان یا مسیریاب‌ها نیست. اختلال GPS امروز به یک بحران زیرپوستی برای زیرساخت حیاتی ارتباطات کشور تبدیل شده و مستقیماً کیفیت مکالمه و دیتای میلیون‌ها ایرانی را هدف گرفته است.
چرا قلب تپنده شبکه موبایل از کار می‌افتد؟
بسیاری از ما نمی‌دانیم که شبکه موبایل برای زنده ماندن و عملکرد صحیح، به چیزی بیشتر از دکل و فیبر نوری نیاز دارد: زمان‌بندی فوق‌دقیق.
دکل‌های موبایل (BTS) در یک منطقه برای آنکه سیگنال‌هایشان با یکدیگر تداخل نکند و بسته‌های دیتا را بدون برخورد با هم جابجا کنند، باید مانند یک ارکستر سمفونیک هماهنگ باشند. رهبر این ارکستر و چیزی که ساعت تمام دکل‌ها را با دقت نانوثانیه تنظیم می‌کند، سیگنال زمانی است که از ماهواره‌های GPS دریافت می‌شود.
حالا تصور کنید رهبر ارکستر (سیگنال GPS) به دلیل پارازیت یا حملات جعل سیگنال (Spoofing)، اطلاعات زمانی غلط بدهد یا سیگنالش به قدری ضعیف و نامفهوم شود که نوازنده‌ها (دکل‌ها) سردرگم شوند. نتیجه، یک هرج‌ومرج کامل در شبکه است:
کیفیت مکالات به شدت افت می‌کند (صدای تکه‌تکه، رباتیک و تأخیر).
اتصالات دیتا ناپایدار شده و سرعت اینترنت به شکل محسوسی کاهش می‌یابد.
قطع کامل ارتباط (Dropped Calls) حتی در مناطقی با پوشش ظاهری کامل، به یک امر عادی تبدیل می‌شود.
این اختلال نامرئی، زیرساخت ارتباطی را از درون دچار فروپاشی می‌کند، در حالی که کاربر روی صفحه گوشی خود همچنان چند خط آنتن را مشاهده می‌کند.
بازار ![]()
«نابینایی شبکه»: وقتی گوشی شما در شهر گم می‌شود
دومین تأثیر ویرانگر اختلال GPS، ایجاد پدیده‌ای به نام «نابینایی شبکه» در مدیریت جابجایی کاربر است. وقتی شما با خودرو در حال حرکت هستید، شبکه باید موقعیت شما را لحظه‌به‌لحظه تشخیص دهد تا اتصال شما را به‌نرمی از یک دکل به دکل بعدی (فرآیندی به نام Handover) منتقل کند.
اختلال GPS این توانایی را از شبکه سلب می‌کند. شبکه به معنای واقعی کلمه «کور» می‌شود و نمی‌داند شما کجا هستید. در نتیجه، یا شما را به دکل اشتباهی متصل می‌کند یا آنقدر دیر متوجه جابجایی شما می‌شود که اتصال به دکل قبلی (که اکنون ضعیف شده) قطع شده و ارتباط شما به‌کلی از دست می‌رود.
کاربر این تجربه را به حساب «آنتن‌دهی ضعیف در حرکت» می‌گذارد، در حالی که مشکل اصلی، «ناتوانی شبکه در مکان‌یابی کاربر» به دلیل اختلال GPS است.